იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი ომი

იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი ომი
	მეორე მსოფლიო ომის ნაწილი
	; ზევიდან საათის ისრის მიმართულები: ადოლფ ჰიტლერისა და ანტე პაველიჩის შეხვედრა ბერგჰოფში; სტეპან ფილიპოვიჩი სიკვდილით დასჯის წინ ყვირის „სიკვდილი ფაშიზმს, თავისუფლება ხალხს!“; გენერალი დრაჟა მიხაილოვიჩი და მისი ჩეტნიკები; მარშალი იოსიპ ბროზ ტიტო და მისი მოკვაშირე ჯარი
თარიღი	4 ივლისი 1941 — 15 მაისი 1945
მდებარეობა	იუგოსლავია
Casus belli	„რომი-ბერლინი-ტოკიოს ღერძის“ ქვეყნების იუგოსლავიაში შეჭრა და ქვეყნის შემდგომი ოკუპაცია
შედეგი	იუგოსლავიის სახალხო გამათავისუფლებელი არმიის გამარჯვება, იუგოსლავიის სოციალისტური რესპუბლიკის შექმნა
ტერიტორიული; ცვლილებები	იტალიის სამეფოს ტერიტორიის ნაწილის იუგოსლავიისთვის შემოერთება
მხარეები
იუგოსლავიის კომუნისტური პარტია იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი არმია სლოვენიის სახალხო-გამათავისუფლებელი არმია; მაკედონიის სახალხო-გამათავისუფლებელი არმია; ; იუგოსლავიის ერთიანი სახალხო-გამათავისუფლებელი ფრონტი; სლოვენიის გამათავისუფლებელი ფრონტი; ალბანეთის ეროვნულ-გამათავისუფლებელი მოძრაობა; იუგოსლავიის ჯარი სამშობლოში (1941 წლის 1 ნოემბრამდე იყო იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი არმიის მოკავშირე); (1944 წლის 28 სექტემბრიდან); ბულგარეთი (c 1944); დამხმარე:; დასავლეთი მოკავშირეები (1943-დან); (1943 წლის 14 დეკემბრიდან 1944 წლის 28 სექტემბრამდე) იუგოსლავიის ჯარი სამშობლოში (1941 წლის ნოემბრიდან 1942 წლამდე გამოდიოდნენ „მესამე ძალის“ როლში); მხარდაჭერით:; დასავლეთი მოკავშირეები (1943-მდე)	ღერძის ქვეყნები: გერმანია; იტალია (1943-მდე); უნგრეთი (1944-მდე); ბულგარეთი (1944-მდე); მარიონეტული სახელმწიფოები და კოლაბორისტული ფორმირებები:; ხორვატია; უსტაშები; ხორვატიის დომობრანი; ხორვატიის შეიარაღებული ძალები; სერბეთი (1944-მდე); სსდ; სმკ; რდკ; სლოვენიის ალიანსი (до 1943); სიკვდილის ლეგიონი; ჩერნოგორია (1944-მდე); ლოვჩენის ბრიგადა; ჩერნოგორიის სახალხო არმია; ალბანეთი (1944-მდე); ალბანეთის ფაშისტური პარტია; ბალი კომბეტარი; ვულნეტარი; იუგოსლავიის ჯარი სამშობლოში (1942 წლიდან ეთანამშრომლებიან საოკუპაციო ჯარებს და აგრძელებენ ხორვატიისა და ჩერნოგორიის წინააღმდეგ ბრძოლას, იყენებენ დასავლეთი მოკავშირეების მხარდაჭერას 1943 წლამდე); სლოვენიის დომობრანი (1943-დან); უნგრეთი (1944-დან); გადაკვეთილი ისრები; მაკედონია (1944-ში); მოშრო;

იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი ომი (სერბ. Народноослободилачки рат Југославије, ხორ. Narodnooslobodilački rat Jugoslavije, სლოვენ. Narodnoosvobodilni boj Jugoslavije, მაკედ. Народно-ослободителната воjна на Југославија), უფრო მეტად ცნობილია, როგორც იუგოსლავიის ხალხის სახალხო-გამათავისუფლებელი ბრძოლა ან უბრალოდ სახალხო-გამათავისუფლებელი ბრძოლა (სერბ. Народноослободилачка борба народа Југославије, ხორ. Narodnoslobodilačka borba Jugoslavije, სლოვენ. Narodnoosvobodilna borba jugoslovanskih narodov, მაკედ. Народно-ослободителната борба на Југославија) — იუგოსლავიის პარტიზანების ომი, რომელშიც იუგოსლავიის მოკავშირეები იყვნენ საბჭოთა ჯარები (1944 წლიდან) და რომლის მთავარი მიზანიც იყო იუგოსლავიის განთავისუფლება გერმანელი, იტალიელი, უნგრელი ოკუპანტებისა და მათი მოკავშირე-კოლაბორაციონისტებისგან. იწარმოებოდა 1941 წლის 4 ივლისიდან 1945 წლის 15 მაისამდე და დამთავრდა იუგოსლაველი პარტიზანების სრული გამარჯვებითა და ქვეყნის ოკუპაციისაგან განთავისუფლებით.

იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი ომი წარმოადგენს მთელ ევროპაში წინააღმდეგობის მოძრაობის განუყოფელ ნაწილს: იუგოსლაველი პარტიზანებისა და მათი მოკავშირეების მოქმედება ბალკანეთში ბოჭავდა გერმანიის ჯარის მნიშვნელოვან ნაწილს და ვერმახტს საშუალებას არ აძლევდა, დამხმარე ჯარები გაეგზავნა როგორც დასავლეთ, ასევე აღმოსავლეთ ფრონტზე; ეს პარტიზანული მოძრაობა რაოდენობრივად მხოლოდ სსრკ-ს პარტიზანულ მოძრაობას უთმობდა. იუგოსლავიის ისტორიაში ეს ომი იკავებს ზუსტად ისეთივე ადგილს, როგორსაც დიდი სამამულო ომი სსრკ-სა და რუსეთის ისტორიაში.

სქოლიო რედაქტირება

↑ Tomasevich, Jozo; War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks, Volume 1; Stanford University Press, 1975 ISBN 978-0-8047-0857-9 [1]
↑ Cohen, Philip J., Riesman, David; Serbia's secret war: propaganda and the deceit of history; Texas A&M University Press, 1996 ISBN 0-89096-760-1 [2]
↑ Ramet, Sabrina P.; The three Yugoslavias: state-building and legitimation, 1918–2005; Indiana University Press, 2006 ISBN 0-253-34656-8 [3]
↑ Tomasevich, Jozo; War and revolution in Yugoslavia, 1941–1945: occupation and collaboration, Volume 2; Stanford University Press, 2001 ISBN 0-8047-3615-4 [4]
↑ სლოვენიის ალიანსი იმყოფებოდა იტალიის კონტროლის ქვეშ ამ უკანასკნელის კაპიტულაციამდე 1943 წელს, რის შემდეგაც ალიანსი დაიშალა
↑ ჩერნოგორიის სამეფო შეიქმნა 1941 წლის 17 აპრილს ყოფილი იუგოსლავიის ტერიტორიაზე. წარმოადგენდა იტალიის პროტექტორატს ამ უკანასკნელის კაპიტულაციამდე 1943 წლის სექტემბერში, შემდეგ 1944 წლის დეკემბრამდე იმყოფებოდა გერმანიის ოკუპაციის ქვეშ
↑ ალბანეთის ოკუპირება იტალიამ მოახდინა 1939 წლის 7 აპრილს და პროტექტორატად გადააქცია. 1941 წლის აპრილში იტალიამ ალბანეთი გამოიყენა, როგორც იუგოსლავიაში შესაჭრელი პლაცდარმი. იტალიის კაპიტულაციის შემდეგ 1943 წლის სექტემბერში, ალბანეთის ტერიტორია 1944 წლის ნოემბრამდე ოკუპაციაში მოაქცია გერმანიამ

[autogenerated2-1] Tomasevich, Jozo; War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks, Volume 1; Stanford University Press, 1975 ISBN 978-0-8047-0857-9 [1]

[autogenerated3-2] Cohen, Philip J., Riesman, David; Serbia's secret war: propaganda and the deceit of history; Texas A&M University Press, 1996 ISBN 0-89096-760-1 [2]

[autogenerated4-3] Ramet, Sabrina P.; The three Yugoslavias: state-building and legitimation, 1918–2005; Indiana University Press, 2006 ISBN 0-253-34656-8 [3]

[autogenerated9-4] Tomasevich, Jozo; War and revolution in Yugoslavia, 1941–1945: occupation and collaboration, Volume 2; Stanford University Press, 2001 ISBN 0-8047-3615-4 [4]

[5] სლოვენიის ალიანსი იმყოფებოდა იტალიის კონტროლის ქვეშ ამ უკანასკნელის კაპიტულაციამდე 1943 წელს, რის შემდეგაც ალიანსი დაიშალა

[6] ჩერნოგორიის სამეფო შეიქმნა 1941 წლის 17 აპრილს ყოფილი იუგოსლავიის ტერიტორიაზე. წარმოადგენდა იტალიის პროტექტორატს ამ უკანასკნელის კაპიტულაციამდე 1943 წლის სექტემბერში, შემდეგ 1944 წლის დეკემბრამდე იმყოფებოდა გერმანიის ოკუპაციის ქვეშ

[7] ალბანეთის ოკუპირება იტალიამ მოახდინა 1939 წლის 7 აპრილს და პროტექტორატად გადააქცია. 1941 წლის აპრილში იტალიამ ალბანეთი გამოიყენა, როგორც იუგოსლავიაში შესაჭრელი პლაცდარმი. იტალიის კაპიტულაციის შემდეგ 1943 წლის სექტემბერში, ალბანეთის ტერიტორია 1944 წლის ნოემბრამდე ოკუპაციაში მოაქცია გერმანიამ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]