ტვინი კოლბაში
ტვინი კოლბაში — ფილოსოფიაში სახესხვაობა აზრითი ექსპერიმენტებისა, რომლებიც აჩვენებს იმას, რომ რეალობის აღქმაში ადამიანი მთლიანად დამოკიდებულია თავის სუბიექტურ შეგრძნებებზე. ეს აზრითი ექსპერიმენტი ხშირად გამოიყენება სკეპტიციზმის საილუსტრაციოდ.[1]
აზრითი ექსპერიმენტი
რედაქტირებაზოგადად, ექსპერიმენტის არსი მდგომარეობს სამეცნიერო-ფანტასტიკური ნაწარმოებებისთვის დამახასიათებელ იდეაში, რომ ვინმე ცნობისმოყვარე მეცნიერმა შეიძლება საცდელი ადამიანის სხეულიდან გამოყოს ტვინი, მოათავსოს იგი მკვებავი ნივთიერებებით სავსე კოლბაში და ნეირონები შეართოს კომპიუტერთან, რომელიც წარმოშობს ელექტრულ იმპულსებს, რომლებიც იდენტურია სხეულში ყოფნისას ტვინის მიერ მიღებული ელექტრული იმპულსებისა, აგრეთვე რეაგირებს ტვინის მიერ გამოგზავნილ ნერვულ იმპულსებზე. კომპიუტერს შეუძლია ვირტუალური რეალობის სიმულირება, ამგვარად ადამიანი, რომელსაც ეკუთვნის ტვინი, სხეულის არქონის მიუხედავად, ძველებურად შეიცნობს თავის არსებობას და კომპიუტერის მიერ შექმნილ გარესამყაროს რეალურ სამყაროდ მიიჩნევს.
აზრითი ექსპერიმენტი, რომელმაც მიიღო სახელწოდება „ტვინი კოლბაში“, ეკუთვნის ჰილარი პატნემს. ჯორჯ ბერკლის სუბიექტური იდეალიზმის ერთგვარი „ფიზიოლოგიური მოდელი“.
ფიქციაში
რედაქტირებაიხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- Патнэм, Х. Мозги в бочке დაარქივებული 2005-04-28 საიტზე Wayback Machine. // Глава 1 в кн.: Патнэм, Хилари. Разум, истина и история. М.: Праксис, 2002. — 296 с. — (Серия «Философия») — ISBN 5-901574-09-5.
- Павленко А. Н.. Теорема о затылке // Вопросы философии. 2005, № 2, с. 116—129.
- Савельев А. В. Эпистемология самопознания в нейрокомпьютерной парадигме // Философия науки, 2007, № 3 (34), с. 41—59.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
- დილოსოფია
- Inverse "brain in a vat"
- Putnam's discussion of the "brains in a vat" in chapter one of (1981) Reason, Truth, and History. Cambridge: Cambridge University Press, გვ. 222. ISBN 978-0-521-29776-9. ISBN 0-52129776-1.
- 'Where Am I?' by დანიელ დენეტი
- "Brain in a Vat Brain Teaser"დაარქივებული 2018-07-24 საიტზე Wayback Machine. – Harper's Magazine (1996)
- მეცნიერება