ხორვატიისა და სლავონიის სამეფო
ხორვატიისა და სლავონიის სამეფო (ხორ. Kraljevina Hrvatska i Slavonija; უნგრ. Horvát-Szlavón Királyság; გერმ. Königreich Kroatien und Slawonien) — ავსტრია-უნგრეთის იმპერიაში შემავალი ავტონომიური სამეფო. ის დაკავშირებული იყო უნგრეთის სამეფოსთან და შედიოდა წმინდა იშტვანის გვირგვინის მიწებში. სამეფოს მართავდნენ ავსტრია–უნგრეთის იმპერიის ჰაბსბურგი იმპერატორ–მეფეები, უნგრეთის მეფის ტიტულით (Kaiser und König). მონარქი ტიტული იყო "ხორვატიისა და სლავონიის მეფე". მეფე ნიშნავდა ხორვატიისა და სლავონიის მმართველს რომელსაც ეწოდებოდა ბანი.
| ხორვატიისა და სლავონიის სამეფო ხორ. Kraljevina Hrvatska i Slavonija უნგრ. Horvát-Szlavón Királyság გერმ. Königreich Kroatien und Slawonien ავსტრია-უნგრეთის იმპერიაში შემავალი სამეფო. | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| ჰიმნი Lijepa naša domovino "ჩვენი მშვენიერი სამშობლო" | |||||||||
.png) ხორვატიისა და სლავონიის სამეფო ავსტრია-უნგრეთის იმპერიის შემადგენლობაში (წითლად) 1885 წელს. | |||||||||
| დედაქალაქი | ზაგრები | ||||||||
| ენა | ხორვატული[1][2][3][4] | ||||||||
| ფულის ერთეული | ავსტრია–უნგრული გულდენი (1868–92) ავსტრია–უნგრული კრონა (1892–1918) | ||||||||
| ფართობი | 42,541 | ||||||||
| მოსახლეობა | 2,621,954 | ||||||||
| მმართველობის ფორმა | კონსტიტუციური მონარქია | ||||||||
| მეფე | |||||||||
| - 1868–1916 | ფრანც იოზეფ I | ||||||||
| - 1916–1918 | კარლ I | ||||||||
| ისტორია | |||||||||
| - ავსტრია–უნგრეთის კომპრომისი | 30 მარტი, 1867 | ||||||||
| - ხორვატიულ უნგრული შეთანხმება | 26 სექტემბერი, 1868 | ||||||||
| - დამოუკიდებლობა | 29 ოქტომბერი, 1918 | ||||||||
.svg){kind=small}
დემოგრაფიული მონაცემები
რედაქტირებაეროვნება
რედაქტირება1910 წლის აღწერის მიხედვით ,მთლიანი მოსახლეობა შეადგენდა 2,621,954 ადამიანს, შემდეგი ეროვნებებით:[5]
- ხორვატები: 1,638,354 (62.5%)
- სერბები: 644,955 (24.6%)
- გერმანელები: 134,078 (5%)
- უნგრელები: 105,948 (4.1%)
- სხვა: 98,619 (3.8%)
1875 მონაცემებით, სასაზღვრო ჯარის გამოკლებით.[6]
- ხორვატები და სერბები 1,032,000
- გერმანელები 31,700
- უნგრელები 12,000
- ჩეხები და სლოვაკები 5,000
- იტალიელები 2,000
- სლოვენიელები 2,000
- სხვა 2,000
რელიგია
რედაქტირება1910 წლის აღწერის მიხედვით.[5]
- კათოლიციზმი: 1,877,833
- მართლმადიდებლობა: 653,184
- პროტესტანტიზმი: 51,707
- აღმოსავლური კათოლიციზმი: 17,592
წიგნიერება
რედაქტირება1910 წლის აღწერის მიხედვით წერა-კითხვის უცოდინრობის დონე ხორვატიისა და სლავონიის სამეფოში შეადგენდა 45.9%–ს. უწიგნურობის დონე ყველაზე დაბალი იყო ზაგრებში, ოსიეკსა და ზემუნში.
| Illiteracy rates of Kingdom of Croatia-Slavonia 1880-1910[7] | ||||
|---|---|---|---|---|
| წელი | უწგნურობა | მამაკაცი | ქალია | მოსახლეობა |
| 1880 | 73.9% | 67.8% | 79.9% | 1,892,449 |
| 1890 | 66.9% | 60.1% | 73.5% | 2,186,410 |
| 1900 | 54.4% | 46.8% | 61.8% | 2,416,304 |
| 1910 | 45.9% | 37.6% | 53.7% | 2,621,954 |
ლიტერატურა
რედაქტირება- Biondich, Mark (2000). Stjepan Radić, the Croat Peasant Party, and the Politics of Mass Mobilization. University of Toronto Press. ISBN 0-8020-8294-7.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Euratlas Maps
- Erdélyi Magyar Adatbank Map დაარქივებული 2010-02-22 საიტზე Wayback Machine.
- Map დაარქივებული 2012-12-05 საიტზე Archive.isCategory:Webarchive template archiveis links
- Ethnic map
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Biondich, Mark; Stjepan Radić, the Croat Peasant Party, and the politics of mass mobilization, 1904-1928; University of Toronto Press, 2000 ISBN 0-8020-8294-7, page 9
- ↑ Marcus Tanner, "A nation forged in war", Yale University Press, ISBN 0-300-09125-7, page 99
- ↑ According to articles 56 and 57 of Nagodba only official language in Croatia is Croatian (Po čl. 56. i 57. Hrvatsko-ugarske nagodbe u Hrvatskoj je u službenoj uporabi samo hrvatski jezik), Dragutin Pavličević, "Povijest Hrvatske", Naklada Pavičić, Zagreb, 2007, ISBN 978-953-6308-71-2, page 273
- ↑ 56. In the whole territory of Croatia-Slavonia the Croatian language is the language alike of the Legislature, the Administration and the Judicature. 57. Inside the frontiers of Croatia-Slavonia the Croatian language is prescribed as the official language for the organs of the Joint Government also. http://www.h-net.org/~habsweb/sourcetexts/nagodba2.htm - online text from Robert William Seton-Watson, "The Southern Slav Question and the Habsburg Monarchy", London, Constable and Co., 1911, ISBN 0-7222-2328-5, page 371
- ↑ 5.0 5.1 Seton-Watson, Hugh (1945). Eastern Europe Between the Wars, 1918–1941 (3rd ed.). CUP Archive. p. 434. ISBN 1-00-128478-X.
- ↑ Kroatien, Slavonien, Dalmatien Und Das Militargrenzland, p. 20.
- ↑ Pokušaji smanjivanja nepismenosti u Banskoj Hrvatskoj početkom 20. stoljeća, p. 133-135