ვიკიპედია

კარელ ჩაპეკი

ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

კარელ ჩაპეკი (Karel Čapek), (დ. 9 იანვარი, 1890, მალე-სვატონიოვიცე ― გ. 25 დეკემბერი, 1938, პრაღა) — XX საუკუნის ჩეხი მწერალი. მისი გამოგონილია სიტყვა „რობოტი“, რომელიც პირველად გაჩნდა მის ნაწარმოებში R. U. R. (Rossum's Universal Robots). მეორე ნაწარმოებში, სალამანდრების ომი, ჩაპეკი შავი იუმორით ხატავს თავისი დროის გეოპოლიტიკას და მასხრად იგდებს ნაციონალ-სოციალიზმს. ამის გამო ჰიტლერმა ჩეხოსლოვაკიის დაკავების პირველივე დღეებში გესტაპოს დაავალა ჩაპეკის დაპატიმრება, მაგრამ ამ პერიოდისთვის მწერალი უკვე ერთი წლის გარდაცვლილი იყო, ამიტომ მის ძმას, ჟოზეფს მოუწია საკონცენტრაციო ბანაკში სიცოცხლის დასრულება.

კარელ ჩაპეკი
ჩეხ. Karel Čapek

დაბადების თარიღი 9 იანვარი, 1890(1890-01-09)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20]
დაბადების ადგილი მალე-სვატონოვიცე[21] [4] [13] [18] [19] [20]
გარდაცვალების თარიღი 25 დეკემბერი, 1938(1938-12-25)[21] [1] [2] [3] [4] [5] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [6] [14] [15] [16] [17] [22] [18] [19] [20] (48 წლის)
გარდაცვალების ადგილი ვინოჰრადი[22]
დასაფლავებულია Vyšehrad cemetery[23] [24]
ფსევდონიმი K. Č., B. Č., Karel Plocek[10] და Karel Vašek[10]
საქმიანობა მთარგმნელი[15] [20] , რომანისტი, რეჟისორი, ფოტოგრაფი[15] , დრამატურგი[15] [20] , ჟურნალისტი[16] , სამეცნიერო ფანტასტიკოსი მწერალი, საბავშვო მწერალი, მწერალი[15] [20] , ფილოსოფოსი[16] , მხატვარი[25] , ლიტერატურული კრიტიკოსი[10] [20] , ესეისტი[10] [20] და პოეტი[10] [20]
ენა ფრანგული ენა
მოქალაქეობა ავსტრია-უნგრეთის იმპერია
ჩეხოსლოვაკია
ალმა-მატერი კარლის უნივერსიტეტის ფილოსოფიის ფაკულტეტი[13] და ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი
ჟანრი სამეცნიერო ფანტასტიკა
Magnum opus Krakatit
ჯილდოები ტომაშ გარიგ მასარიკის დიდი ჯვრის ორდენი, honorary citizen of Hradec Králové[26] [27] და honorary citizen of Prague 10[28]
მეუღლე ოლგა შაინპფლუგოვა[29]
ხელმოწერა
კარელ ჩაპეკი
ჩაპეკის მონუმენტი, თავისუფლების მოედანი, პრაღა

ბიოგრაფია

რედაქტირება

ჩაპეკი დაიბადა მალე-სვატონიოვიცში, ბოჰემიაში. საშუალო განათლებს მიიღო ქალაქ ჰრადეკ კრალოვეში, შემდეგ კი ბრნოში, სადაც ანტიავსტიულ წრეში გაერთიანდა. შემდეგში სწავლას აგრძელებს პრაღაში შარლის უნივერსიტეტში, ბერლინში ფრიდრიხ ვილჰელმის უნივერსიტეტში და ბოლოს პარიზში სორბონში. 1915 წელს დაიცვა დისერტაცია.

პირველი მსოფლიო ომის დროს იგი დემობილიზირებულია ჯარიდან ჯანმრთელობის პრობლემების გამო, თუმცა ომი მაინც დიდი გავლენას ახდენს მასზე და მის შემოქმედებაზე. 1917 წელს იგი არის გრაფ ლაზანსკის ვაჟის აღმზრდელი, შემდეგ კი ჟურნალისტად მუშაობს სხვადასხვა გაზეთებში.

1925–1933 წლებში ჩაპეკი ჩეხოსლოვაკიის პენ კლუბის პრეზიდენტია.

1935 წლის 16 აგვისტოს ცოლად მოჰყავს მსასხიობი ოლგა შეინპფლუგოვა, რომელსაც 1920 წლიდან იცნობს.

1939 წელს ნაცისტების მიერ სუდეტების ანექსიას მწერალი ძალიან განიცდის. მისი ჯანმრთელობა უარესდება და იმავე წლის 25 დეკემბერს პნევმონიით გარდაიცვლება პრაღაში. ჩაპეკის გვარი გესტაპოს დასაპატიმრებელი პიროვნებების სიაში მესამეა, მართალია ამისგან მწერალს ნაადრევი სიკვდილი იხსნის, მაგრამ მის მაგივრად ტრაგიკული ბედი მისავე ძმას ერგება წილად .

1924 წელს ჩაპეკმა გამოაქვეყნა სტატია რატომ არ ვარ კომუნისტი, სადაც ანტი-ტოტალიტარული შეხედულებები ჩამოაყალიბა, რის გამოც კომუნისტური რეჟიმი მას არ სწყალობდა.

შემოქმედება

რედაქტირება

კარელ ჩაპეკი იუმორით წერს ძალიან ბევრ თემაზე. მისი შემოქმედება ცნობილია არა მხოლოდ რეალობის ზუსტი აღწერით, არამედ ჩეხური ენის შესახებ კვლევებით. ლიტერატურის ისტორიაში ჩაპეკმა განავითარა სამეცნიერო ფანტასტიკა გაცილებით ადრე, ვიდრე ეს უკანასკნელი ცალკე ჟანრად ჩამოყალიბდებოდა.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 
ვიკიციტატაში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3.0 3.1 ბროდვეის ინტერნეტ მონაცემთა ბაზა — 2000.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5.0 5.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  6. ↑ 6.0 6.1 Delarge J. Le Delarge — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  7. ↑ 7.0 7.1 http://web.archive.org/web/20170323034526/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/karel-capek
  8. ↑ 8.0 8.1 NooSFere — 1999.
  9. ↑ 9.0 9.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 Czech National Authority Database
  11. ↑ 11.0 11.1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature
  12. ↑ 12.0 12.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 Studenti pražských univerzit 1882–1945
  14. ↑ 14.0 14.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 The Fine Art Archive — 2003.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 16.3 Česká divadelní encyklopedie
  17. ↑ 17.0 17.1 Munzinger Personen
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 regional database of the Research Library in Hradec Králové
  20. ↑ 20.0 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 20.6 20.7 20.8 regional database of the Municipal Library of Hradec Kralove
  21. ↑ 21.0 21.1 Чапек Карел // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  22. ↑ 22.0 22.1 Archiv hl. m. Prahy, Matrika zemřelých u Nejsvětějšího srdce Páně na Vinohradech, sign. SPVIN Z4, s. 175 — ტ. SPVIN Z4. — გვ. 175.
  23. ↑ BillionGraves — 2011.
  24. ↑ Find a Grave — 1996.
  25. ↑ https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110536003-018/pdf
  26. ↑ https://hradec.rozhlas.cz/karel-capek-cestnym-obcanem-hradce-kralove-ve-meste-na-soutoku-labe-s-orlici-7908313
  27. ↑ https://karelcapek.cz/cs/aktuality/hradec-kralove-udelil-in-memoriam-cestne-obcanstvi-spisovateli-capkovi
  28. ↑ https://prazsky.denik.cz/zpravy_region/kratce-desitka-si-pripomina-karla-capka-udeli-mu-i-cestne-obcanstvi-20200109.html
  29. ↑ Aktuálně.cz — 2020.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/კარელ_ჩაპეკი“-დან