კავკასიური ყარანა
კავკასიური ყარანა — ფრინველთა გვარი ყარანასებრთა ოჯახის წარმომადგენელი. ამ ფრინველის სხეულის სიგრძე დაახლოებით 10–11,5 სანტიმეტრია.
აღწერა
რედაქტირებაკავკასიური ყვითელგულა არის მუქი, მოყავისფრო-ყავისფერის. მისი სხეულისა და გულმკერდის მხარეები ზოგჯერ კი გარკვეულწილად მუცელიც კი საკმაოდ ღია ფერისფერისაა. თვალის ზემოთ წარბი საკმაოდ ბუნდოვანია. მისი ლოყა მოყავისფროა, წვერი და ფეხები მუქი ფერისაა, თითქმის შავია. ჩიტი ხასიათდება მოკლე და მშვიდი სიგნალებითა და ხმით. ძირითადად ჩიტი იკვებება მწერებით. მამაკაცი და ქალი კვებავს წიწილებს. წიწილები ბუდეს გარეთ ფრენას იწყებენ გამოჩეკიდან დაახლოებით 12 დღის განმავლობაში.
მისი არეალი მოიცავს კავკასიონს, თურქეთსა და ირანის ჩრდილოეთ ტერიტორიას. კავკასიაში ის ბუდეებს ზღვის დონიდან 1,700-დან 2,500 მეტრამდე ტერიტორიაზე.
ძირითადად კავკასიური ყარანა ბინადრობს იშვიათ ტყეებში, მდინარის ნაპირებზე, ბუჩქებსა და ბუჩქნარებზე.
კავკასიური ყარანის ზოგიერთ სახეობას ახასიათებს ფრთებისა და კუდის სხვადასხვა ტიპები, ასევე თვალების ზემოთ მსუბუქი ზოლები. კავკასიური ყარანა ძირითადად გვხვდება რუსეთი ფედერაციის ტერიტორიაზე. რუსეთში შემდეგ რეგიონებში გვხვდება: პრიმორსკის ტერიტორია, ხაბაროვსკის ტერიტორია, ამურის რაიონი, ებრაული ავტონომიური რეგიონი, ტრანს-ბაიკალის ტერიტორია, სახალინის რეგიონი (კრიილონის ნახევარკუნძული და კუნაშირის კუნძული). კავკასიური ყარანა ძირითადად თავს არიდებს უკიდურესად ღია ადგილებს და მკვრივ ბნელ წიწვოვან ტყეებს. კავკასიაში განსხვავებით სხვა რეგიონებისა, ბუდეებს ყვითელგულები ზღვის დონიდან 900-დან 3000 მეტრამდე სიმაღლეზე აშენებენ. ბუდე შედგება ხავსის, ბალახის ნაჭერისა და ცხენის თმისგან. ივნისში საშუალოდ დებს 6 კვერცხს, მოგვიანებით კი უფრო - ნაკლებს. ინკუბაცია გრძელდება 12-13 დღე.
ზამთრის რეგიონი რომელსაც ძირითადად სტუმრობს კავკასიური ყვითელგულა არის აზიის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ჩინეთიდან ბირმამდე. მიგრაცია სექტემბერში იწყება, ოქტომბრის ბოლოს კი ფრინველები თავიანთ ზამთრის ბინებში დაფრინავენ. მარტის შუა რიცხვებში, ფრინველები ტოვებენ თავიანთ ბუდეს ადგილებს და მაისის შუა რიცხვებიდან იწყება ნელ-ნელა კავკასიის არეალში ფრენა.
ამ სახეობის ინდივიდებს შორის, არამარტო ფიზიკური განსხვავებებისა ასევე შეიმჩნევა სხვადასხვაგვარი ხმები. მათ ხმებში და სიგნალებში მკვეთრი განსხვავებებია.
ლიტერატურა
რედაქტირება- Определитель птиц и птичьих гнёзд средней полосы России. Боголюбов А. С., Жданова О. В., Кравченко М. В. Москва, «Экосистема», 2006