ტარიმის მუმიები

ტარიმის მუმიები — ტაკლა-მაკანის უდაბნოს მშრალ პირობებში დაცული ევროპეიდების მუმიფიცირებული სხეულები ძვ.წ. XVIII საუკუნიდან — ახ. წ. II საუკუნემდე. ისინი აღმოჩენილია ჩინეთის სინცზიან–უიგურის ავტონომიური ოლქის ლოულანის, ტურფანის და ტარიმის აუზის ზოგიერთ სხვა ოლქებში.

აღწერა

მუმიები თარიღდება ძვ. წ. 1800 წლიდან ახ.წ. 200 წლით. ისინი აღმოაჩინეს მდინარე ტარიმის აუზში, ჩინეთში დღევანდელ ხინჯიანგში. მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულებები, უკენასკნელი მონაცემებით, მათ მიაკუთვნებენ ინდოევროპულ რასას. მუმიები გამოირჩევიან გრძელი მოწითალო ფერის თმებით. მათ სხეულზე კარგად არის შემონახული ქსოვილები – შალის ძაფით ნაქსოვი გრძელი მოსასხამი და კუბოკრულნახატებიანი წინდები.

ისტორია

ტარიმის აუზი და თაკლა–მაკლანის უდაბნო

ტარიმის მუმიები აღმოაჩინეს XX საუკუნის დასაწყისში აურელია სტეინის და სვენა გედინის ექსპედიციამ. მაშინვე დაიწო დავა სამეცნიერო საზოგადოებაში იმაზე, თუ რა ენაზე ლაპარაკობდნენ ეს ადამიანები. ყველაზე ფართო მხარდამჭერები ჰყავს მოსაზრებას, რომ ეს ადამიანები საუბრობდნენ ტოხარულ ენებზე და წარმოადგენდნენ ტოხარებს.

აზიის სიღრმეში ევროპეოდული რასის ფართო გავრცელებაზე მოწმობენ 2000 — 3000 წლის წინანდელი პაზირიკის და ტაშტიკის კულტურები. აგრეთვე, ზოგიერთი წერილობთი წყარო. მაგსლითად, პლინიუს უფროსი გვაუწყებს, რომ ცეილონის ელჩი იმპერატორ კლავდიუსის კარზე აღწერდა დასავლეთ ჩინეთის მოსახლეობას, როგორც საშუალოზე მაღალ, ქერათმიან და ლურჯთვალება ხალხს.

ლოულანის ლამაზმანი

ლოულანის ლამაზმანი უწოდეს ტარიმის აუზის ერთ–ერთ უძველეს მუმიას. ის წარმოადგენდა ევროპეიდული რასის ახალგაზრდა ქალს სიმაღლით 180 სმ. ქერა თმებით. აღმოჩენილია 1980 წელს ლოულანის (თანამედროვე ჩინეთი) მიდამოებში. ის არის დაახლოებით 3800 წლის ასაკის. მუმია შენახულია სინცზიან–უიგურის ავტონომიური რაიონის ქალაქ ურუმჩის მუზეუმში. მის გვერდით დაკრძალული იყო 50–ოდე წლის მამაკაცი და სამი თვის ბავშვი საქონლის რქის ბოთლით ხელში. ნაპოვნია სხვა არტეფაქტებიც: ტყავის ჩანთა ხორბლის მარცვლებით, ქუდი და სხვა.

ლიტერატურა

Barber, Elizabeth Wayland (1999), The Mummies of Ürümchi, London: Pan Books, ISBN 0-330-36897-4
Baumer, Christoph. (2000). Southern Silk Road: In the Footsteps of Sir Aurel Stein and Sven Hedin. White Orchid Books. Bangkok. ISBN 974-8304-38-8 (HC); ISBN 974-8304-39-6 (TP).
Davis-Kimball, Jeannine, with Mona Behan (2002). Warrior Women: An Archaeologist’s Search for History’s Hidden Heroines. Warner Books, New York. First Trade Edition 2003. ISBN 0-446-67983-6 (pbk)
Hemphill, Brian E.; Mallory, J.P. (2004), "Horse-mounted invaders from the Russo-Kazakh steppe or agricultural colonists from Western Central Asia? A craniometric investigation of the Bronze Age settlement of Xinjiang", American Journal of Physical Anthropology 125: 199ff.
Larsen, Clark Spencer (2002), "Bioarchaeology: The Lives and Lifestyles of Past People", Journal of Archaeological Research 10 (2): 119–166, June 2002, .
Li, Shuicheng (1999), "A Discussion of Sino-Western Cultural Contact and Exchange in the Second Millennium BC Based on Recent Archeological Discoveries", Sino-Platonic Papers (97), December 1999, http://sino-platonic.org/abstracts/spp097_sino_western.html.
Light, Nathan (1999a), „Hidden Discourses of Race: Imagining Europeans in China“, presented at the Association for Asian Studies conference, Boston, http://homepages.utoledo.edu/nlight/uyghhst.htm. წაკითხვის თარიღი: 2007-08-20 დაარქივებული 2007-12-17 საიტზე Wayback Machine. .
Light, Nathan (1999b), "Tabloid Archaeology: Is Television Trivializing Science?", Discovering Archaeology: 98–101, March–April 1999, http://homepages.utoledo.edu/nlight/discarch.txt. წაკითხვის თარიღი: 2014-04-12 დაარქივებული 2006-09-20 საიტზე Wayback Machine. .
Liu, Xinru (2001), "Migration and Settlement of the Yuezhi-Kushan. Interaction and Interdependence of Nomadic and Sedentary Societies", Journal of World History 12 (2): 261–292, .
Mallory, J. P.; Mair, Victor H. (2000), The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West, London: Thames & Hudson.
პლინიუს უფროსი, The Natural History.
Schurr, Theodore G. (2001), "Tracking Genes Across the Globe: A review of Genes, Peoples, and Languages, by Luigi Luca Cavalli-Sforza.", American Scientist 89 (1), January–February 2001, http://www.americanscientist.org/bookshelf/pub/tracking-genes-across-the-globe დაარქივებული 2017-02-14 საიტზე Wayback Machine. .
Xie Chengzhi; Li Chunxiang; Cui Yinqiu; Cai Dawei; Wang Haijing; Zhu Hong; Zhou Hui (2007) Mitochondrial DNA analysis of ancient Sampula population in Xinjiang. Progress in Natural Science, 17(8): 927-933.
Yu, Taishan (2003), A Comprehensive History of Western Regions (2nd რედ.), Zhengzhou: Zhongzhou Guji Press, ISBN 7-5348-1266-6

ტარიმის მუმიები

სარჩევი

აღწერა

ისტორია

ლოულანის ლამაზმანი

ლიტერატურა

რესურსები ინტერნეტში