იოანე შავთელი
იოანე შავთელი, აბდულ-მესსია შავთელი (დ. 1150 — გ. 1215) — XII-XIII საუკუნეების ქართველი პოეტი, სასულიერო მოღვაწე, როგორც ზედწოდებიდან ჩანს, წარმოშობით სოფ. შავთიდან ყოფილა.
| იოანე შავთელი | |
|---|---|
| დაბადების თარიღი | 1150 |
| გარდაცვალების თარიღი | 1215 |
| საქმიანობა | პოეტი |
| Magnum opus | აბდულმესიანი და გალობანი ვარძიისა ღმრთისმშობლისანი |
მას მიეწერება ძველი ქართული ლიტერატურის კლასიკური ეპოქის ძეგლი „აბდულმესიანი“. „ქართლის ცხოვრების“, ცნობით, იოანე შავთელი იყო „ფილოსოფოსი დარიტორი, ლექსთა გამომთქმელი და მოღუაწებათა შინა განთქმული“. იგი თამარ მეფის თანამედროვე და სანდო პირი ყოფილა. მემატიანეთა ცნობით, თამარს ახლდა ვარძიასა და ოძრხეში, ბასიანის ბრძოლის (1203) დროს, აქვე შეუთხზავს „გალობანი ვარძიისა ღმრთისმშობლისანი“. მასვე მიეწერება სასულიერო ხასიათის სხვა თხზულებებიც. იოანე შავთელი სასულიერო პირი ჩანს, რაზეც მიუთითებს მის თხზულებებში გამოვლენილი ღრმა საღვთისმეტყველო განათლება. ზოგ წყაროში მოხსენებულია „ნეტარად“, „წმინდანად“. „აბდულმესიანში“ იგი თავის თავს „მწირსა“ და „მსხმებს“ უწოდებს.
შოთა რუსთაველს მოხსენიებული ჰყავს „ვეფხისტყაოსანში“:
|
„აბდულ-მესსია შავთელსა, ლექსი მას უქეს რომელსა...“
|
ლიტერატურა
რედაქტირება- ცაიშვილი ს., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 192-193.