ზაქარია ქანაქერცი

ზაქარია ქანაქერცი, ზაქარია სარკავაგი (სომხ. Զաքարիա Քանաքեռցի;; დ. 1627, სოფ. ქანაქერი, ერევნის მახლობლად — გ. 1699) — სომეხი ისტორიკოსი, წარმოშობით ქართველი^[1].

წარმომავლობა

თავისი ქართული წარმომავლობის შესახებ ცნობას გვაწვდის საისტორიო თხზულებაში, რომელიც „ქრონიკის” სახელითაა ცნობილი. ამ გადმოცემის თანახმად, ჰოვჰანავანქის მონასტერში, თურმე, ესვენა წმინდა გიორგის ნეშტი, რომლის შემწეობითაც მრავალი სნეული იკურნებოდა, როდესაც შირაკის ქვეყანა ქართველი მეფეების ხელში იყო, მეფის შვილის განსაკურნად წმინდა ნეშტის საქართველოში გადასვენება გადაწყვიტეს, რისთვისაც მეფე იძულებული გახდა სომხეთში მძევლებად გაეგზავნა ყმაწვილები ქართველი დიდებულთა ოჯახებიდან. შემდეგში ამ მძევალთა ერთი ნაწილი სომხეთში დარჩენილა. მათგან ერთ-ერთის შთამომავალი,ზაქარია ქანაქერცის თქმით, მისი მამა იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ზაქარია დარწმუნებული იყო თავის ქართულ წარმომავლობაში და კიდეც ამაყობდა წინაპრებით, ეროვნული თვითშეგნებითა და სარწმუნოებით სომეხი იყო და სომხეთის პოლიტიკურ და კულტურულ ინტერესების ერთგულ დამცველად გვევლინება.^[2]^[3]

ბიოგრაფია

13 წლისა მიაბარეს ჰოვანავანქში - იოანეს მონასტერში, სადაც მთელი სიცოცხლე გაატარა. ზაქარია ქანაქერცის განეკუთვნება სამნაწილიანი ვრცელი ნაწარმოები „ისტორია“, რომელშიც თავმოყრილია საყურადღებო ცნობები ამიერკავკასიისა და ირანის სოციალ-ეკონომიკური და პოლიტიკური ისტორიის შესახებ. ნაშრომის მესამე ნაწილში გადმოცემულია ავტობიოგრაფიული ცნობები და ჰოვანავანქის ისტორია. იგი თავის თხზულებაში მნიშვნელოვან ადგილს უთმობს საქართველოს პოლიტიკურ და სოციალურ ცხოვრებას. საინტერესოდაა აღწერილი როსტომისა და თეიმურაზ I-ის ურთიერთობა, ვახტანგ V-ისა და გიორგი XI-ის მოღვაწეობა. საყურადღებოა ასევე თუმანიშვილებისა და ბარათაშვილების ბრძოლის ისტორია. ეს თხზულება პირველად სომხურ ენაზე გამოიცა 1870 წელს. 6 წლის შემდეგ ფრანგულად თარგმნა და გამოაქვეყნა მარი ბროსემ, ხოლო 1969 წელს რუსულად დაისტამბა მოსკოვში.

ლიტერატურა

ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 322.

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 489.
მელიქსეთ-ბეგი ლ., ძველი სომხური ლიტერატურის ისტორია, თბ., 1941
დავლიანიძე ლ., ზაქარია ქანაქერცის ზოგიერთი ცნობა საქართველოს შესახებ, თბ., 1987

სქოლიო

↑ ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, გვ. 322, თბ., 2014 წელი.
↑ ზაქარია ქანაქერცი^{[მკვდარი ბმული]}
↑ ЗАКАРИЙ КАНАКЕРЦИ. ХРОНИКА. Восточная Литература. ციტატა: „...Когда же служители (сопровождающие) вернулись оттуда с пустыми руками и рассказали происшедшее, то они, до того принимавшие с почетом детей дворян грузинских, ныне бросили их в тюрьму, связали и мучили [в надежде], что, быть может, родители их, вознегодовав, потребуют сыновей своих, вернув мощи. Но не вышло так. И так остался он (Святой Георгий) в стране Грузинской, а дети грузинские остались в стране Армянской и по сие время”... ...Спросил я у вардапета Аракела относительно детей грузинских: “Что с ними случилось?” И сказал он: “Знаю, что остались они здесь, в этой стране, но неизвестно, что с ними сталось”. Но мой, Закария, отец, Мкртич, был из детей грузинских; был он очень красноречив и велеречив, знал и язык персидский и гебрский, читал Псалтырь и знал его наизусть. И имел он одну книгу, которую давно написали, и было собрано в ней много чего, и относительно детей грузинских было написано из поколения в поколение и до деда моего Хачатура. Отец же мой написал об отце и братьях своих и о себе. Эта книга находилась у нас, но, когда случилось сильное землетрясение, книга эта исчезла.“ ციტირების თარიღი: 2019-11-11.

[1] ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, გვ. 322, თბ., 2014 წელი.

[2] ზაქარია ქანაქერცი^{[მკვდარი ბმული]}

[3] ЗАКАРИЙ КАНАКЕРЦИ. ХРОНИКА. Восточная Литература. ციტატა: „...Когда же служители (сопровождающие) вернулись оттуда с пустыми руками и рассказали происшедшее, то они, до того принимавшие с почетом детей дворян грузинских, ныне бросили их в тюрьму, связали и мучили [в надежде], что, быть может, родители их, вознегодовав, потребуют сыновей своих, вернув мощи. Но не вышло так. И так остался он (Святой Георгий) в стране Грузинской, а дети грузинские остались в стране Армянской и по сие время”... ...Спросил я у вардапета Аракела относительно детей грузинских: “Что с ними случилось?” И сказал он: “Знаю, что остались они здесь, в этой стране, но неизвестно, что с ними сталось”. Но мой, Закария, отец, Мкртич, был из детей грузинских; был он очень красноречив и велеречив, знал и язык персидский и гебрский, читал Псалтырь и знал его наизусть. И имел он одну книгу, которую давно написали, и было собрано в ней много чего, и относительно детей грузинских было написано из поколения в поколение и до деда моего Хачатура. Отец же мой написал об отце и братьях своих и о себе. Эта книга находилась у нас, но, когда случилось сильное землетрясение, книга эта исчезла.“ ციტირების თარიღი: 2019-11-11.

[1]

[2]

[3]