ბასელ ხართაბილი

თვისუფალი კულტურის აქტივისტი, სირიელი პოლიტიკური დევნილი, ასადის რეჟიმის მსხვერპლი

ბასელ ხართაბილი (არაბ. باسل خرطبيل‎‎), აგრეთვე ცნობილი როგორც ბასელ საფადი, (დ. 1981 — გ. 2015) — ღია კოდის პროგრამული უზრუნველყოფის პალესტინელი სირიელი დეველოპერი. 2012 წლის 15 მარტს, სირიის ამბოხის ერთი წლისთავზე, იგი სირიის ხელისუფლებამ დააპატიმრა და დამასკოში, ადრის ციხეში მოათავსა.[3] 2015 წლის 3 ოქტომბერს, იგი გაურკვეველ ადგილას გადაიყვანეს, სავარაუდოდ იმისათვის, რათა სამხედრო სასამართლოს გაესამართლებინა.[4][5] 2015 წლის 7 ოქტომბერს, Human Rights Watch-მა და ადამიანის უფლებებზე მომუშავე 30-მა სხვა ორგანიზაციამ გამოაქვეყნეს მიმართვა და მოითხოვეს ხათაბილის ადგილსამყოფელის დასახელება.[6] 2015 წლის 11 ნოემბერს, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ ხათაბილი საიდუმლოდ იყო სიკვდილით დასჯილი.[7][8] 2017 წლის აგვისტოში ცნობილი ხდება, რომ სირიის რეჟიმს ხათაბილი 2015 წელს, გაუჩინარებიდან სულ მალევე დაესაჯა სიკვდილით.[9][10]

ბასელ ხართაბილი
მშობლიური სახელი باسل خرطبيل
დაბადების თარიღი 22 მაისი, 1981
დამასკო, სირია
გაუჩინარდა 15 მარტი, 2012
გარდაცვალების თარიღი 3 ოქტომბერი, 2015[1][2]
ეროვნება სირიელი
მოქალაქეობა სირიის დროშა სირია
საქმიანობა პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერი
ცნობილია როგორც Aiki Framework, Openclipart, Open Font Library, Fabricatorz, Mozilla, Creative Commons
ხელმოწერა

ხათაბილი დამასკოში დაიბადა და სირიაშივე გაიზარდა, სადაც ის ღია კოდის პროგრამული უზრუნველყოფის განვითარებაში სპეციალიზდა. იგი კომპანია Aiki Lab-ის ტექნოლოგიების მთავარი ინჟინერი[11] და თანადამფუძნებელი იყო; ასევე მთავარი ინჟინრის პოზიციას იკავებდა Al-Aous-ში[12] — სირიის არექოლოგიური მეცნიერებისა და ხელოვნების კვლევით ინსტუტუტში.[13] გარდა ამისა, ხართაბილი იყო Creative Commons-ის პროექტის მენეჯერი სირიაში და წვლილი შეჰქონდა ისეთ პროექტებში, როგორებიცაა Mozilla Firefox-ი, ვიკიპედია, Openclipart-ი, Fabricatorz-ი და Sharism-ი.[14] განსაკუთრებული წვლილი შეჰქონდა სირიაში ინტერნეტის გავრცელებისა და წვდომის ხელშეწყობაში, სირიელი ხალხის ცოდნის ამაღლებაში.[15]

მის უკანასკნელ ნამუშევრებს შორისაა სირიის უძველეს ქალაქ პალმირას 3D ვირტუალური რეკონსტრუქცია,[16][17] რეალური დროის ვიზუალიზაცია და Fabricatorz-ით შექმნილი ნამუშევარი ვებ-პროგრამირების სტრუქტურა Aiki Framework-ისთვის.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. „Bassel Khartabil: Syrian internet freedom activist 'executed'. BBC News. 2017-08-02.
  2. „Syria: Extrajudicial execution of Bassel Khartabil a grim reminder of Syrian prison horrors“. Amnesty International. 2017-08-02.
  3. „#FREEBASSEL: a campaign to free Bassel Khartabil from Syrian jail“. Al Bawaba. 4 July 2012. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 იანვარი 2014. ციტირების თარიღი: 5 July 2012.
  4. WE NEED EVERYBODY’S HELP TO #FREEBASSEL (2015-10-03). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-03.
  5. Amira Al Hussaini. (2015-10-03) Fears for Imprisoned Syrian Blogger Bassel Khartabil, Transferred to an Unknown Location. Global Voices.
  6. Syria: Disclose Whereabouts of Detained Freedom of Expression Advocate. Human Rights Watch (2015-10-07).
  7. IGF 2015 Flyer on Bassel Khartabil. eff.org. ციტირების თარიღი: 2015-11-15.
  8. #FreeBassel: Death Sentence Rumored for Syrian Web Developer. ციტირების თარიღი: 2015-11-15.
  9. Horrific: Reports that Bassel Khartabil Has Been Executed in Syria (1 August 2017). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 აგვისტო 2017. ციტირების თარიღი: 1 August 2017.
  10. One of Syria’s most famous activists has been executed in prison, widow confirms (2 August 2017). ციტირების თარიღი: 2 August 2017
  11. Aiki lab. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-04-08. ციტირების თარიღი: 2017-08-12.
  12. الأوس للنشر. الأوس للنشر. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-11-17. ციტირების თარიღი: 2017-08-12.
  13. Syria.
  14. Threatened Voices / Bloggers / Bassel (Safadi) Khartabil.
  15. „Request for Written Answer on the Question of the Imprisonment of Bassel Safadi Khartabil“. European Parliament. 18 March 2014. ციტირების თარიღი: 9 April 2014.
  16. #NEWPALMYRA. newpalmyra.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-04-17. ციტირების თარიღი: 2017-08-12.
  17. Bassel Safadi discusses project involving 3D reconstruction of ancient city of Palmyra at San Francisco Art Institute, live from Syria via Skype. ციტირების თარიღი: 1 July 2013.