ჯეიმზ ჰარბორდი

ჯეიმზ ჰარბორდი
ეროვნება	ამერიკელი
დაბადების თარიღი	21 მარტი, 1866
დაბადების ადგილი	ილინოისი
გარდაცვალების თარიღი	20 აგვისტო, 1947
გარდაცვალების ადგილი	ნიუ-იორკი
ჯარის სახეობა	აშშ-ის არმია
წოდება	გენერალი
ბრძოლები/ომები	მექსიკის რევოლუცია, პირველი მსოფლიო ომი
ჯილდოები	არმიის ღირსების მედალი

ჯეიმზ გუთრი ჰარბორდი (ინგლ. James Harbord; დ. 21 მარტი, 1866, ილინოისი — გ. 20 აგვისტო, 1947, ნიუ-იორკი) — ამერიკის შეერთებული შტატების არმიის ოფიცერი, გენერალ-ლეიტენანტი. პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში ევროპაში ამერიკული ჯარების შტაბის უფროსი.

ჯეიმზ ჰარბორდმა განათლება კანზასის სასოფლო-სამეურნეო კოლეჯში მიიღო. 1889 წლიდან მსახურობდა აშშ-ს არმიაში. მონაწილეობა მიიღო 1889 წლის კუბის ოკუპაციაში და ესპანურ-ამერიკულ ომში. 1901 წელს მიენიჭა კაპიტნის წოდება. მონაწილეობდა ამერიკა-ფილიპინების ომში. 1917 წლიდან ხელმძღვანელობდა ევროპის დასავლეთ ფრონტზე, საფრანგეთში განთავსებულ ამერიკული არმიის ნაწილებს. პირველი მსოფლიო ომის დასრულებისას იკავებდა ევროპაში ამერიკის ჯარების შტაბის უფროსის პოსტს.

1919 წელს განიხილებოდა ამიერკავკასიაში მოკავშირეთა უმაღლესი კომისრის პოსტზე, თუმცა, საბოლოოდ ამ პოსტზე შეკვეცილი უფლებამოსილებით (მხოლოდ სომხეთზე) დაინიშნა ამერიკელი პოლკოვნიკი ჰასკელი.

1919 წელს, პრეზიდენტმა ვუდრო ვილსონმა გენერალი ჰარბორდი დანიშნა „სომხეთში ამერიკული სამხედრო მისიის“ ხელმძღვანელად. გენერალს დაევალა სომხეთში და, ზოგადად, ამიერკავკასიაში არსებული პოლიტიკური, სამხედრო და ეკონომიკური მდგომარეობის შესწავლა, შესაძლებლობის შემთხვევაში, სომხეთზე ამერიკის მანდატის აღებისა და მანდატის აღსრულებისათვის საჭირო სავარაუდო დანახარჯების გათვლა. გენერლის მისია უშუალოდ სომხეთზე ვრცელდებოდა, თუმცა მას ევალებოდა შეესწავლა საქართველოსა და აზერბაიჯანის რეალობაც.

2 ოქტომბერს, ჰარბორდი თბილისში ჩამოვიდა, შეხვდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლებს. შემდგომში იმოგზაურა ბაქოში. მართალია, შეხვედრებისას ჰარბორდი ორივე ქვეყანაში ზარ-ზეიმითა და წვეულებებით მიიღეს, მაგრამ ამერიკელმა გენერალმა თავის ანგარიშებში საქართველოსა და აზერბაიჯანის მთავრობის შესახებ ნეგატიური განწყობები არ დამალა. ჰარბორდმა ანგარიშებში აღწერა ამიერკავკასიის ქვეყანათა შორის არსებული დაპირისპირებები და განსხვავებული მისწრაფებები. მისი აზრით, კავკასიაზე მანდატი, კონსტანტინოპოლთან და ანატოლიასთან ერთად, ერთ სახელმწიფოს უნდა აეღო, სხვაგვარად რეგიონის მართვა შეუძლებელი იყო.

1922 წელს, ჰარფორდმა არმია დატოვა და გახდა ამერიკის რადიო კორპორაციის პრეზიდენტი. 1942 წელს, მიენიჭა გენერალ-ლეიტენანტის წოდება. დაკრძალულია არლინგტონის ეროვნულ სასაფლაოზე.

ლიტერატურა რედაქტირება

ირემაძე ი., საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918–1921) : ენციკლოპედია-ლექსიკონი, თბ.: უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2018. — გვ. 546.