s-კვარკი

s-კვარკი, უცნაური კვარკი (ინგლ. Strange quark < Strange — „უცნაური“; აღნიშვნა: s) — ფუნდამენტური ელემენტარული ნაწილაკი, კვარკი. შედის ფერმიონების მეორე თაობის ჯგუფში, აქვს მუხტი +(2/3)e.

s-კვარკი

ინგლ. Strange quark
კაონის სტრუქტურა შემდგარი ერთი u-ანტიკვარკისა და ერთი s-კვარკისაგან
შემადგენლობა	ფუნდამენტური ელემენტარული ნაწილაკი
ოჯახი	ფერმიონი
ჯგუფი	კვარკი
თაობა	მეორე
მონაწილეობს ურთიერთქმედებებში	ძლიერი, სუსტი, ელექტრომაგნიტური, გრავიტაციული
სიმბოლო	s
ანტინაწილაკი	s-ანტიკვარკი (s)
თეორიულად დაამტკიცა	მიურეი გელ-მანი (1964) ჯორჯ ცვაიგი (1964)
აღმოჩენილია	SLAC (1968)
მასა	$95_{-3}^{+9}$ მევ/c²
იშლება	u-კვარკი
მუხტი	$-{\frac {1}{3}}e$
მუხტის ფერადობა	r, g, b
სპინი	${\frac {1}{2}}\hbar$
სუსტი იზოსპინი	LH: $-{\frac {1}{2}}$, RH: 0
სუსტი ჰიპერმუხტი	LH: ${\frac {1}{3}}$, RH: $-{\frac {2}{3}}$

როგორც ყველა კვარკი, ის მონაწილეობს ოთხივე სახის ურთიერთქმედებაში: ძლიერში, სუსტში, ელექტრომაგნიტურსა, გრავიტაციულში. ცოდნის ამჟამინდელ დონეზე, s-კვარკი არის უსტრუქტურო ნაწილაკი, ანუ ფუნდამენტური, ისევე როგორც სხვა კვარკები და ლეპტონები.

მიუხედავად იმისა, რომ პირველი უცნაური ნაწილაკი (კაონი) აღმოაჩინეს 1947 წელს, თავად უცნაური კვარკის (და u- და d-კვარკების) არსებობა მხოლოდ 1964 წელს დაადგინეს მიურეი გელ-მანმა და ჯორჯ ცვაიგმა, რათა აეხსნათ ჰადრონის კლასიფიკაციის რვაჯერადი გზა. კვარკების არსებობის პირველი მტკიცებულება 1968 წელს მიღებულ იქნა სტენფორდის ხაზოვანი ამაჩქარებლის ცენტრში ღრმა არაელასტიური გაფანტვის ექსპერიმენტების შედეგად. ამ ექსპერიმენტებმა დაადასტურა u- და d-კვარკებისა და ასევე უცნაური კვარკების არსებობა, რადგან მათი არსებობა აუცილებელი იყო „რვამაგი გზის“ თეორიის ასახსნელად.

ლიტერატურა

• R. Nave. Quarks. Georgia State University, Department of Physics and Astronomy. ციტირების თარიღი: 2008-06-29.
• A. Pickering (1999-12-01). Constructing Quarks. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-66799-7. 
• Сводная таблица свойств кварков на сайте Particle Data Group.(ინგლისური)
• Таблица свойств лёгких кварков (u, d, s) на сайте Particle Data Group.(ინგლისური)