სვენ III

სვენ III დიდი (დან. Svend 3. Grathe; დ. 1125 — გ. 23 ოქტომბერი, 1157) — ესტრიდსენების დინასტიის წარმომადგენელი. დანიის მეფე ერიკ II-ის არალეგიტიმური ვაჟი. 1146 წელს ტახტიდან ჩამოაგდო თავისი მამიდაშვილი, ერიკ III, რის შემდეგაც ხდება დანიის მეფე კნუდ V-სა და ვალდემარ I-თან ერთად. 1157 წლის 9 აგვისტოს სვენმა კნუდი მოაკვლევინა, რის შემდეგაც ვალდემარმა იგი 23 ოქტომბერს მოკლა გრათ-ჰეითის ბრძოლაში და ტახტი დაისაკუთრა.

სვენ III
დანიის მეფე
მმართ. დასაწყისი:	27 აგვისტო, 1146
მმართ. დასასრული:	23 ოქტომბერი, 1157
წინამორბედი:	ერიკ III
მემკვიდრე:	ვალდემარ I
თანამმართველი:	კნუდ V და ვალდემარ I
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1125
გარდ. თარიღი:	23 ოქტომბერი, 1157, (31-32 წლის)
მეუღლე:	ადელა მეიზენელი
შვილები:	უსახელო ვაჟი ლუტგარდა, ისტრიის მარკგრაფინია
დინასტია:	ესტრიდსენები
მამა:	ერიკ II, დანიის მეფე
დედა:	თუნა
რელიგია:	კათოლიციზმი
სვენ III ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

სვენი დაიბადა 1125 წელს. იგი იყო დანიის მეფე ერიკ II-ისა და მისი საყვარლის, თუნას ერთადერთი არალეგიტიმური შვილი. 1130 წელს, იგი მამამისთან ერთად ნორვეგიის სამეფო კარზე გადასახლდა, რადგანაც ამ დროისათვის მამამისი ჯერ მეფე არ იყო, ტახტზე კი მამამისის ბიძა, ნილსი იჯდა. მამამისმა 1134 წელს ბრძოლაში დაამარცხა და მოკლა მეფე ნილსი, რის შემდეგაც გახდა მეფე, თუმცა იგი სულ მალე, 1337 წელს მისმა დის შვილმა ჩამოაგდო და მოკლა. ამის შემდეგ ტახტზე ერიკ III ავიდა. ერიკ III-მ სვენი, რომელსაც ტახტი კანონიერად ეკუთვნოდა, გერმანიის სამეფო კარზე გააგზავნა მეფე კონრად III-თან. აქ იგი დაუმეგობრდა კონრადის ძმისწულს, რომელიც შემდგომში საღვთო რომის იმპერატორი ფრიდრიხ I გახდა.

დანიაში დაბრუნების შემდეგ სვენი თავის ბიძაშვილ ვალდემარს შეეკრა, რომლის მამა, პრინცი კნუდ ლავარდიც მეფე ნილსის ბრძანებით მოკლეს, რის გამოც ტახტის ორ მემკვიდრეს ბევრი საერთო ჰქონდა. ამრიგად, მათ ერიკის დასამხობად დიდი ჯარების შეგროვება დაიწყეს, სადაც ზელანდიაში მათ შეუერთდათ მეფე ნილსის შვილიშვილი, პრინცი კნუდი, რომელიც ადგილობრივი მაგნატების რჩეული იყო.

ამის შემდეგ, დანიაში დაიწყო სამოქალაქო ომი. 1146 წლის 27 აგვისტოს, პირველად დანიის ისტორიაში მეფე ტახტიდან გადადგა, რის შემდეგაც დანიის ტახტზე ერთდროულად ორი მეფე ავიდა — სვენ III და კნუდ V. რეალურად ისინი არ ურთიერთთანამშრომლობდნენ, სვენი დანიის კონტინენტურ ნაწილებს განაგებდა, კნუდს კი კუნძულებზე ჰქონდა გავლენები და ორივეს სძულდა ერთმანეთი. 1147 წელს სვენი და კნუდი გაერთიანდნენ მესამე ჯვაროსნულ ლაშქრობაში მონაწილეობის მისაღებად, თუმცა მათ საბოლოოდ მხოლოდ რამდენიმე პატარა ფალანგა გაუგზავნეს საღვთო რომის იმპერატორს, ბრძოლაში ჩართვაზე კი უარი თქვეს და თავიანთ დაპირისპირებას დაუბრუნდნენ.

სულ მალე სვენმა თავისი მოკავშირე ვალდემარი შლეზვიგის ჰერცოგად დანიშნა. ამის შემდეგ მან სამხედრო კამპანია წამოიწყო კნუდის მომხრე ეთელერ დიტმარშენელისა და ადოლფ ჰოლშტაინელის წინააღმდეგ. სვენმა წარმატებით დაამარცხა 1150 წელს კნუდი, მაგრამ 1151 წელს კნუდს გერმანელები შეუერთდნენ, რის გამოც სვენმა უკან დაიხია. 1152 წელს, საღვთო რომის იმპერატორმა ფრიდრიხ I-მა დანიის მეფეთა შერიგება გადაწყვიტა, რის გამოც მერსბურგში კრება მოიწვია, სადაც სვენი „პირველ მეფედ“ დაასახელა, რის მიხედვითაც ორ მეფეს შორის უპირატესობა სვენს ექნებოდა. მიუხედავად ამისა, სვენმა ხელშეკრულება დაარღვია, რამაც მისი ავტორიტეტი შეარყია, როგორც ტირანული მონარქისა და პრო-გერმანული პოლიტიკის გამტარებლისა.

1154 წელს სვენმა გააუქმა თავისი ალიანსი კნუდთან და თავის თანამმართველად ვალდემარ I დანიშნა. სულ მალე, მან დაიწყო კნუდის მომხრეთა რეპრესიები, რომელთა უმეტესობაც საზღვარგარეთ გაქცევით შველოდა თავს. 1157 წელს, გერმანიაში გაქცეული დანიელები იმპერატორმა ჰაინრიხ ლომმა სამშობლოში დააბრუნა. ამას დიდებულთა სახალხო გამოსვლები მოჰყვა კნუდის თანამდებობაზე დაბრუნების მოთხოვნით. მალევე სვენმა განაცხადა, რომ დათმობაზე მიდიოდა და 9 აგვისტოს როსკილეში შერიგების აღსანიშნავად „სამშვიდობო ბანკეტი“ გამართა, სადაც მას დაგეგმილი ჰქონდა ვალდემარისა და კნუდის მკვლელობა. მან წარმატებით მოახერხა კნუდის მოკვლა, მაგრამ ვალდემარი გადარჩა და სამუდამოდ გადაემტერა სვენს. აღნიშნული ინციდენტი ისტორიაში ცნობილია როგორც „როსკილეს სისხლისღვრა“.

ვალდემარი მალევე იუტლანდში გაიქცა, საიდანაც ორ თვეში დაბრუნდა. 1157 წლის 23 ოქტომბერს მისი და სვენის ჯარები ერთმანეთს შეებროლა, სადაც სვენი მოკლეს, ტახტზე კი ვალდემარ I ავიდა, როგორც ერთპიროვნული მონარქი.

ქორწინება და შვილები

1152 წელს სვენი დაქორწინდა ადელა მეიზენელზე, მეიზენის მარკგრაფ კორნარდისა და მისი ცოლის, ლუტგარდა რავენშტეინელის ასულზე, რომელთანაც სულ ორი შვილი შეეძინა:

1. უსახელო ვაჟი, თუმცა არსებობს ვერსია, რომ ერიკი ერქვა, დაიღუპა ჩვილობაში;
2. ლუტგარდა, ცოლად გაჰყვა ისტრიის მარკგრაფ ბერთოლდ I-ს, რომელთანაც ორი შვილი შეეძინა;

ლიტერატურა

• Monarkiet i Danmark – Kongerækken Archived 2009-11-18 at the Wayback Machine at The Danish Monarchy
• Bricka, Carl Frederik (ed.), Dansk Biografisk Lexikon, vol. XVII [Svend Tveskjæg – Tøxen], 1903. "Svend Grade", Hans Olrik, pp. 5–7.