ელიელ საარინენი
გოტლიბ ელიელ საარინენი (ფინ. Gottlieb Eliel Saarinen; დ. 20 აგვისტო, 1873 — გ. 1 ივლისი, 1950) — ფინელი არქიტექტორი, რომელმაც სახელი არტ-ნუვოს სტილის შენობებით გაითქვა XX საუკუნის დასაწყისში.
| ელიელ საარინენი | |
|---|---|
 | |
| პირადი ინფორმაცია | |
| დაბ. თარიღი | 20 აგვისტო, 1873[1] [2] [3] [4] |
| დაბ. ადგილი | რანტასალმი[3] |
| გარდ. თარიღი | 1 ივლისი, 1950[1] [3] [4] (76 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ბლუმფილდ-ჰილზი[5] [3] |
| ნამუშევრები და მიღწევები | |
| საქმიანობა | არქიტექტორი[6] [4] [7] და ქალაქთმშენებელი |
| მოქალაქეობა |
ფინეთი აშშ[8] [9] |
| მიმართულება | არტ-ნუვო, არტ-დეკო, საერთაშორისო სტილი და იუგენდსტილი |
| ალმა-მატერი | ჰელსინკის ტექნოლოგიის უნივერსიტეტი და Former Real Lyceum |
| მნიშვნელოვანი პროექტები | Helsinki Central Railway Station |
| ჯილდოები | აამერიკის არქიტექტორთა ინსტიტუტის ოქროს მედალი, სამეფო ოქროს მედალი, კარსლსრუეს ტექნოლოგიების ინსტიტუტის საპატიო დოქტორი, ჰარვარდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, კემბრიჯის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, Fellow of the American Institute of Architects, Commander First Class of the Order of the White Rose of Finland[10] და ფინეთის ლომის ორდენის დიდი ჯვარი[11] |
| მეუღლე | Loja Saarinen[12] და Mathilda Tony Charlotta Gyldén[12] |
| შვილ(ებ)ი | ეერო საარინენი[12] და Pipsan Saarinen Swanson |
ბიოგრაფია რედაქტირება
განათლება ჰელსინკიში მიიღო. მისი პირველი მნიშვნელოვანი ნამუშევარი, 1900 წლის მსოფლიო გამოფენის ფინური პავილიონი სტილისტურ გავლენათა არაორდინალური შერწყმა გამოდგა, მასში გაერთაინდა ფინური ხის არქიტექტურა, ბრიტანული გოთური აღორძინება და იუგენდსტილი. საარინენის ადრეულ მანერას მოგვიანებით ფინური ეროვნული რომანტიციზი უწოედეს, რამაც კულმინაციას ჰელსინკის რკინიგზის სადგურის პროექტში ჰპოვა (1910-1914). მასვე ეკუთვნის მარკას ბანკნოტების დიზაინი, რომელიც 1922 წელს შევიდა ბრუნვაში.
საარინენი 1923 წელს აშშ-ში გადადის ჩიკაგოში ტრიბუნის ტაუერისთვის კონკურსში წარმატების შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ ამ კონკურსში მეორე ადგილზე გავიდა და მისი პროექტი ჩიკაგოში არ აშენებულა, ეს დიზაინი სრულად განხორციელდა გალფ-ბილდინგში, ჰიუსტონში, ტეხასი. საარინენი მას შემდეგ პროფესიულ და აკადემიურ კარიერს მიჩიგანში აგრძელებს.
1925 წელს ჯორჯ გაფ ბუზმა მას კრენბრუკის საგანმანათლებლო საზოგადოების კამპუსის დაპროექტება სთხოვა, რომელიც ბაუჰაუზის ამერიკული ეკვივალენტი უნდა გამხდარიყო. საარინენი აქ ასწავლიდა და შემდგომში, 1932 წელს, კრენბრუკის ხელოვნების აკადემიის პრეზიდენტი გახდა. მის სტუდენტთა შორის იყვნენ რეი კაიზერი და ჩარლზ იმსი.
შემდგომში ის მიჩიგანის უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტის პროფესორი ხდება; ამჟამად მიჩიგანის არქიტექტურისა და ქალაქგეგმარების კოლეჯი მის სახელს ატარებს.
საარინენის ვაჟი, ეერო (1910-1961), XX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ამერიკელი არქიტექტორი ხდება საერთაშორისო სტილში.
გალერეა რედაქტირება
-
ჰელსინკის რკინიგზის სადგური -
ფინეთის ნაციონალური მუზეუმი -
ვიბორგის რკინიგზის სადგური -
წმინდა პავლეს ტაძარი ტარტუში -
კლაინჰანსის მუსიკის დარბაზი -
პირველი ქრისტიანული ტაძარი -
ფინეთის პავილიონი
ლიტერატურა რედაქტირება
- Saarinen, Eliel (1985). The search for form in art and architecture. New York: Dover.
- Saarinen, Eliel (1943). The City: Its Growth, its decay, its future. New York: Reinhold publishing corporation.
- Hausen, Marika (ed) (1984). Eliel Saarinen: 1873-1950 - Works in Finland. Helsinki: Museum of Finnish Architecture.
- A&E with Richard Guy Wilson, Ph.D.,(2000). America's Castles: Newspaper Moguls, Pittock Mansion, Cranbrook House & Gardens, The American Swedish Institute. A&E Television Network.
- Hill, Eric J. and John Gallagher (2002). AIA Detroit: The American Institute of Architects Guide to Detroit Architecture. Wayne State University Press. ISBN 0-8143-3120-3.
- Pelkonen, Eeva-Liisa (2006). Eero Saarinen. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-11282-3.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Kansallisbiografia / M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eliel-saarinen/
- ↑ 4.0 4.1 4.2 The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ Sanna A. (unspecified title) — ISBN 978-88-6637-024-6, 978-88-6637-023-9, 978-88-6637-025-3
- ↑ Arkitekter verksamma i Sverige — 2014.
- ↑ http://arch-pavouk.cz/index.php/architekti/744-saarinen-eliel
- ↑ Smithsonian American Art Museum person/institution ID
- ↑ Kansallisbiografia / M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349
- ↑ Castrén C. Korkeimpien suomalaisten kunniamerkkien haltijat 1918–1969 — Tietosanakirja-osakeyhtiö, 1970. — გვ. 31.
- ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat — Helsinki: Edita, 2017. — გვ. 492. — ISBN 978-951-37-7005-1
- ↑ 12.0 12.1 12.2 Kindred Britain