თიოაცეტონი — გოგირდის ორგანული ნაერთი ქიმიური ფორმულით (CH3)2CS. ჩვეულებრივ, თიოაცეტონი გადადის პოლიმერულ მდგომარეობაში და წარმოქმნის ტრიმერს[1]. ასოცირდება უკიდურესად არასასიამოვნო სუნთან.

თიოაცეტონი
თიოაცეტონი: ქიმიური ფორმულა
თიოაცეტონი: მოლეკულის ხედი
ზოგადი
სისტემური სახელწოდებაპროპან-2-თიონი
ქიმიური ფორმულაС3H6S
მოლური მასა74.14 /მოლი
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა40 °C
დუღილის ტემპერატურა80–90 °C
კლასიფიკაცია
CAS 4756-05-2 მონომერი
828-26-2 ტრიმერი

წარმოება

რედაქტირება

თიოაცეტონი მიიღება ტრიმერის [(CH3)2CS] კრეკინგით. ტრიმერს კი იღებენ ალილ იზოპროპილის სულფიდის პიროლიზით, წყალბადის სულფიდის და ლუისის მჟავის თანაობისას[2][3], ტრიმერის კრეკინგი მიმდინარეობს 500–600 °C-ზე და მიიღება თიონი[4][5].

 

თიოაცეტონის ტრიმერი

რედაქტირება

თიოაცეტონის ტრიმერი არის უფერო ან თეთრი ნივთიერება, რომელიც დნება 24 °C-ზე და მასაც, მსგავსად თიოაცეტონისა, აქვს უსიამოვნო სუნი[1]. თიოაცეტონის ტრიმერი ასევე ცნობილია როგორც 1,1,3,3,5,5-ჰექსამეთილტრითიანი.

სხვა დაბალმოლეკულური გოგირდის ორგანული ნაერთების მსგავსად, თიოაცეტონს აქვს ძლიერ არასასიამოვნო სუნი, რომელიც იმდენად ძლიერია, რომ გამოვლენა მკვეთრად დაბალი კონცენტრაციის დროსაც კი შესაძლებელია.[6]. 1889 წელს ფრაიბურგში თიოაცეტონის გაჟონვა მოხდა, რამაც ლაბორატორიის გარშემო 0,75 კილომეტრის რადიუსში მყოფ ადამიანებში ღებინება და გულისრევის შეგრძნება გამოიწვია[7]. ბრიტანელმა მეცნიერებმა 1890 წელს მოხსენებაში აღნიშნეს, რომ თიოციანიტის განზავების შედეგად მას სუნი უფრო გაუმძაფრდა[8], ამიტომაც თიოაცეტონი ითვლება საშიშ ქიმიკატად მისი ძალიან არასასიამოვნო სუნის გამო.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. 1.0 1.1 R.D. Lipscomb; W.H. Sharkey (1970). „Characterization and polymerization of thioacetone“. Journal of Polymer Science Part A: Polymer Chemistry. 8 (8): 2187–2196. doi:10.1002/pol.1970.150080826.
  2. Bailey, William J.; Chu, Hilda (1965). „Synthesis of polythioacetone“. ACS Polymer Preprints. 6: 145–155.
  3. Bohme, Horst; Pfeifer, Hans; Schneider, Erich (1942). „Dimeric thioketones“. Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft. 75B (7): 900–909. doi:10.1002/cber.19420750722. Note: This early report mistakes the trimer for the monomer
  4. V.C.E. Burnop; K.G. Latham (1967). „Polythioacetone Polymer“. Polymer. 8: 589–607. doi:10.1016/0032-3861(67)90069-9.
  5. Kroto, H.W.; Landsberg, B.M.; Suffolk, R.J.; Vodden, A. (1974). „The photoelectron and microwave spectra of the unstable species thioacetaldehyde, CH3CHS, and thioacetone, (CH3)2CS“. Chemical Physics Letters. 29 (2): 265–269. doi:10.1016/0009-2614(74)85029-3. ISSN 0009-2614.
  6. Derek Lowe. (June 11, 2009) Things I Won’t Work With: Thioacetone. In The Pipeline. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ნოემბერი 19, 2015. ციტირების თარიღი: აგვისტო 15, 2019.
  7. E. Baumann & E. Fromm (1889). „Ueber Thioderivate der Ketone“. Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft. 22 (2): 2592–2599. doi:10.1002/cber.188902202151. დამოწმება იყენებს მოძველებულ პარამეტრს |lastauthoramp= (დახმარება)
  8. (1890) Chemical News and Journal of Industrial Science. Chemical news office., გვ. 219.