მარიამ ნავაზ შარიფი (ურდუ مریم نواز شریف ; დ. 28 ოქტომბერი, 1973 ) — პაკისტანელი პოლიტიკოსი, ამჟამად პენჯაბის მთავარი მინისტრი . ის პირველი ქალია, რომელიც პაკისტანის პროვინციის მთავარი მინისტრი გახდა. პაკისტანის ყოფილი პრემიერ-მინისტრის ნავაზ შარიფის ქალიშვილი, თავდაპირველად ოჯახის ფილანტროპულ ორგანიზაციებში იყო ჩართული. 2012 წელს ის პოლიტიკაში შევიდა და 2013 წლის საყოველთაო არჩევნების დროს საარჩევნო კამპანიას ხელმძღვანელობდა. 2013 წელს დაინიშნა პრემიერმინისტრის ახალგაზრდული პროგრამის თავმჯდომარედ. მან თანამდებობა დატოვა 2014 წელს, მას შემდეგ რაც მისი დანიშვნა ლაჰორის უმაღლეს სასამართლოში გაასაჩივრეს.

მარიამ ნავაზი
მარიამ ნავაზი
ამჟამინდელი თანამდებობა
დაიკავა

დაბადებული28 ოქტომბერი, 1973 (1973-10-28) (51 წლის)
ლაჰორი, პენჯაბი
პაკისტანის დროშა პაკისტანი
პოლიტიკური პარტიაპაკისტანის მუსლიმთა ლიგა
მამანავაზ შარიფი
დედაკალსუმ ნავაზი
პროფესიაპოლიტიკოსი
რელიგიასუნიტი მუსლიმი
საიტიpmln.org

2024 წლის პაკისტანის საყოველთაო არჩევნების დროს იგი პირველად აირჩიეს პაკისტანის ეროვნულ ასამბლეაში (NA) და პენჯაბის პროვინციულ ასამბლეაში, რაც ნიშნავდა მის საპარლამენტო დებიუტს. [1]

ბიოგრაფია

რედაქტირება

მარიამი დაიბადა 1973 წლის 28 ოქტომბერს [2] ლაჰორში, პაკისტანი, ნავაზ შარიფსა და კულსუმ ბატის ოჯახში. ის არის პენჯაბი ქაშმირი .

მან განათლება მიიღო იესოსა და მარიამის მონასტერში, ლაჰორში და დაასრულა საბავშვო ბაგა-ბაღი მე-10 კლასამდე. მოგვიანებით, მან გააგრძელა სწავლა ლაჰორის ქალთა კოლეჯში .

როდესაც კინაირდის კოლეჯიდან უარი უთხრეს აკადემიური წარუმატებლობის გამო, მისი მამა ნავაზ შარიფი, რომელიც იმ დროს პენჯაბის მთავარი მინისტრი იყო, ჩაერია და დირექტორი თანამდებობიდან გაათავისუფლა. თუმცა, კოლეჯის სტუდენტებისა და თანამშრომლების მიერ ორგანიზებულმა გაფიცვამ გამოიწვია დირექტორის აღდგენა. [3] მოგვიანებით მარიამმა სცადა ექიმი გამხდარიყო, იგი ჩაირიცხა კინგ ედვარდის სამედიცინო კოლეჯში 1980-იანი წლების ბოლოს; თუმცა, მას შემდეგ რაც წამოიჭრა დაპირისპირება უკანონო მიღებასთან დაკავშირებით, მას კოლეჯის დატოვება მოუწია დიპლომის გარეშე.

1992 წელს იგი დაქორწინდა საფდარ ავანზე და მიიღო ქმრის გვარი - საფდარი . საფდარი იმ დროს მსახურობდა კაპიტანად პაკისტანის არმიაში და იყო ნავაზ შარიფის უსაფრთხოების ოფიცერი ამ უკანასკნელის პაკისტანის პრემიერმინისტრად ყოფნის დროს. მარიამმა დაასრულა ბაკალავრიატი პენჯაბის უნივერსიტეტში, საიდანაც მიიღო მაგისტრის ხარისხი ლიტერატურაში. 2014 წელს მიიღო მაგისტრის (ინგლისური ლიტერატურა) და დოქტორის ხარისხი პოლიტიკურ მეცნიერებაში სადაც დაკითხა ლაჰორის უმაღლესმა სასამართლომ: [4] გაურკვეველი იყო მის მიერ იყო გამომუშავებული დოქტორის ხარისხი თუ არა. [5] 2018 წელს მან მხოლოდ ინგლისური ლიტერატურის მაგისტრის წარადგინა პაკისტანის საარჩევნო კომისიაში. [6]

1999 წლის პაკისტანის სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ, მან დედასთან ერთად პოპულარობა მოიპოვა. თავდაპირველად მარიამი და მისი დედა ოთხი თვით შინაპატიმრობაში იმყოფებოდნენ. გათავისუფლების შემდეგ იგი ციხეებს შორის ტრიალებდა, რადგან მამის წინააღმდეგ კორუფციის, ტერორიზმისა და გადასახადებისგან თავის არიდების ბრალდებებს უსმენდა. მოგვიანებით იგი, შარიფის ოჯახის 22 წევრთან ერთად, საუდის არაბეთში გადაასახლეს. [7] [8] ხანგრძლივი გადასახლების დროს მან ისწავლა არაბული ენა. [7]

პოლიტიკური კარიერა

რედაქტირება

2008 წლის პაკისტანის საყოველთაო არჩევნების შემდეგ, მარიამის მამის პარტია - პაკისტანის მუსლიმთა ლიგა (N) (PML-N) გაჩნდა, როგორც ერთ-ერთი უმსხვილესი პარტია. პარტია კრიტიკის წინაშე აღმოჩნდა ტერორიზმისა და სექტანტური ჯგუფების მიმართ რბილი ხასიათის გამო და ვერ გაძლიერდა. თუმცა, მარიამი ითვლებოდა უმცირესობების უფლებების დამცველად. [7]

პოლიტიკაში მოსვლამდე იგი ჩართული იყო ოჯახის ფილანტროპიულ საქმიანობაში [7] და მუშაობდა Sharif Trust-ის, Sharif Medical City-ისა და Sharif Education Institute-ის თავმჯდომარედ. [9]

2011 წლის ნოემბერში ნავაზ შარიფმა მას პოლიტიკაში შესვლის ნებართვა მისცა მას შემდეგ, რაც მარიამმა ამის სურვილი გამოთქვა. 2012 წელს მარიამი თანამშრომლობდა PML-N ლიდერებთან, რათა მოემზადებინა პენჯაბის ქალთა გაძლიერების პაკეტი, რომელიც ინიცირებული იყო მისი ბიძის შაჰბაზ შარიფის, მაშინდელი პენჯაბის მთავარი მინისტრის მიერ. გარდა ამისა, მან დიდი როლი შეასრულა პენჯაბში მხოლოდ ქალებისათვის განკუთვნილი ვარდისფერი ავტობუსის სქემის განხორციელებაში. მარიამმა ასევე შეუწყო ხელი სხვადასხვა ინიციატივებს, რომლებიც მიზნად ისახავდნენ ქალთა კეთილდღეობას პენჯაბში. [10]

იგი დიდწილად ყურადღების მიღმა დარჩა 2013 წლამდე, როდესაც ხელმძღვანელობდა ნავაზ შარიფის წარმატებულ საარჩევნო კამპანიას 2013 წლის პაკისტანის საყოველთაო არჩევნების დროს [11] , სადაც მან მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა. ის ნახეს, როგორ ურიგებდა ლეპტოპებს სტუდენტებს პენჯაბის მთავრობის სახელით, მიუხედავად იმისა, რომ არ ეკავა საჯარო თანამდებობა არც პენჯაბში და არც ფედერალურ მთავრობაში.

აქტიური გახდა საარჩევნო პოლიტიკაში 2017 წელს მას შემდეგ, რაც მამამისი დისკვალიფიცირებული იყო და გაასამართლა პაკისტანის უზენაესმა სასამართლომ პანამის დოკუმენტების საქმესთან და ფულის გათეთრებასთან დაკავშირებით, არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებში დასაქმების გზით. [12]

მას შემდეგ, რაც გაირკვა, რომ ნავაზ შარიფი ბრუნდება პაკისტანში ოქტომბერში, გაერთიანებულ სამეფოში ოთხწლიანი თვითდაწესებული ემიგრაციის დასრულების შემდეგ, [13] მარიამი კვლავ გააქტიურდა მხარდაჭერით და ხაზს უსვამდა ნავაზ შარიფის გეგმებს აღადგინოს ეკონომიკა, რომელიც დაზარალდა. მან დაიწყო პარტიული მუშაკების მობილიზება მამის დაბრუნებამდე და თქვა, რომ „ეს არ იქნება ინდივიდის დაბრუნება ქვეყანაში. იქნება კეთილდღეობისა და ქვეყნის იმედის დაბრუნება“. [14]

საპარლამენტო დებიუტი და მთავარი მინისტრობა

რედაქტირება

2024 წლის პაკისტანის საყოველთაო არჩევნებში იგი აირჩიეს პაკისტანის ეროვნულ ასამბლეაში. [15] საყოველთაო არჩევნებში ეს იყო მისი პირველი მონაწილეობა.

2024 წლის 18 თებერვალს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მან უკვე დაიწყო მთავარი მინისტრის მოვალეობების შესრულება, მიიღო ბრიფინგები პენჯაბის მთავარი მდივნისა და პოლიციის გენერალური ინსპექტორისგან თავის რეზიდენციაში. გარდა ამისა, მას მიეწოდა უსაფრთხოების ზომები, რომლებიც დამახასიათებელია მთავარი მინისტრის პროტოკოლისთვის, მათ შორის ორი ტყვიაგაუმტარი მანქანა, ოთხი პოლიციის რაზმის მანქანა, საგზაო მეთვალყურეების პილოტი და სიგნალის ჩამკეტი მანქანა. [16] 2024 წლის 23 თებერვალს მან პირველად დადო ფიცი, როგორც პენჯაბის ასამბლეის წევრმა, რითაც აღნიშნა მისი საპარლამენტო დებიუტი. [17]

სადარბაზოზე პირველად გამოსვლაში მან ოპოზიციის მიმართ შემრიგებლური ტონი მიიღო და განაცხადა, რომ „ჩემი პალატისა და გულის კარი ყოველთვის ღია იქნება მათთვის, ისევე როგორც ჩემი პარტიის წევრებისთვის“. მან ხაზი გაუსვა მის ხედვას, გარდაქმნას პენჯაბი „ეკონომიკურ კერად“, დასაქმების, განათლებისა და ჯანდაცვის უზრუნველყოფის საფუძველზე. [18] [19]

საჯარო იმიჯი

რედაქტირება

იგი ითვლებოდა ნავაზ შარიფის „მემკვიდრედ“ [20] [21] [22] და PML-N-ის „სავარაუდო მომავალ ლიდერად“. [7]

Dawn-მა დაწერა, რომ იგი ცნობილია თავისი მკვდარი რიტორიკით და უნარით მოზიდოს და აღძრას ხალხი. მან თავი დაიმკვიდრა პოლიტიკურ ასპარეზზე, სადაც ძირითადად მამაკაცები დომინირებენ.

2012 წლის ინტერვიუში მარიამმა გამოხატა თანაგრძნობა ბენაზირ ბჰუტოს შვილების მიმართ. [7]

პანამის დოკუმენტების საქმე

რედაქტირება

2016 წლის 3 აპრილს პანამის დოკუმენტები გაჟონა და მასში მარიამი დასახელდა ორ ძმასთან, ჰუსეინ ნავაზთან და ჰასან ნავაზთან ერთად. გამომძიებელი ჟურნალისტების საერთაშორისო კონსორციუმის (ICIJ) მიერ აღმოჩენილი ჩანაწერების მიხედვით, მერიამი აღწერილი იყო, როგორც ბრიტანეთის ვირჯინიის კუნძულებზე დაფუძნებული ფირმების Nielsen Enterprises Limited და Nescoll Limited, და სავარაუდოდ, გაერთიანებული სამეფოს ქონების მფლობელი, რომელსაც ფლობდა ძმებთან ერთად. [23] [24]

2016 წლის სექტემბერში პაკისტანის Tehreek-e-Insaf-მა (PTI) შეიტანა პეტიცია პაკისტანის უზენაეს სასამართლოში პრემიერ მინისტრ ნავაზ შარიფის და მისი ნათესავების წინააღმდეგ ზომების მიღების მოთხოვნით პანამის დოკუმენტების სკანდალში მათი სავარაუდო მონაწილეობის გამო. [25] 2017 წლის იანვარში მარიამმა წარადგინა განცხადება უზენაეს სასამართლოში, სადაც ნათქვამია, რომ იგი არ იყო მამაზე დამოკიდებული 1992 წლის ქორწინების შემდეგ. 2017 წლის 16 თებერვალს, მარიამის ადვოკატმა უზენაესი სასამართლოს წინაშე აღიარა, რომ მარიამი ფლობდა ოთხ ბინას ლონდონში, სულ მცირე, ექვსი თვის განმავლობაში 2006 წელს. [26] 20 აპრილს უზენაესმა სასამართლომ გამოაცხადა განაჩენი და დაავალა ერთობლივი საგამოძიებო ჯგუფის (JIT) შექმნა, რათა გამოიძიოს შარიფების ოჯახის ქონებრივი დარღვევები. [27] თავის მოხსენებაში JIT-მა აღნიშნა, რომ მარიამმა შეცდომაში შეიყვანა უზენაესი სასამართლო ყალბი დოკუმენტების წარმოდგენით და განაცხადა, რომ Calibri ფონტი, რომელიც გამოყენებული იყო 2006 წლის დეკლარაციაზე, რომელიც მარიამმა წარმოადგინა, კომერციულად ხელმისაწვდომი არ იყო 2007 წლის 31 იანვრამდე. [28] სკანდალს ფართოდ მოიხსენიებდნენ, როგორც Fontgate . [29]

უზენაესმა სასამართლომ გადაწყვეტილება 2017 წლის 28 ივლისს გამოაცხადა და ნავაზ შარიფს დისკვალიფიკაცია დაეკისრა საჯარო თანამდებობის დაკავებისგან, რადგან ის არაკეთილსინდისიერი იყო იმით, რომ არ გაამჟღავნა თავისი დასაქმება დუბაიში დაფუძნებულ Capital FZE კომპანიაში ნომინაციის დოკუმენტებში. [30] სასამართლომ ასევე დაავალა ანგარიშვალდებულების ეროვნულ ბიუროს (NAB) შეეტანა მითითება შარიფის და მისი ნათესავების წინააღმდეგ კორუფციის ბრალდებით. [31] [32] [33] [34]

2017 წლის სექტემბერში, NAB-მა წარადგინა სამი კორუფციული ცნობა ნავაზ შარიფის და მისი სამი შვილის წინააღმდეგ, მათ შორის იყო მარიამი, უზენაესი სასამართლოს განაჩენის შესაბამისად, პანამის დოკუმენტების საქმეზე. [35] ოქტომბერში, სასამართლომ ბრალი წაუყენა მარიამს, ნავაზ შარიფს და მარიამის ქმარს ლონდონში, ავენფილდის ბინებთან დაკავშირებით. [36] 2017 წლის სექტემბრიდან ავენფილდის საქმის 107 მოსმენის ჩატარების შემდეგ, ანგარიშვალდებულების სასამართლომ საქმეზე განაჩენი შეინარჩუნა 2018 წლის 3 ივლისს [37]

2018 წლის 6 ივლისს მას მიესაჯა შვიდი წლით თავისუფლების აღკვეთა და ორი მილიონი ფუნტის ოდენობის ჯარიმა. [38] შედეგად, იგი 10 წლით დისკვალიფიცირებული იქნა არჩევნებში მონაწილეობისგან. [39] სასამართლომ მიიჩნია, რომ მარიამის მიერ უმაღლესი სასამართლოს წინაშე წარდგენილი ნდობის აქტები გაყალბებული იყო. [40] მის მამას, ნავაზ შარიფს და მის ქმარს ასევე მიესაჯა ათი წელი და ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა. [41] [42] სასამართლომ ასევე ბრძანა შარიფების ოჯახის ავენფილდის ბინების დაყადაღება. [43]

მეორე დღეს მარიამმა გამოაცხადა, რომ 13 ივლისს დაბრუნდება პაკისტანში, რათა გაასაჩივროს გადაწყვეტილება. [44] ის, ნავაზ შარიფთან ერთად, დააკავეს 13 ივლისს, ლაჰორის ალამა იკბალის საერთაშორისო აეროპორტში ჩასვლისთანავე და გადაიყვანეს რავალპინდის ადიალას ციხეში . [45] 26 ივლისს მან გაასაჩივრა სასჯელი ისლამაბადის უმაღლეს სასამართლოში და შეიტანა შუამდგომლობა გირაოს შესახებ. [46] მეორე დღეს ისლამაბადის უმაღლესმა სასამართლომ უარყო მისი მოთხოვნა გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლების შესახებ და გადადო მოსმენა 2018 წლის პაკისტანის საყოველთაო არჩევნების ბოლომდე. [47] პატიმრობაში ყოფნის პერიოდში ის მნიშვნელოვან დროს ატარებდა წიგნების კითხვაში. [48]

2018 წლის 21 აგვისტოს, პრემიერ მინისტრის იმრან ხანის მთავრობამ ის განათავსა გასვლის საკონტროლო სიაში, რათა თავიდან აეცილებინა მათ მიერ პაკისტანის დატოვება. [49] 11 სექტემბერს დედამისი, კულსუმ ნავაზი გარდაიცვალა ლონდონში. მარიამი მამასთან და მეუღლესთან ერთად ადიალას ციხიდან პირობით ვადაზე ადრე გაათავისუფლეს. ისინი ლაჰორში გადაიყვანეს დედის დაკრძალვაზე დასასწრებად. [50] [51] გავრცელებული ინფორმაციით, მარიამმა და მისმა მამამ თავდაპირველად უარი განაცხადეს პირობით გათავისუფლებაზე. [52] [53] კულსუმ ნავაზის დაკრძალვა გაიმართა 2018 წლის 14 სექტემბერს. [54] 17 სექტემბერს მარიამი მამასთან და მეუღლესთან ერთად ადიალას ციხეში გადაიყვანეს. [55]

2018 წლის 19 სექტემბერს ისლამაბადის უმაღლესმა სასამართლომ გამოაცხადა განაჩენი გირაოს შუამდგომლობაზე და შეუჩერა პატიმრობა მარიამს, მის მამას და მის ქმარს და გასცა ნებართვა მათი გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლების. სასამართლომ მათ გათავისუფლებამდე 500 000 ლარის გადახდა დააკისრა. ისინი იმავე დღეს გაათავისუფლეს ადიალას ციხიდან და გადაიყვანეს ლაჰორში. [56] [57]

გამართლება კორუფციის საქმეზე

რედაქტირება

არაკეთილსინდისიერი გზით შეძენილი ლონდონის ბინების შესყიდვაში მამის დახმარებისთვის, მარიამს 2018 წლის ივლისში შვიდი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. საფდარს ასევე მიუსაჯეს ერთი წელი. მიუხედავად იმისა, რომ ნავაზ შარიფს 10-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს, 2019 წელს გირაო შეეფარდათ, რათა ის გამგზავრებულიყოგაერთიანებულ სამეფოში სამედიცინო დახმარებისთვის. მას შემდეგ ის აღარ დაბრუნებულა.

მარიამ ნავაზმა, რომელსაც ასევე 2019 წელს შეეფარდა გირაო, გაასაჩივრა სასამართლოს 2018 წლის გადაწყვეტილება ისლამაბადის უმაღლეს სასამართლოში.

მალევე, მას შემდეგ, რაც მარიამის ბიძა შეჰბაზ შარიფი მოვიდა ხელისუფლებაში 2022 წელს, როგორც პრემიერმინისტრი, იმრან ხანის წინააღმდეგ უნდობლობის გამოცხადების შემდეგ, მარიამსა და მის ქმარს ბრალი გაუუქმა ისლამაბადის უმაღლესმა სასამართლომ 2022 წლის 29 სექტემბერს დამატებითი ინფორმაციის გარეშე. [58] დაახლოებით იმავე დროს დაიხურა კორუფციის რამდენიმე საქმე შარიფების ოჯახის წინააღმდეგ, მათ შორის შეჰბაზ შარიფის ვაჟის ჰამზა შეჰბაზის და თავად შეჰბაზ შარიფის საქმეები. [59] [60] მარიამ ნავაზმა სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენის შემდეგ მიიღო კვალიფიკაცია თანამდებობის დასაკავებლად.

პირადი სიმდიდრე

რედაქტირება

2011 წელს სატელევიზიო შოუში პაკისტანელ წამყვანთან, სანა ბუჩასთან ერთად, მარიამმა თქვა, რომ არ ფლობდა საკუთრებას ცენტრალურ ლონდონში, მით უმეტეს პაკისტანში. [61] მოგვიანებით, 2017 წელს, ერთობლივმა საგამოძიებო ჯგუფმა გამოავლინა, რომ „ის იყო ლონდონის ბინების ბენეფიციარი და მან განზრახ არ მიუთითა დეკლარაციაში ამ საზღვარგარეთული ქონების შესახებ, წარმოადგინა ყალბი დოკუმენტები და შეცდომაში შეჰყავდა პაკისტანის უზენაესი სასამართლო “. [62] მისი ნასამართლობა გააუქმეს 2022 წლის 29 სექტემბერს ლონდონში ბინების შეძენასთან დაკავშირებით. ისლამაბადის უმაღლესი სასამართლოს ორმოსამართლიანმა კოლეგიამ უკუაგდო პროკურატურის საქმე მის წინააღმდეგ. [63]

2018 წელს პაკისტანის საარჩევნო კომისიაში მიცემული ფიცით, მარიამმა შეაფასა თავისი ქონება  845 მილიონად . [64] ის ფლობს 1506 არხს (188 ჰექტარი) სასოფლო-სამეურნეო მიწას და მილიონობით ინვესტიცია აქვს ჩადებული კომპანიებში. [65]

აუდიოჩანაწერების გაჟონვა

რედაქტირება

წლების განმავლობაში, მარიამ ნავაზის რამდენიმე აუდიოჩანაწერმა გაჟონა. [66]

2021 წელს გავრცელდა აუდიოკლიპი, რომელშიც ნაჩვენები იყო სატელეფონო საუბრები მარიამსა და მაშინდელ მინისტრ პერვაიზ რაშიდს შორის, სადაც ის, როგორც ჩანს, ავალებდა კონკრეტულ ტელეარხებზე რეკლამების გაუქმებას. მოგვიანებით მარიამმა დაადასტურა აუდიო კლიპის ავთენტურობა, მაგრამ დაიცვა თავისი ქმედებები და განაცხადა, რომ ის გულისხმობდა PML-N რეკლამებს.

2023 წლის მარტში გავრცელდა აუდიოჩანაწერი, რომელშიც, სავარაუდოდ, მარიამ ნავაზი იყო, სადაც ის ბიძას, პრემიერმინისტრ შეჰბაზ შარიფს სთავაზობდა პაკისტანის Tehreek-e-Insaf-ის მუშის, ალი ბილალის, მკვლელობას და ავიაკატასტროფად წარმოჩენას.

  1. Mahmood, Amjad (24 February 2024). „CM-in-waiting Maryam makes parliamentary debut“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 25 February 2024.
  2. „Scions of Sharif, Bhutto dynasties debuting in electoral politics“. www.thenews.com.pk (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  3. „Maryam Nawaz Sharif to make history as Pakistan’s first female chief minister“. Arab News (ინგლისური). 21 February 2024. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  4. Sheikh, Wajih Ahmad (12 November 2014). „LHC asks govt to remove Maryam from loan scheme“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 21 April 2017.
  5. „Maryam to ‘voluntarily’ resign from PM loan scheme“. DAWN.COM (ინგლისური). 12 November 2014. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  6. „Educational backgrounds and professions of politicians revealed“. Geo Nwes (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 „The Rebirth of Maryam Nawaz Sharif“. Newsweek Pakistan. 23 March 2012. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 9 აპრილი 2022. ციტირების თარიღი: 21 April 2017.. Newsweek Pakistan. 23 March 2012. Archived from the original on 9 April 2022. Retrieved 21 April 2017.
  8. „Blessed to be standing beside my father: Maryam Nawaz“. The Express Tribune. 12 July 2018. ციტირების თარიღი: 14 September 2018.
  9. „Maryam Nawaz appointed chairperson of PM's Youth Programme“. The Express Tribune. 22 November 2013. ციტირების თარიღი: 21 April 2017.
  10. „Enter: Maryam Nawaz“. www.pakistantoday.com.pk. ციტირების თარიღი: 14 September 2018.
  11. Rehman, Asha'ar (23 December 2016). „Daughter's day“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 22 April 2017.
  12. „NA-120 by-polls: Kulsoom Nawaz victorious according to unofficial results“. DAWN.COM (ინგლისური). 17 September 2017. ციტირების თარიღი: 26 February 2024.
  13. agencies, Nadir Guramani (12 September 2023). „Nawaz to return to Pakistan on Oct 21: Shehbaz“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 20 February 2024.
  14. Mahmood, Amjad (2 October 2023). „Maryam whips up enthusiasm for Nawaz’s return“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 20 February 2024.
  15. Amin, Muzhira (15 February 2024). „10 questions you may have now that elections are over“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 18 February 2024.
  16. Tahir, Zulqernain (18 February 2024). „Maryam provided Punjab CM’s security“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 18 February 2024.
  17. Ahmed, Shoaib (23 February 2024). „Punjab MPAs take oath; election for speaker, deputy speaker to be held tomorrow“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  18. „Maryam Nawaz takes oath as first female Punjab CM“. www.thenews.com.pk (ინგლისური). 26 February 2024. ციტირების თარიღი: 26 February 2024.
  19. „Maryam Nawaz elected chief minister Punjab“. The Express Tribune (ინგლისური). 26 February 2024. ციტირების თარიღი: 26 February 2024.
  20. „A corruption probe threatens to undo Pakistan’s prime minister“. The Economist. ციტირების თარიღი: 25 February 2024.
  21. Sophia Saifi; Judith Vonberg. „Former Pakistan PM sentenced to ten years in prison“. CNN. ციტირების თარიღი: 7 July 2018.
  22. „Pakistan's former PM sentenced to 10 years in prison ahead of elections“. The Globe and Mail (ინგლისური). 6 July 2018. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  23. Zaidi, Hassan Belal (4 April 2016). „‘Panama Papers’ reveal Sharif family’s ‘offshore holdings’“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  24. „Panama Leaks: PM's family pleads 'no wrongdoing'. The Nation. 5 April 2016. ციტირების თარიღი: 20 September 2018.
  25. „PTI moves apex court for PM's disqualification“. DAWN.COM. 30 August 2016. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  26. „Maryam owned London flats for 6 months, admits counsel“. The Express Tribune. 16 February 2017. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  27. Iqbal, Nasir (21 April 2017). „Supreme Court gives reprieve to Sharif, but no clean chit“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  28. Zaidi, Hassan Belal (12 July 2017). „JIT accuses Maryam of 'high-Calibri' forgery“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  29. Rasmussen, Sune Engel; Collins, Pádraig (13 July 2017). 'Fontgate': Microsoft, Wikipedia and the scandal threatening the Pakistani PM“. The Guardian. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  30. „Nawaz Sharif steps down as PM after SC's disqualification verdict“. DAWN.COM (ინგლისური). 28 July 2017. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  31. „Panama Case verdict: Pakistan Supreme Court disqualifies PM Nawaz Sharif“. Daily Pakistan. 28 July 2017. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 დეკემბერი 2018. ციტირების თარიღი: 28 July 2017.
  32. Rasmussen, Sune Engel (28 July 2017). „Pakistani court removes PM Nawaz Sharif from office in Panama Papers case“. The Guardian. ციტირების თარიღი: 28 July 2017.
  33. „Supreme Court's complete order in Panama Papers case“. DAWN.COM (ინგლისური). 28 July 2017. ციტირების თარიღი: 28 July 2017.
  34. Panama Papers hearing LIVE updates: Pakistan PM Nawaz Sharif disqualified from holding office. ციტირების თარიღი: 28 July 2017 retrieved 28 July 2017
  35. Raza, Syed Irfan (8 September 2017). „NAB okays graft references against Sharifs, Dar“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 7 July 2018.
  36. Asad, Malik (20 October 2017). „Court indicts Sharif family for corruption“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 7 July 2018.
  37. „Court to announce verdict in Avenfield case on July 6“. Geo. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  38. „Avenfield verdict: Nawaz to serve 10 years in jail for owning assets beyond income, Maryam 7 for abetment“. DAWN.COM (ინგლისური). 6 July 2018. ციტირების თარიღი: 25 February 2024.
  39. „AC announces 10 years imprisonment to Nawaz“. The Nation. 6 July 2018. ციტირების თარიღი: 8 October 2020.
  40. „Nawaz, Maryam convicted“. The News (ინგლისური). 7 July 2018. ციტირების თარიღი: 7 July 2018.
  41. „Nawaz Sharif sentenced to 11, Maryam 8 years in Avenfield reference“. Geo News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  42. „Pakistan ex-PM given 10-year jail term“. BBC News (ინგლისური). 2018-07-06. ციტირების თარიღი: 2018-07-06.
  43. „Nawaz Sharif sentenced to 11, Maryam 8 years in Avenfield reference“. Geo. 6 July 2018. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  44. „Nawaz, Maryam to return to Pakistan on Friday“. Geo. 8 July 2018. ციტირების თარიღი: 8 July 2018.
  45. Mazhar, Zahrah (13 July 2018). „Nawaz, Maryam taken into custody at Lahore airport; passports confiscated“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 13 July 2018.
  46. Asad, Malik (16 July 2018). „Nawaz, Maryam and Safdar file appeals against Avenfield verdict“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 17 July 2018.
  47. „Islamabad High Court rejects Nawaz Sharif's and Maryam Sharif's request for release on bail“. The Economic Times. 17 July 2018. ციტირების თარიღი: 17 July 2018.
  48. „A meeting with Mian Nawaz Sharif and Maryam Nawaz Sharif“. The Nation. 5 August 2018. ციტირების თარიღი: 5 August 2018.
  49. „Nawaz Sharif, daughter cannot leave Pakistan: Imran Khan-led government decides“. The Economic Times. 20 August 2018. ციტირების თარიღი: 21 August 2018.
  50. „Nawaz Sharif, Maryam Nawaz released on parole“. The News (ინგლისური). 12 September 2018. ციტირების თარიღი: 12 September 2018.
  51. „Kulsoom Nawaz to be laid to rest on Friday; Nawaz, Maryam released on parole for funeral“. DAWN.COM. 12 September 2018. ციტირების თარიღი: 12 September 2018.
  52. „Nawaz refused to be released on parole after Kulsoom Nawaz's death: report“. The News (ინგლისური). 12 September 2018. ციტირების თარიღი: 12 September 2018.
  53. „Nawaz, Maryam refused to sign parole application: Shehbaz“. The Express Tribune. 13 September 2018. ციტირების თარიღი: 13 September 2018.
  54. „Begum Kulsoom Nawaz laid to rest in Lahore“. The News (ინგლისური). 14 September 2018. ციტირების თარიღი: 17 September 2018.
  55. Malik, Arif (17 September 2018). „Sharifs being shifted back to Adiala jail as five-day parole comes to an end“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 17 September 2018.
  56. „IHC rules in favour of Sharifs, suspends sentences handed by accountability court in Avenfield case“. DAWN.COM. 19 September 2018. ციტირების თარიღი: 19 September 2018.
  57. „Nawaz, Maryam, Capt Safdar released after suspension of Avenfield sentence by IHC | The Express Tribune“. The Express Tribune. 19 September 2018. ციტირების თარიღი: 19 September 2018.
  58. Hussain, Abid. „Pakistani court acquits Maryam Nawaz in corruption case“. Al Jazeera (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  59. „Pakistan PM Shehbaz Sharif, family acquitted in money laundering case“. India Today (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  60. Bilal, Rana. (2022-05-12) FIA decides against prosecuting PM Shehbaz, Hamza in money laundering case en. ციტირების თარიღი: 2023-08-09
  61. „Maryam Nawaz: from no assets to huge assets“. Pakistan Today. 20 June 2018. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 29 მარტი 2023. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  62. „Maryam Nawaz ‘beneficial owner’ of London flats“. The Express Tribune (ინგლისური). 10 July 2017. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  63. Shahzad, Asif (2022-09-29). „Pakistan court acquits former PM Sharif's daughter in graft case“. Reuters (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2023-02-24.
  64. Khan, Iftikhar A. (21 June 2018). „Maryam declares assets worth Rs845m, Imran Khan's assets come up to Rs38m“. DAWN.COM. ციტირების თარიღი: 21 June 2018.
  65. Waqar, Ali (20 June 2018). „Maryam owns 1,506 kanals of agricultural land, has millions invested in companies“. DAWN.COM (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 23 February 2024.
  66. 'Look at my media management': Maryam Nawaz remains tight-lipped on latest alleged audio leak“. DAWN.COM (ინგლისური). 21 December 2021. ციტირების თარიღი: 23 February 2024.