ვიკიპედია

დანაშაულის მუზეუმი

დანაშაულის მუზეუმი — დანაშაულებრივი სამახსოვრო ნივთების კოლექცია, რომელიც ინახება ნიუ სკოტლანდ იარდში, მეტროპოლიტენის პოლიციის სამსახურის შტაბში ლონდონში, ინგლისი. XXI საუკუნის დასაწყისამდე ცნობილი როგორც შავი მუზეუმი.

დანაშაულის მუზეუმი
51°29′55″ ჩ. გ. 0°07′59″ დ. გ. / 51.49861° ჩ. გ. 0.13306° დ. გ. / 51.49861; -0.13306
დაარსდა 1874
ქვეყანა გაერთიანებული სამეფოს დროშა გაერთიანებული სამეფო
მდებარეობა უესტმინსტერი (ლონდონის ბორო)
ოფიციალური საიტი https://www.met.police.uk/police-forces/metropolitan-police/areas/about-us/about-the-met/met-museums-archives/
Map
დანაშაულის მუზეუმი მის ყოფილ სახლში, ნიუ სკოტლანდ იარდში, ბროდვეი 8–10 (ახლა დანგრეულია)

მუზეუმი შეიქმნა 1874 წელს სკოტლანდ იარდში, იგი წარმოიშვა პატიმრების ქონების კოლექციიდან, რომელიც შეგროვდა 1870 წელს, მათი დამნაშავეების და დანაშაულის შესწავლის დროს. თავდაპირველად იყო არაოფიციალური მუზეუმი, ხოლო 1875 წლისთვის, ის გახდა ოფიციალური, კერძო მუზეუმი, რომელსაც პოლიციის ინსპექტორით და პოლიციის კონსტალებით, დაეკისრა სამსახურებრივი მოვალეობა. ის არ იყო ღია საზოგადოებისთვის, იგი გამოიყენებოდა როგორც პოლიციის ახალწვეულთათვის სწავლების კოლექცია და მასზე წვდომა მხოლოდ იურიდიულ საკითხებში, სამეფო ოჯახის წევრებსა და სხვა VIP პირებს შეეძლოთ.[1]

ახლა მდებარეობს კერტისის მწვანე კორპუსის სარდაფში (ახლანდელი ახალი შოტლანდიის ეზო), მუზეუმი დახურულია საზოგადოებისთვის, მაგრამ მისი მონახულება შესაძლებელია, მეტროპოლიტენის პოლიციისა და ქვეყნის ნებისმიერი პოლიციის ძალების მიერ წინასწარი დანიშვნის შემდეგ.

ისტორია რედაქტირება

წარმოშობა რედაქტირება

1993 წელს გამოქვეყნებულ წიგნში “შავი მუზეუმი: ახალი შოტლანდიის ეზო“, მუზეუმის მაშინდელმა კურატორმა ბილ უადელმა განაცხადა, რომ მისი წარმოშობა მდგომარეობს 1869 წლის კანონში, რომელიც პოლიციას აძლევს უფლებამოსილებას, ან გაანადგუროს დანაშაულის ჩადენისას გამოყენებული ნივთები, ან შეინახოს ისინი სასწავლო მიზნებისთვის, როდესაც პოლიცია ამ კანონის წინ დადგა, მან შეინარჩუნა ნივთები, მანამ, სანამ მათი მფლობელები არ დაიბრუნდებოდნენ.[2] ასეთი კანონი არ იქნა მიღებული 1869 წელს[3] და ეს გაუგებრობა, როგორც ჩანს, სათავეს იღებს 1877 წლის გაზეთის მოხსენებაში მუზეუმის შესახებ არასწორი მითითებით 1870 წელს:

“ადრე ყველა სახის ქონება, რომელიც ეკუთვნოდა მსჯავრდებულებს, მიდიოდა გვირგვინზე, მაგრამ ჩვენ გვჯერა, რომ 1869 წელს მიღებული კანონით, ეს შეიცვალა და რაც მათზეა ნაპოვნი, ინახება სასჯელის დასრულებამდე. სასჯელის დასრულების შემდეგ, შეუძლიათ დაბრუნდნენ ამ სახლში (ანუ მუზეუმში) და მოითხოვონ საკუთარი ნივთები. ეს კანონი, რასაკვირველია, არ ვრცელდება უკანონო მფლობელობის შემთხვევებზე, როგორიცაა ქურდობის იარაღები.“[4]

1870 წლის აქტმა, გააუქმა ქონების ჩამორთმევა დანაშაულისათვის და ღალატისათვის, სამაგიეროდ, “ადმინისტრატორს“ მიენიჭა ქონების „მეურვეობა და მართვა“ , რომელიც შემდეგ დაუბრუნებდა დამნაშავეებს საკუთარ ნივთებს, პატიმრობის სასჯელის ბოლოს.[5]

შავი მუზეუმი შეიქმნა 1874 წელს, მომსახურე ინსპექტორის ნეამის მიერ,[6] რომელმაც იმ დროს შეაგროვა მთელი რიგი ნივთები. 1874 წლის ბოლოსთვის ოფიციალური უფლებამოსილება მიენიჭა დანაშაულის მუზეუმის გახსნას.[7] ნეამი, P. C. რენდალის დახმარებით, შეაგროვა ძველი და ახალი შემთხვევების საკმარისი მასალა, თავდაპირველად ქურდების მფლობელობაში აღმოჩენილი ექსპონატები, რომ შემდგომში შესაძლებელი ყოფილიყო მუზეუმის გახსნა. 1875 წელს შავი მუზეუმის გახსნის რეალური თარიღი უცნობია, მაგრამ ნეამისა და რენდალის მუდმივი შეხვედრა 12 აპრილს, პატიმრების საკუთრების მაღაზიაში, ვარაუდობს, რომ მუზეუმი შესაძლოა წარმოიშვა იმ წლის ბოლოს.[8]

მუზეუმის ოფიციალური გახსნა არ ყოფილა. პირველი ორი წლის განმავლობაში დაფიქსირდა ვიზიტორთა მუდმივი ზრდა, განსაკუთრებით CID–ის ოფიცრების მიერ მუზეუმში სწავლების, ტრენინგების დროს. თუმცა, ვიზიტორთა ჩანაწერი არ ინახებოდა 1877 წლის 6 ოქტომბრამდე. გაზეთ ობსერვერის ერთ რეპორტიორს, ინსპექტორმა ნეიმ უარი უთხრა და 1877 წლის 8 აპრილს ჟურნალისტმა კოლექციისთვის შექმნა სახელი "შავი მუზეუმი".

1890 წლიდან-დღემდე რედაქტირება

1890 წელს მუზეუმი გადავიდა მეტროპოლიტენის პოლიციის ოფისთან ერთად ახალ შენობაში, უაითჰოლის მეორე ბოლოში,[9] ახლად აშენებულ თემსის სანაპიროზე. შენობას, რომელიც აშენებულია “Norman Shaw RA“-ს მიერ და და დამზადებულია გრანიტის ქვით, ეწოდა “New Scotland Yard“. სარდაფის ოთახებში იყო მუზეუმი და მიუხედავად იმისა, რომ “PC Randall“ კურატორი არ იყო, იგი პასუხისმგებელი იყო ადგილის მოწესრიგებაზე, ექსპონატების დამატებაზე, ვიზიტების შემოწმებაზე და მათთვის თარიღების მოწყობაზე. მუზეუმი დაიხურა როგორც პირველი, ასევე მეორე მსოფლიო ომის დროს, ხოლო 1967 წელს, “New Scotland Yard“ გადავიდა ვიქტორიას ქუჩაზე, მუზეუმი განთავსდა მეორე სართულის ოთახებში, რომლებმაც გაიარეს რემონტი.

XXI საუკუნის დასაწყისში მუზეუმს დაარქვეს დანაშაულის მუზეუმი, იგი გადავიდა ახლად გარემონტებულ და გაფართოებულ კერტის მწვანე შენობის სარდაფში. ის ხელახლა გაიხსნა 2018 წელს "ბნელ და დრამატულ" ოთახში, რომელიც დაპროექტებულია ოლფორდ ჰოლ მონაჰენ მორისის მიერ, საინჟინრო კონსულტანტ “Arup“-თან თანამშრომლობით.[10][11][12]

დანაშაულის მუზეუმის დაუცველი არტეფაქტების დიდი გამოფენა, გაიმართა ლონდონის მუზეუმში 2015 წლის 9 ოქტომბრიდან, 2016 წლის 10 აპრილამდე.[13] მიუხედავად იმისა, რომ ეს იყო ერთადერთი შემთხვევა, როდესაც დიდი რაოდენობით ექსპონატი იყო ნაჩვენები საზოგადოებისთვის, ცალკეული ობიექტები ნასესხები იყო სხვა მუზეუმების გამოფენებზე, 2019-2020 წლებში ეს მოიცავდა “Leatherslade Farm“–ის საგნებს ფოსტის მუზეუმში, დიდი მატარებლის ძარცვის გამოფენაში[14]და სიგარეტის სანთებელა კროგერებისგან დამალული განყოფილებით, “GCHQ“ გამოფენაზე მეცნიერების მუზეუმში.[15]

კოლექციები რედაქტირება

 
წერილი ჯოჯოხეთიდან, სავარაუდოდ ჯეკ გამხსნელისგან

მუზეუმში წარმოდგენილია 500-ზე მეტი ექსპონატი,[16] მათ შორისაა ისტორიული კოლექციები და უახლესი არტეფაქტები, საბრძოლო იარაღის მნიშვნელოვანი კოლექცია (ზოგი გამხელილი, ზოგი დაფარული, ყველა გამოყენებული მკვლელობებში ან ლონდონში განხორციელებული სერიოზული თავდასხმების დროს), შენიღბული ქოლგებითა და მრავალრიცხოვანი სასხლეტი ხმლებით. მუზეუმი ასევე შეიცავს ნიუგეიტის ციხეში სიკვდილით დასჯის და დიდი ბრიტანეთის უკანასკნელი სიკვდილით დასჯის ნიღბებს.

ასევე არის ჩვენებები ცნობილი შემთხვევებიდან, რომელიც მოიცავს ჩარლი პის და წერილებს, რომლებიც სავარაუდოდ დაწერილია ჯეკ გამხსნელის მიერ. უახლესი გამოფენები მოიცავს რიცინით სავსე მარცვალს, რომელმაც მოკლა ბულგარელი დისიდენტი გეორგი მარკოვი 1978 წელს.

სხვა ნივთები, რომლებიც აღარ გამოჩნდება საზოგადოებაში, მოიცავს ნივთებს, რომლებიც ოდესღაც ეკუთვნოდა ჩარლზ ბლეკს, დასავლეთ ნახევარსფეროში ყველაზე ნაყოფიერ ფალსიფიკატორს. მათ შორისაა დასაბეჭდი ფირფიტების ნაკრები, ყალბი ბანკნოტების შესანიშნავი სერია და სამზარეულოს ეშმაკურად ამოღებული კარი, რომელიც ოდესღაც გამოიყენებოდა მათ დასამალად.

შემთხვევები ჩვენებებზე რედაქტირება

 
ნევილი ჰიტი. დახვრიტეს მკვლელობისთვის 1946 წელს.
  • ნევილ ჰიტი, ინგლისელი მკვლელი, რომელიც იყო პასუხისმგებელი სულ მცირე ორი ახალგაზრდა ქალის მკვლელობაზე და რომელიც სიკვდილით დასაჯეს ლონდონში 1946 წელს.
  • დენის ნილსენი, სერიული მკვლელი და ნეკროფილიის მქონე, ასევე ცნობილი როგორც კეთილი მკვლელი, რომელმაც ჩაიდინა 15 ახალგაზრდა მამაკაცის მკვლელობა ლონდონში, ინგლისში.
  • თომას ნილ კრემი, ასევე ცნობილი როგორც ლამბეტის მომწამვლელი, შოტლანდიაში დაბადებული სერიული მკვლელი.[20]
  • კეით ბლაკელოკის გარდაცვალება “Broadwater Farm“-ის საცხოვრებელ მამულში 1985 წელს (მისი ფორმა ნაჩვენებია[21])
  • ნაჩვენებია სარდაფის კედელში გაბურღული ხვრელი “Hatton Garden“-ის სეიფის ქურდობის დროს. ბანკში აღდგომის დღესასწაულის დროს, ხანგრძლივი შაბათ-კვირის განმავლობაში, 2015 წლის აპრილში, ოთხმა ქურდმა მოიპარეს სადეპოზიტო ყუთები 200 მილიონ ფუნტამდე ღირებულებით.[22]

სხვა მედია რედაქტირება

1951 წელს, ბრიტანელმა კომერციულმა რადიო პროდიუსერმა, ჰარი ალან თაუერსმა, შექმნა სერია ორსონ უელსის მასპინძლობით, რომელსაც ეწოდება “შავი მუზეუმი“, რომელიც შთაგონებულია გამოფენილი ნივთების კატალოგით. ხშირად შეცდომით მოიხსენიება როგორც BBC-ის ნაწარმი, Towers კომერციულად ავრცელებს პროგრამას მთელ ინგლისურენოვან სამყაროში.[23] ამერიკელმა რადიო მწერალმა ვილის კუპერმა, ასევე დაწერა და დაავალა მსგავსი ანთოლოგია NBC-სთვის. პროგრამის დებიუტი შედგა 1951 წლის 18 ნოემბერს და მასპინძლობდა შავი მუზეუმის კურატორი, მთავარი ზედამხედველი ჯონ დევიდსონი.[24]

  • იუსტიციის დიდი დარბაზის შიგნით არის გამოგონილი შავი მუზეუმი, მოსამართლე დრედის კომიქსებში.
  • შავი მუზეუმის გამოგონილ ვერსიას ხშირად მოიხსენიებენ დილან ძაღლის კომიქსებში და ზოგიერთ მოთხრობაში, ექსპონატები მოიპარეს მუზეუმიდან.
  • 1944 წელს გადაღებულ ფილმში “The Lodger“, ინსპექტორი უორვიკი (ჯორჯ სანდერსი) სტუმრობს მუზეუმს კიტი ლენგლის (მერლე ობერონი).
  • 1958 წლის საშინელებათა ფილმი სახელწოდებით „საშინელებათა მუზეუმი“, მოიხსენიებს შავ მუზეუმს კრიმინალური მწერლის მოთხრობაში, რომელიც საშინელ მკვლელობებში იღებს მონაწილეობას, რათა დაწეროს სტატიები და წიგნები მათ შესახებ საზოგადოებრივი მოხმარებისთვის.
  • ჩარლი ბრუკერის “შავი სარკის“ მეოთხე სერიას აქვს ეპიზოდი სახელწოდებით "შავი მუზეუმი".
  • ტონი პარსონსი წერდა შავი მუზეუმის შესახებ თავის წიგნებში დეტექტივ მაქს ვულფის შესახებ.
  • რადიო დრამატული სერია ორსონ უელსის მონაწილეობით შეიქმნა და გავიდა ეთერში 1952–1953 წლებში, ზოგიერთი ეპიზოდი თავისუფლად იყო დაფუძნებული რეალურ შემთხვევებზე.[25][26]

ლიტერატურა რედაქტირება

  • Honeycombe, Gordon (1982). The Murders of the Black Museum: 1870:1970. Bloomsbury Books. ISBN 978-1-85471160-1. 
  • Waddell, Bill (1993). The Black Museum: New Scotland Yard. Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-90332-5. 

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Scotland Yard's Grisly Crime Museum Opens to Public After 140 Years en. ციტირების თარიღი: 2020-03-03
  2. ↑ Waddell 1993, p. 4.
  3. ↑ Britain, Great (1869) The Statutes of the United Kingdom of Great Britain and Ireland, Volume 29, 1869. 
  4. ↑ 'The Black Museum at Scotland Yard', 24 April 1877, page 2
  5. ↑ Legislation.gov.uk - Forfeiture Act 1870.
  6. ↑ Schulz, Dorothy Moses M.; Haberfeld, Dr. Maria (Maki) R.; Sullivan, Larry E.; Rosen, Marie Simonetti (2005) Encyclopedia of Law Enforcement. Thousand Oaks: SAGE Publications, Inc., გვ. 348. 
  7. ↑ Waddell 1993, pp. 5–7.
  8. ↑ The Black Museum ISBN 978-0-316-90332-5 pp. 5–6
  9. ↑ The Murders of the Black Museum ISBN 978-1-85471160-1 p. 13
  10. ↑ A new Crime Museum for the Metropolitan Police. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-05-23. ციტირების თარიღი: 2021-09-29.
  11. ↑ New Scotland Yard AHMM – ALLFORD HALL MONAGHAN MORRIS. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-05-11. ციტირების თარიღი: 2021-09-29.
  12. ↑ How the New Scotland Yard is a symbol of strength and resilience en (2017-03-23). ციტირების თარიღი: 2019-06-13
  13. ↑ Scotland Yard's Crime Museum Opens to Public for First Time in 140 Years, NBC News, 22 November 2015.
  14. ↑ Postal Museum - The Great Train Robbery: Crime and the Post.
  15. ↑ Spies reveal life on the front line in new Science Museum exhibition, Express Digest, July 2019.
  16. ↑ Murder Weapons, Death Masks, and Severed Arms: A Glimpse Inside London's Black Museum (6 June 2018).
  17. ↑ The Black Museum ISBN 978-0-316-90332-5 p. 171
  18. ↑ The Black Museum ISBN 978-0-316-90332-5 p. 171
  19. ↑ The Black Museum ISBN 978-0-316-90332-5 p. 161
  20. ↑ The Black Museum ISBN 978-0-316-90332-5 p. 84
  21. ↑ "DNA test for Blakelock's uniform", BBC News, 3 October 2004.
  22. ↑ How was the £200 million Hatton Garden jewellery heist pulled off? en (2015-04-09). ციტირების თარიღი: 2019-04-04
  23. ↑ Ohmart, Ben (2002). It's That Time Again. Albany & Bear Manor Media. ISBN 0-9714570-2-6. 
  24. ↑ Discussion of Whitehall 1212
  25. ↑ Free downloads of The Black Museum old time radio shows at Zoot Radio
  26. ↑ Black Museum radio program episodes at archive.org
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დანაშაულის_მუზეუმი&oldid=4624312“-დან