კურტ ალდერი

კურტ ალდერი
	გერმ. Kurt Alder
დაბ. თარიღი	10 ივლისი, 1902
დაბ. ადგილი	Chorzów
გარდ. თარიღი	20 ივნისი, 1958 (55 წლის)
გარდ. ადგილი	კელნი, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა
დასაფლავებულია	Deutzer Friedhof
მოქალაქეობა	გერმანია
საქმიანობა	ქიმიკოსი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი	კელნის უნივერსიტეტი და კილის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი	კილის უნივერსიტეტი და ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი
ჯილდოები	ნობელის პრემია ქიმიაში , ემილ ფიშერის მედალი და ფრეზენიუსის პრემია
	კურტ ალდერი ვიკისაწყობში

კურტ ალდერი (გერმ. Kurt Alder; დ. 10 ივლისი, 1902 — გ. 20 ივნისი, 1958) — გერმანელი ქიმიკოსი და ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიაში.

ბიოგრაფია

კურტ ალდერი 1902 წლის 10 ივლისს დაიბადა დღევანდელ ქორზაუში, სადაც მან მიიღო დაწყებითი სკოლის განათლება. ალდერმა მაშინ დატოვა თავისი მშობლიური მხარე, როდესაც 1922 წელს ქორზაუ პოლონეთის ნაწილი გახდა. ბერლინის უნივერსიტეტში შეისწავლა ქიმია. მოგვიანებით კიელის უნივერსიტეტში სწავლისას დაწერა სადისერტაციო ნაშრომი, რომლისთვისაც 1926 წელს დაჯილდოვდა. 1930 წელს დაიწყო „კიელის უნივერსიტეტში“ ლექციების კითხვა, ხოლო 1934 წელს გახდა ქიმიის ლექტორი. 1936 წელს დატოვა კიელის უნივერსიტეტი და მუშაობა დაიწყო IG Farben-ში. 1940 წელს გახდა კელნის უნივერსიტეტის პროფესორი, შემდეგ ქიმიის უნივერსიტეტის დირექტორი.

ალდერმა სიცოცხლის განმავლობაში რამდენიმე ჯილდო დაიმსახურა, მათგან ყველაზე გამორჩეული ნობელის პრემიაა, რომელიც ალდერმა და მისმა მასწავლებელმა ოტო დილსმა, „დილს-ალდერის რეაქციის“ აღმოჩენისთვის გადაეცათ.

კურტ ალდერი გარდაიცვალა 1958 წლის 20 ივნისს, გარდაცვალების მიზეზი უცნობია,^[13] იგი გარდაცვალებიდან ორი კვირის შემდეგ თავის საცხოვრებელ ბინაში, კელნიში, გერმანიაში იპოვეს.

რესურსები ინტერნეტში

ფაქტები კურტ ალდერზე

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^4.0 ^4.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
↑ ^5.0 ^5.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>
↑ ^6.0 ^6.1 Munzinger Personen
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ Альдер Курт // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ ^8.0 ^8.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118644505 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ The Nobel Prize in Chemistry 1950 — Nobel Foundation.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a>
↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a>
↑ https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/emil-fischer-medal.html
↑ https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/fresenius-award.html
↑ NNDB.

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:საფრანგეთის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_BnF_authorities:_პლატფორმა_ღია_მონაცემები<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1.0 ^1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741">[http://global.britannica.com/biography/Kurt-Alder_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-2] 2.0 ^2.1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|ბროკჰაუზის_ენციკლოპედია]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-3] 3.0 ^3.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q2664168">[http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0002153.xml_Gran_Enciclopèdia_Catalana]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ca:Grup_Enciclopèdia|Grup_Enciclopèdia]],_1968.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a></div>-4] 4.0 ^4.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q3407324">[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Proleksis_enciklopedija]],_[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Opća_i_nacionalna_enciklopedija]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2009.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a></div>-5] 5.0 ^5.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q107343683">Munzinger_Personen<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a></div>-6] 6.0 ^6.1 Munzinger Personen
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Альдер_Курт_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ალექსანდრე_პროხოროვი|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохорова]]_—_3-е_изд._—_[[:მოსკოვი|Москва]]:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-7] Альдер Курт // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:გერმანიის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Deutsche_Nationalbibliothek]]</i>_[http://d-nb.info/gnd/118644505/_Record_#118644505]_//_ინტეგრირებული_ნორმატიული_ფაილი<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-8] 8.0 ^8.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118644505 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1950/summary/_The_Nobel_Prize_in_Chemistry_1950]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ნობელის_ფონდი|Nobel_Foundation]].</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a></div>-9] The Nobel Prize in Chemistry 1950 — Nobel Foundation.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a>

[[https://www.nobelprize.org/uploads/2019/04/prize-amounts-2020.pdf_Table_showing_prize_amounts]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ნობელის_ფონდი|Nobel_Foundation]],_2019.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a></div>-10] Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a>

[[https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/emil-fischer-medal.html_https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/emil-fischer-medal.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-11] ttps://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/emil-fischer-medal.html

[[https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/fresenius-award.html_https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/fresenius-award.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-12] ttps://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/fresenius-award.html

[13] NNDB.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

კურტ ალდერი
გერმ. Kurt Alder

დაბ. თარიღი	10 ივლისი, 1902(1902-07-10)^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6]
დაბ. ადგილი	Chorzów
გარდ. თარიღი	20 ივნისი, 1958(1958-06-20)^[7] ^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6] (55 წლის)
გარდ. ადგილი	კელნი, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა^[8]
დასაფლავებულია	Deutzer Friedhof
მოქალაქეობა	გერმანია
საქმიანობა	ქიმიკოსი^[8] და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი	კელნის უნივერსიტეტი და კილის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი	კილის უნივერსიტეტი და ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი
ჯილდოები	ნობელის პრემია ქიმიაში^[9] ^[10] , ემილ ფიშერის მედალი^[11] და ფრეზენიუსის პრემია^[12]
კურტ ალდერი ვიკისაწყობში