ბაიები

ბაიები – კლდეში გამოკვეთილი XII-XIII საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრული კომპლექსი ახალციხის მუნიციპალიტეტში, სოფელ წყორძის დასავლეთით.

ბაიები
ძირითადი ინფორმაცია
გეოგრაფიული კოორდინატები	41°34′38″ ჩ. გ. 43°02′35″ ა. გ.
რელიგიური კუთვნილება	საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია
პროვინცია	სამცხე-ჯავახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ახალციხის მუნიციპალიტეტი
სასულიერო სტატუსი	უმოქმედო
მემკვიდრეობითი ადგილმდებარეობა	ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია
ხუროთმოძღვრების აღწერა
ხუროთმოძღვრული ტიპი	კლდეში ნაკვეთი
თარიღდება	XII-XIII საუკუნეები
დეტალები

დაახლოებით კლდის შუა ადგილას, ვიწრო ტერასაზე 3-4 სართულად განლაგებულ შენობათა მთელი ჯგუფია, აქვეა გალავნის ნანგრევები, გალავნის შიგნით კი კლდეზე მიბჯენილი, თითქოს კლდეში შედგმული ორი ერთნავიანი ეკლესიაა ერთიმეორის გვერდით. ერთი, მარცხენა, უფრო დაბალია, მეორე - უფრო მარალი და ვრცელი. გარედან ჩანს ეკლესიათა მხოლოდ სამხრეთი კედლები. პატარა ეკლესია მთლიანად თლილი ქვითაა ნაშენი. დიდ ეკლესიაში მხოლოდ სამხრეთი და ჩრდილოეთი კედლები და კამარაა ქვისა, დასავლეთის კედლის დიდი ნაწილი და საკურთხეველი კი კლდეშია გამოკვეთილი. ეკლესიებს გარედან კარგად მოჩუქურთმებული კარნიზი აქვს. დიდ ეკლესიაში მხატვრობის კვალი შეინიშნება. ეკლესიების ქვეშ ორ სართულად განლაგებული სადგომებია (ქვით ნაშენი წინა კედლებით), ხოლო დიდი სამლოცველოდან იწყება კლდეში ამოკვეთილი გასაძრომი და სამალავები. გალავანში შესასვლელი კარი გამოკვეთილია ერთი დიდი გათლილი ლოდისგან, რომლის შუაში სათვალთვალო ხვრელია ამოჭრილი. მესხეთს, რომლის მოსახლეობასაც საუკუნეთა მანძილზე ავიწროებდა თურქეთი, განსაკუთრებით ესადაგება ამგვარი სიმაგრეები თავისი საიდუმლო სამალავებითა და გადასასვლელებით.

ლიტერატურა

• ბერიძე ვ., სამცხის ხუროთმოძღვრული ძეგლები, თბ., 1970 წ.
• ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, გვ. 336, თბ., 1997

რესურსები ინტერნეტში

• მესხეთი - ,,ბაიების" კომპლექსი, დარნები. დაარქივებული 2016-03-06 საიტზე Wayback Machine.