დუელი (მოთხრობა)
დუელი (რუს. Дуэль) — ანტონ ჩეხოვის ერთ-ერთი უდიდესი მოთხრობა ზომის მიხედვით. პირველად 1891 წელს გაზეთ „Новое время“-ში გამოქვეყნდა. მოთხრობის მოქმედება კავკასიაში, შავი ზღვის სანაპიროზე ხდება.
| დუელი | |
|---|---|
| ჟანრი | მოთხრობა |
| ავტორი | ანტონ ჩეხოვი |
| მშობლიური ენა | რუსული |
| დაწერილია | 1891 |
| გამოცემულია | 1891 |
მოთხრობაზე მუშაობა
რედაქტირებაჩანაფიქრის პირველი ხსენება, რომელიც „დუელის“ სიუჟეტს მოგვაგონებს, ჯერ კიდევ ჩეხოვის 1888 წლის წერილშია. კავკასიაში მოგზაურობიდან რამდენიმე თვის შემდეგ, 1888 წლის ნოემბერში ჩეხოვმა ალექსეი სუვორინს მიწერა: „ოჰ, როგორი მოთხრობა დავიწყე! ... სიყვარულის თემაზე ვწერ. ფელიეტონურ-ბელეტრისტიკური ფორმა ავირჩიე. პატიოსანმა ადამიანმა პატიოსან ადამიანისგან ცოლი წაიყვანა და ამის შესახებ თავის მოსაზრებას წერს; მასთან ცხოვრობს — მოსაზრება; შორდება — ისევ მოსაზრება. ცოტას ვსაუბრობ თეატრზე, საქართველოს სამხედრო გზაზე, ოჯახურ ცხოვრებაზე, თანამედროვე ინტელიგენტის ამ ცხოვრებასთსან შეუთავსებლობაზე, პეჩორინზე, ონეგინზე, ყაზბეგზე“. მოთხრობაზე მუშაობა 1890 წლის ბოლოს, ჩეხოვის სახალინიდან მოსკოვში დაბრუნებისთანავე დაიწყო[1].
პერსონაჟები
რედაქტირება- მთავარი გმირები:
- ივან ანდრეევიჩ ლაევსკი — 28 წლის ახალგაზრდა მამაკაცი, რომლისთვისაც დამახასიათებელია გაუთვითცნობიერებელი ტყუილი[2]. როგორც ალექსანდრე სკაბიჩევსკი წერს, ის არის „ზნეობრივად აღვირახსნილი, ზარმაცი და მექალთანე, … ბატონყმობის სამწუხარო მემკვიდრეობა“[3]. მოთხრობის ბოლოს ის მეტამორფოზას განიცდის და ის „სამაგალითო მოქალაქე“ ხდება.
- ნადეჟდა ფედოროვნა — ლაევსკის საყვარელი. აკიმ ვოლინსკის აზრით ის არის „დაბალი ხარისხის ცოდვილი“, წარმოდგენილია „ფაქიზად, ჭკვიანურად და ოსტატურად“[4].
- ფონ კორენი — ახალგაზრდა ზოოლოგი. მტკიცე ნატურის, მაგრამ ცოტა დესპოტური იდეალებით[2]. პოზიტივისტი, რომელიც ჰერბერტ სპენსერის ბუნებრივი გადარჩევის ხედვების ტრანსლირებას ახდენს[5].
- „დუელის“ მეორეხარისხოვანმა გმირებმა კრიტიკოსთა განსაკუთრებული ყურადღება არ დაიმსახურეს. თუმცა ზოგიერთები აღნიშნავდნენ, რომ ავტორმა „ოსტატურად“, „ცოცხლად“, „შესანიშნავად“ ასახა მოთხრობის მეორეხარისხოვანი პერსონაჟები, მათი „ნათელი“ სულიერი ცხოვრებით“[1].
- სამოილენკო — სამხედრო ექიმი, კაფეს მეპატრონე.
- დიაკვანი პობედოვი — ახლახან სემინარია დამთავრებული ახალგაზრდა.
- კირილინი — პოლიციის ზედამხედველი, ნადეჟდა ფედოროვნას საყვარელი.
ეკრანიზაცია
რედაქტირება- ცუდი კარგი კაცი (1973, რეჟისორი იოსებ ხეიფიცი, გადაღებები ევპატორიასა და გაგრაში)
- დუელი (2010, რეჟისორი დოვერ კოშაშვილი, გადაღება ხორვატიაში)
- მიმაქროლებენ ცხენები... (1996, რეჟისორი ვლადიმერ მოტილი, მოტივებით - მოქმედება გადმოტანილია თანამედროვეობაში)
- დუელი (1962, რეჟისორი ტატიანა ბერეზანცევა, ლევ რუდნიკი)
რესურსები ინეტრნეტში
რედაქტირება- Творчество А. П. Чехова в панораме мнений / Дуэль. რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-09-25. ციტირების თარიღი: 2012-06-15.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 Дуэль. Примечания.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-09-25. ციტირების თარიღი: 2012-06-15.
- ↑ 2.0 2.1 დოლჟენკოვი Предположительный характер знаний человека о мире и о себе в творчестве Чехова. Принцип неопределенности // Чехов и позитивизм / Пётр Долженков. 2-е изд., испр. и доп. М., 2003. С. 24—31.
- ↑ ალექსანდრე სკაბიჩევსკი ლიტერატურული ქრონიკა. ანტონ ჩეხოვი — „დუელი“, მოთხრობა <…> // Господа критики и господин Чехов: антология / сост. С. ле Флемминг. СПб. ; М., 2006. С. 505—506. 1-я публ.: Новости и Биржевая газета. 1892. 13 февр.
- ↑ აკიმ ვოლინსკი ლიტერატურული შენიშვნები // Господа критики и господин Чехов: антология / сост. С. ле Флемминг. — СПб. ; М., 2006. С. 130—131. 1-я публ.: Северный вестник. 1892. № 1.
- ↑ ФЭБ: Гришунин и др. Примечания: Чехов. ПСС. Т. 7. — 1977 (текст)