შუხუთის ციხე-ქალაქი
შუხუთის ციხე-ქალაქი — V-VI საუკუნეების არქეოლოგიური ძეგლი საქართველოში, ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფელ შუხუთში.
1961 წელს არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩნდა ადრებიზანტიური ხანის მდიდრული კლასის წარმომადგენლის სასოფლო რეზიდენცია. კომპლექსი შედგება საცხოვრებელი სახლის, აბანოსა და სხვა ნაგებობისაგან. კომპლექსი IV-V ს-ით თარიღდება. რამდენადაც თვით შავი ზღვისპირა ქალაქებშიაც ამ დროს მნიშვნელოვანი რომაული მოსახლეობა სავარაუდო არაა, მიჩნეულია, რომ ეს აგარაკი ეკუთვნოდა ვინმე მდიდარ ეგრისელს.
სასახლე და აბანო
რედაქტირებასასახლე სამი სართულისგან შედგებოდა აქედან პირველი სართული მთლიანად დათმობილი ჰქონდა აბანოს. აბანო საკმაოდ კარგად იყო ნაშენი. მას ჰქონდა ორნამენტიანი, ქვა-კენჭური მოზაიკური იატაკი, შემკული იყო სამი ფერის კენჭებით. ძეგლი V ს-ით თარიღდება. აქ აღმოჩენილი მცირე რაოდენობის კერამიკა დათარიღებულია IV ს-ით. გათბობის სისტემა შემდეგნაირად იყო მოწყობილი: იატაკქვეშ აღმართულ სვეტებს შორის დაგროვილი სიმხურვალე აბანოს იატაკსაც ათბობდა და ზედა სართულის კედლებსაც. ციხის გალავნის ნაშთები დღემდეა შემორჩენილი, ხოლო
არქეოლოგიური გათხრების შემდეგად ნაპოვნია ადრე ბრინჯაოს ხანის სამუშაო იარაღები, ჩვენი წელთაღრიცხვის II საუკუნის პერიოდის ნივთები, V-VI საუკუნეების მთავარანგელოზის ტაძრის ნანგრევები, რომაული აბანოს, ე.წ. „თერმას“ ტიპის ნანგრევები და აბანოს იატაკის მოზაიკური ფრაგმენტი, ასევე კერამიკული მილების საკმაოდ რთული სისტემა, სხვადასხვა ძვირფასი ნივთები და ოქროს ჯვარი. არქეოლოგიური მასალა დაცულია თბილისის სიმონ ჯანაშიას სახელობის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში.
მოზაიკა
რედაქტირება
მთავარი სტატია: შუხუთის მოზაიკა.შუხუთის აბანოში აღმოჩენილი მოზაიკური იატაკის ზომა ტოლია (2,00X3,50 მ.). მოზაიკა შესრულებულია Opus Tesselatum-ის ტექნიკით, რომლისთვისაც დამახასიათებელია ერთნაირი ზომის და ფორმის კუბების გამოყენება. ჩამოთვლილი კუბებით გასახდელის მთელ იატაკზე იყო დაგებული ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გეომეტრიული მოზაიკური მოხატვა, რომელსაც სპეციალურ ლიტერატურაში ეწოდება „კვადრატები და რვაქიმიანი ვარსკვლავები“. მოზაიკაში ყველაზე მეტად იკვეთება გეომეტრიული მოხაზულობის ძირითადი ფიგურა: დიდი კვადრატები, რომლებიც იკავებენ მთავარ ადგილს ვარსკვლავებთან შედარებით. შუხუთის აბანოს მოზაიკის შედარებით რთული მოხატულობა არის ე. წ. წნული, შემდგარი სამი ჯგუფისაგან. მოზაიკის ბევრი კვადრატი შევსებულია ორნაირი სახის ჯვრების გამოსახულებით.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ზაქარაია პ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 61.
- საქართველოს ისტორიის ნარკვევები. ტ II
- ლომოური ნ., ეგრისის სამეფოს ისტორია : წარმოქმნიდან ახ. წ. V საუკუნის ბოლომდე, თბილისი: თსუ, 1968. — გვ. 104.