რიჩარდ კუნი (გერმ. Richard Kuhn; დ. 3 დეკემბერი, 1900 — გ. 1 აგვისტო, 1967) — ავსტრიელ-გერმანელი ბიოქიმიკოსი. კაროტენოიდსა და ვიტამინებზე ჩატარებული კვლევებით, 1938 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ქიმიის დარგში.

რიჩარდ კუნი
გერმ. Richard Kuhn
დაბ. თარიღი 3 დეკემბერი, 1900(1900-12-03)[1] [2] [3] [4] [5] [6]
დაბ. ადგილი ვენა[7]
გარდ. თარიღი 31 ივლისი, 1967(1967-07-31)[1] [7] (66 წლის)
გარდ. ადგილი ჰაიდელბერგი[7]
დასაფლავებულია ბერგფრიდჰოფი
მოქალაქეობა ავსტრია-უნგრეთის იმპერია
 მესამე რაიხი
 გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა
საქმიანობა ბიოქიმიკოსი, ქიმიკოსი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტი[8] და ციურიხის შვეიცარიის უმაღლესი ტექნოლოგიური სკოლა[8]
ალმა-მატერი ვენის უნივერსიტეტი[8] და ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი[8]
სამეცნიერო ხარისხი ფილოსოფიის დოქტორი[8]
შვილ(ებ)ი Peter Kuhn
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, ნობელის პრემია ქიმიაში[9] [10] , გოეთეს პრემია, ემილ ფონ ბერინგის პრემია, პოლ ერლიხისა და ლუდვიგ დარმშტედტერის პრემია, ვილჰელმ ექსნერის მედალი[11] , კოთენიუსის მედალი, ადოლფ ფონ ბაიერის ოქროს მედალი, ვენის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[12] , ასწლეულის პრემია, Prize of the City of Vienna for Natural Sciences და ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“[8]

ბიოგრაფია

რედაქტირება

კუნი 1900 წლის 3 დეკემბერს დაიბადა ვენაში, ავსტრია-უნგრეთში, სადაც იგი სწავლობდა გრამატიკის სკოლასა და საშუალო სკოლაში. მისი ინტერესები ქიმიის მიმართ ადრეულ ასაკში გამოვლინდა, დაინტერესებული იყო რამდენიმე სფეროთი, თუმცა მოგვიანებით ქიმიის შესწავლა გადაწყვიტა. 1910 წლიდან 1918 წლამდე მისი კლასელი იყო 1945 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ვოლფგანგ პაული. 1918 წლიდან ქიმიას სწავლობდა ვენის უნივერსიტეტში, ქიმიის სწავლა დაამთავრა მიუნხენის უნივერსიტეტში, 1922 წელს დაიცვა სადისერტაციო ნაშრომი და მიენიჭა დოქტორის ხარისხი.

სწავლის დამთავრების შემდეგ სამეცნიერო მოღვაწეობა მიუნხენის უნივერსიტეტში განაგრძო, 1929 წლიდან მუშაობდა ჰეიდელბერგის უნივერსიტეტში, სადაც 1937 წლიდან იყო ქიმიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელი. 1928 წელს დაქორწინდა დეიზი ჰარტმანზე, წყვილს ეყოლა ორი ვაჟი და ოთხი ქალიშვილი.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. Encyclopædia Britannica
  3. SNAC — 2010.
  4. ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  5. Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  6. Munzinger Personen
  7. 7.0 7.1 7.2 Кун Рихард // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 გერმანული ვიკიპედია — 2001.
  9. The Nobel Prize in Chemistry 1938Nobel Foundation.
  10. Table showing prize amountsNobel Foundation, 2019.
  11. https://www.wilhelmexner.org/en/medalists/
  12. http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/richard-johann-kuhn-prof-dr-dr-hc