პიატიგორსკის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი
„პიატიგორსკის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი“ (რუს. Пятигорский краеведческий музей) — ერთ-ერთი უძველესი სამუზეუმო დაწესებულება სტავროპოლის მხარეში და მთელ ჩრდილოეთ კავკასიაში.
| პიატიგორსკის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი | |
|---|---|
_-_5.jpg) | |
| 44°02′09″ ჩ. გ. 43°04′46″ ა. გ. / 44.03590694° ჩ. გ. 43.07968889° ა. გ. | |
| დაარსდა | წ. |
| ქვეყანა |
 რუსეთი |
| მდებარეობა | პიატიგორსკი |
| ოფიციალური საიტი | http://www.pkm1903.ru |
 | |
ისტორია რედაქტირება
მუზეუმი გაიხსნა 1903 წლის 4 ივნისს.[1] იგი დაარსდა პიატიგორსკში კავკასიის სამთო საზოგადოების მიერ, შემდეგ იყო საგუბერნიო, საქალაქო, რეგიონალური, კავკასიის მინერალური წყლების რეგიონული (რაიონთაშორისი), მუნიციპალური და, ამჟამად — სტავროპოლის მხარის სახელმწიფო კულტურული დაწესებულება.
პირველი სამუზეუმო გამოფენა გაიხსნა 1905 წელს. 1906 წელს კავკასიის სამთო საზოგადოებამ მიიღო ჩრდილოეთ კავკასიაში არქეოლოგიური გათხრების ჩატარების უფლება, რამაც ხელი შეუწყო მუზეუმის არქეოლოგიური ფონდების შევსებას. პარალელურად მუზეუმის შემადგენლობაში შევიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში უძველესი მუზეუმის „სიძველეთა მუზეუმი ღია ცის ქვეშ“ (დაარსებული 1850 წელს) ექსპონატები.[2]
1920-იან წლებში მუზეუმი გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიის მხარეთმცოდნეობის ინსტიტუტის იურისდიქციაში. ამ პერიოდში მუზეუმში მიიღეს XVIII-XIX საუკუნეების რუსი და უცხოელი მხატვრების ნახატები: ივანე შიშკინის, ალექსეი სავრასოვის, ალექსეი ბოგოლიუბოვის, კონსტან ტროიონის.[2]
1960-იანი წლებიდან მუზეუმში არქეოლოგიური ექსპედიცია მუშაობს. 1964 წელს მისი გათხრების წყალობით, მუზეუმში აღმოჩნდა იშვიათი [3] ექსპონატი: თავის ქალა და სამხრეთის სპილოს ჩონჩხის ფრაგმენტები (ერთ-ერთი მსოფლიოში ნაპოვნი სამხრეთის სპილოს ხუთი შედარებით სრული და 2 არასრული ჩონჩხიდან), რომელიც ცხოვრობდა დაახლოებით მილიონი წლის წინ.[2]
ბოლო 50 წლის განმავლობაში მუზეუმი განთავსებულია ისტორიული შენობის ნაწილში — XX საუკუნის დასაწყისის რეგიონული მნიშვნელობის ძეგლი, ყოფილი მიხაილოვის სასტუმრო — პირველი სანატორიუმი კავკასიის მინერალური წყლების ტერიტორიაზე (1904 წ.) ქალაქის საკურორტო ნაწილში. კიროვის ქ. №25/ძმები ბერნარდაცის ქ. №2.
ფონდები რედაქტირება
1961 წელს, როდესაც მუზეუმი გადავიდა მის ამჟამინდელ შენობაში, მისი ფონდი ითვლიდა 25 ათასზე ნაკლებ ნივთს. ახლა მის კოლექციაში 130 ათასზე მეტი ექსპონატია, რომელშიც შედის კავკასიის მთის ობსერვატორიის ადრეული კოლექციის ექსპონატები, უნიკალური ქვის ძეგლები ჩრდილოეთ კავკასიის სიძველეების პირველი ღია ცის ქვეშა მუზეუმიდან (1850-1881 წწ). მას აქვს არქეოლოგიური, ნუმიზმატიკური, მინერალოგიური, პალეონტოლოგიური, ზოოლოგიური, ბოტანიკური, ისტორიულ-დოკუმენტური და სხვა კოლექციები და ექსპონატები, რომლებიც დაკავშირებულია არა მხოლოდ პიატიგორსკთან და კავკასიის მინერალური წყლებთან, არამედ ჩრდილოეთ კავკასიის, რუსეთისა და უცხო ქვეყნების სხვა მეზობელ და შორეულ ტერიტორიებთან. ბევრია პიატიგორსკის დამსახურებული მაცხოვრებლების პირადი ფონდებიც. აქ ინახება დეკორატიული და გამოყენებითი ხელოვნების კოლექციები, მრავალეროვნული რეგიონის ეთნოგრაფიული ობიექტები — XIX-XX საუკუნის დასაწყისის ქალაქური, გლეხური, კაზაკური და მთიულების ცხოვრების, XVII—XX საუკუნეების ცივი და ცეცხლსასროლი იარაღის იშვიათი ნიმუშები, XVIII—XXI საუკუნეების რუსული და უცხოელი მხატვრების ტილოები, იშვიათი წიგნების კოლექციები, ღია ბარათები, XIX - XXI საუკუნის დასაწყისის დოკუმენტები და ფოტოები და ა.შ.
2018 წლის დასაწყისში მუზეუმის კოლექცია ითვლიდა 135 638 ექსპონატს, მათ შორის ძირითადი ფონდის 99 840 ერთეულს.[4]
აქტივობა რედაქტირება
მუშაობს კავკასიოლოგიის სამეცნიერო ბიბლიოთეკა, რომელიც მოიცავს 17 ათასზე მეტ წიგნს და პერიოდულ გამოცემას. ექსპოზიცია შედგება რამდენიმე სტაციონარული თემატური და საგამოფენო დარბაზისგან: ბუნება და არქეოლოგია, საკურორტო ქალაქის ისტორია, XX საუკუნის მოვლენები და სამხატვრო გალერეა. მუდმივად ეწყობა სხვადასხვა სახის გამოფენები საკუთარი სახსრებიდან და მოზიდული კოლექციებიდან (20 ან მეტი წელიწადში). მუზეუმის 40-მდე თანამშრომელი უზრუნველყოფს და ატარებს მრავალფეროვან კულტურულ, საგანმანათლებლო და სამეცნიერო საქმიანობას.
ძირითადი განყოფილებები რედაქტირება
- ფონდების დეპარტამენტი
- სამეცნიერო-საგანმანათლებლო და საგამოფენო-საგამოფენო საქმიანობის განყოფილება
- სამეცნიერო განყოფილება
სამეცნიერო პუბლიკაციები რედაქტირება
- Археологические источники о происхождении и этнополитической истории населения Северного Кавказа : монография / С.Л.Дударев, А.Л. Пелих, С.Н.Савенко, Г.Р. Цецхладзе
- Воссоздание музея древностей. С.Н. Савенко
- Летопись города-курорта Пятигорск
- Сборник семинаров памяти краеведов (I, II, III, IV, V)
- Этногенез и этнополитическая история Северного Кавказа. Научно-методическое пособие
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Газета «Пятигорская правда». 1-11 января 2018 года. № 1
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Пятигорский краеведческий музей. kmvline.ru. ციტირების თარიღი: 2019-06-29.
- ↑ Пятигорский краеведческий музей. www.museum.ru. ციტირების თარიღი: 2019-06-29.
- ↑ История музея / «Пятигорский краеведческий музей». www.pkm1903.ru. ციტირების თარიღი: 2019-06-29.