იოჰან იოახიმ ბეხერი
იოჰან იოახიმ ბეხერი (გერმ. Johann Joachim Becher; დ. 6 მაისი, 1635, შპაიერი — გ. ოქტომბერი, 1682, ლონდონი) — გერმანელი ქიმიკოსი და ექიმი. კამერალიზმის ერთ-ერთი პირველი წარმომადგენელი ეკონომიკაში.
| იოჰან იოახიმ ბეხერი | |
|---|---|
 | |
| დაბ. თარიღი | 6 მაისი, 1635[1] [2] [3] |
| დაბ. ადგილი | შპაიერი[4] |
| გარდ. თარიღი | 1682[4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [1] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] ან ოქტომბერი, 1682[27] (47 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ლონდონი[28] |
| მოქალაქეობა | Prince-Bishopric of Speyer |
| საქმიანობა | ქიმიკოსი[4] , ეკონომისტი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ექიმი |
| მუშაობის ადგილი | მაინცის უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | მაინცის უნივერსიტეტი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაიოჰან ბეხერი დაიბადა 1635 წელს შპაიერში. ეწეოდა თვითგანათლებას, მიიღო სერიოზული ცოდნა მეცნიერების სხვადასხვა დარგში, გახდა ექიმი. 1666 წელს დაინიშნა მაიცში მედიცინის პროფესორად და ამავე დროს მიიღო მაიცის კურფიურსტის ექიმის თანამდებობა. 1678 წელს გადავიდა ჰოლანდიაში, შემდეგ ინგლისში.
ბეხერს ჰქონდა მიდრეკილება ფანტასტიკური პროექტებისკენ, რომლებიც მან შესთავაზა სხვადასხვა წარჩინებულ პირებს. 1666 წელს მან შეიმუშავა პროექტი რაინ-დუნაის არხის მშენებლობისთვის, რათა განევითარებინა ვაჭრობა დაბალ ქვეყნებთან, ხოლო 1678 წელს მან შესთავაზა ქვიშის ოქროდ გადამუშავების ორგანიზება დიდი მასშტაბით. ეწეოდა სამთო მოპოვებას და ცდილობდა მადნების მოპოვების მეთოდების გაუმჯობესებას.
თავის ადრეულ თხზულებებში ბეხერი ჩნდება როგორც ალქიმიური დოქტრინის მიმდევარი სამი საწყისის შესახებ, რომლებიც ქმნიან ყველა სხეულს. მოგვიანებით, მიუნხენის ცხოვრების პერიოდში დაწერილ ნაშრომში და გამოქვეყნდა 1669 წელს სათაურით „მიწისქვეშა ფიზიკა“ (ლათ. Physica Subterranea), მან შესთავაზა, რომ ყველა მინერალური სხეული (კერძოდ, ლითონი) შედგება სამი „მიწისგან“: მინისებური (ლათ. terra lapidea); აალებადი, ან ცხიმიანი (ლათ. terra pinguis); აქროლადი, ანუ ვერცხლისწყლისებრი (ლათ. terra fluida s. mercurialis). გარდა ამისა, მან აღიარა წყალი, როგორც საწყისი. ის საწყისებს არა აბსტრაქტულ პრინციპებად, არამედ მატერიალურ ელემენტებად თვლიდა.
სხეულების აალებადი, ბეხერის აზრით, განპირობებულია მათ შემადგენლობაში მეორე, ცხიმოვანი, მიწის არსებობით; წვის დროს ლითონები მას კარგავენ და ამატებენ „ცეცხლოვან მატერიას“. ამრიგად, ლითონი არის მეტალის კირის კომბინაცია აალებადი მიწასთან; გოგირდი და ფოსფორი შეიცავს გოგირდის და ფოსფორის მჟავას შერწყმული აალებადი მიწასთან. მაშასადამე, წვის პროცესები არის დაშლის რეაქციები, რომლის დროსაც სხეულები კარგავენ აალებადი მიწას და არა კომბინაციის რეაქციები. XVIII საუკუნის დასაწყისში ბეჩერის შეხედულებებმა საფუძველი ჩაუყარა გ. ე. შტალის მიერ ფლოგისტონის თეორიის შექმნას.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118507923 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ International Standard Name Identifier — 2012.
- ↑ Digital Library for Dutch Literature — 1999.
- ↑ Swartz A. Open Library — 2007.
- ↑ SNAC — 2010.
- ↑ 20th Century Press Archives — 1908.
- ↑ Encyclopædia Universalis — Encyclopædia Britannica, 1968.
- ↑ Early Modern Letters Online
- ↑ LIBRIS — National Library of Sweden.
- ↑ Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ Post-Reformation Digital Library
- ↑ Alvin
- ↑ opac.vatlib.it
- ↑ NUKAT — 2002.
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ CONOR.BG
- ↑ Electronic Enlightenment — OUP.
- ↑ National Library of Portugal — 1796.
- ↑ Bibliografie dějin Českých zemí — 1905.
- ↑ MAK
- ↑ Base biographique — BIU Santé.
- ↑ Trove — 2009.
- ↑ Lexikon Pfälzer Persönlichkeiten — 3 — Edenkoben: 2004. — 992 გვრ.
- ↑ Бехер Иоганн Иоахим // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.