ვიკიპედია

კარლ ფონ ფრიში

კარლ ფონ ფრიში (გერმ. Karl von Frisch; დ. 20 ნოემბერი, 1886, ვენა, — გ. 12 ივნისი, 1982, მიუნხენი) — ავსტრიელი ეთოლოგი. 1973 წელს მას ნობელის პრემია მიანიჭეს ფიზიოლოგიისა და მედიცინის დარგებში. კარლ ფრიში დიდი ხნის განმავლობაში იკვლევდა ფუტკრების სენსორულ აღქმას და იყო ერთ-ერთი პირველი, რომელმაც გამნარტა ფუტკრების ცეკვის მნიშვნელობა.

კარლ ფონ ფრიში
გერმ. Karl von Frisch
დაბ. თარიღი 20 ნოემბერი, 1886(1886-11-20)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
დაბ. ადგილი ვენა, ავსტრია-უნგრეთის იმპერია[11]
გარდ. თარიღი 12 ივნისი, 1982(1982-06-12)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [9] [10] (95 წლის)
გარდ. ადგილი მიუნხენი, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა[11]
დასაფლავებულია პერლახერ ფროსტის სასაფლაო[12]
მოქალაქეობა  ავსტრია
საქმიანობა მეფუტკრე, ეთოლოგი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ენტომოლოგი
მუშაობის ადგილი ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი, გრაცის უნივერსიტეტი, ვროცლავის უნივერსიტეტი და როსტოკის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი ვენის უნივერსიტეტი და ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი
მამა ანტონ ფონ ფრიში
დედა მარი ფონ ფრიში
შვილ(ებ)ი Otto von Frisch
ნათესავ(ებ)ი Sigmund Exner
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[13] [14] , ბავარიული ორდენი დამსახურებისთვის, ქალაქ ვენის საპატიო ბეჭედი, Great Cross with Star and Sash of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany, კალინგის პრემია[15] , ბალცანის პრემია, ლიბენის პრემია, ბავარიის მაქსიმიალიანის ორდენი სამეცნიერო და სახელოვნებო მიღწევებისათვის, Magellanic Premium, გრაცის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ჰარვარდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[16] , ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“ და Erzherzog Rainer-Medaille
ხელმოწერა

კარლი იყო ქირურგისა და უროლოგის, ანტონ ფონ ფრიშის ვაჟი. იგი სწავლობდა ვენაში, შემდეგ კი — მიუნხენში. 1910 წელს მან მიიღო დოქტორის ხარისხი და ამავე წელს დაიწყო მუშაობა ასისტენტად მიუნხენის უნივერსიტეტის ზოოლოგიურ დეპარტამენტში. 1912 წელს იგი გახდა ლექტორი ზოოლოგიის დარგში.

მეცნიერის შესწავლის ობიექტი იყო ევროპული ფუტკარი. მან აღმოაჩინა, რომ ფუტკრებს შეუძლიათ ყვავილების ერთმანეთისგან გარჩევა მათივე სპეციფიკური სუნით. ფუტკრის მგრძნობელობა ტკბილ გემოზე, ადამიანტან შედარებით, უფრო ძლიერია. ფრიში ფიქრობდა, რომ ფუტკრებს შეუძლიათ ფერების ერთმანეთისგან გარჩევა. დღეისათვის დადასტურებულია, რომ ფუტკარი ერთმანეთისგან ვერ განარჩევს წითელსა და შავს, თუმცა შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ყვითელი, თეთრი, ლურჯი და იასამნისფერი.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 filmportal.de — 2005.
  5. ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  7. ↑ 7.0 7.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  8. ↑ Salzburgwiki
  9. ↑ 9.0 9.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  10. ↑ 10.0 10.1 Munzinger Personen
  11. ↑ 11.0 11.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118693670 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  12. ↑ Find a Grave — 1996.
  13. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1973 — Nobel Foundation.
  14. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  15. ↑ Kalinga Prize for the Popularization of Science — კალინგის პრემია.
  16. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 130.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კარლ_ფონ_ფრიში&oldid=4593899“-დან