ნიკო ვახანია
ნიკოლოზ ნიკოს ძე ვახანია (დ. 28 აგვისტო, 1930, ქუთაისი, საქართველოს სსრ — გ. 23 ივლისი, 2014, თბილისი, საქართველო) — ქართველი მათემატიკოსი და ალბათისტი. ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი (1970), პროფესორი (1971), საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1988), აკადემიკოსი (2001).
| ნიკო ვახანია | |
|---|---|
 | |
| დაბ. თარიღი | 28 აგვისტო, 1930 |
| დაბ. ადგილი | ქუთაისი, საქართველოს სსრ, სსრკ |
| გარდ. თარიღი | 23 ივლისი, 2014 (83 წლის) |
| გარდ. ადგილი | თბილისი, საქართველო |
| მოქალაქეობა |
 სსრკ საქართველო |
| საქმიანობა | მათემატიკოსი |
| მუშაობის ადგილი | თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი და მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი |
| სამეცნიერო ხარისხი | ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი |
| ჯილდოები | ღირსების ორდენი |
დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი (1954). იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ნიკო მუსხელიშვილის სახელობის გამოთვლითი მათემატიკის ინსტიტუტის ალბათობის თეორიისა და ფუნქციური ანალიზის განყოფილების გამგე (1961-დან); ამავე ინსტიტუტის დირექტორი (1978-2006); ინსტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე (2008-2013); თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კიბერნეტიკისა და გამოყენებითი მათემატიკის ფაკულტეტის დეკანი (1970-1973); თსუ შემთხვევით პროცესთა თეორიის კათედრის გამგე (1964-2006); საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მათემატიკის და ფიზიკის განყოფილების აკადემიკოს-მდივნის მოადგილე; საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წევრი (2003-2006); საქართველოს და უცხოეთის სამეცნიერო საზოგადოებების ჟურნალებისა და გამოცემების სარედაქციო კოლეგიების წევრი; ენციკლოპედია "საქართველოს" მთავრი სამეცნიერო-საკონსულტაციო საბჭოს თავმჯდომარე (1992-დან); გამოთვლითი მათემატიკის საერთაშორისო საკოორდინაციო კომიტეტის წევრი; საერთაშორისო ინოვაციის ფონდის წევრი; საერთაშორისო სტატისტიკური ინსტიტუტის წევრი; ნაციონალური გეოგრაფიის საზოგადოების წევრი.
ნიკო ვახანიას ძირითადი შრომები ეხება ალბათობის თეორიისა და ფუნქციური ანალიზის, აგრეთვე გამოთვლითი მათემატიკის დიფერენციალურ განტოლებათა თეორიის პრობლემებს. გამოქვეყნებული აქვს ორი მონოგრაფია: "ალბათური განაწილებები წრფივ სივრცეებში" (1971, თბილისი, რუსულ ენაზე), "ალბათური განაწილებები ბანახის სივრცეებში" (მოსკოვი, 1985, რუსულ ენაზე. ამ დარგის ერთ-ერთი ყველაზე ციტირებული ნაშრომი). ორივე მონოგრაფია თარგმნილია ინგლისურ ენაზე და გამოქვეყნდა "ნორთ ჰოლანდისა" და "რეიდელის" გამომცემლობების მიერ (1981, 1987).
ჯილდოები: ნ. მუსხელიშვილისა (1992) და ა. რაზმაძის (2003) სახელობის პრემიები; ივანე ჯავახიშვილის ორი მედალი (1976, 2000); ღირსების ორდენი (2000).
ლიტერატურა
რედაქტირება- К Юбилею Н.Н. Вахания "Теориа Вероятностей и ее применения" (2005, Москва)
- ვინ ვინ არის საქართველოში (1996-97, 1998-99, 2006, 2009)
- თბილისი, ენციკლოპედია (2002)
- ტარიელაძე ვ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 220.