ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმი
ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმი (ინგლ. National Museum of American Jewish History, NMAJH) — ვაშინგტონის სმითსონის ინსტიტუტის მუზეუმი ფილადელფიაში, პენსილვანია, ამერიკის შეერთებული შტატები. მუზეუმი დაარსდა 1976 წელს.[2]
| ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმი | |
|---|---|
 | |
| 39.950288°00′00″ ჩ. გ. 75.148593°00′00″ დ. გ. / 39.95029° ჩ. გ. 75.14859° დ. გ. | |
| დაარსდა | 1976 |
| ქვეყანა |
 ამერიკის შეერთებული შტატები |
| მდებარეობა | პენსილვანია |
| ექსპონატი | 30 000 |
| კლასიფიკაცია | 82 950 (2019)[1] |
| დირექტორი | დოქტორი მიშა გალპერინი |
| ოფიციალური საიტი | nmajh.org |
 | |
2020 წლის მარტში, ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნულმა მუზეუმმა გაკოტრებისაგან თავის დასაცავად მე-11 თავში რედაქტირება განახორციელა. მან ვალებისაგან გათავისუფლება მოითხოვა, რომელიც დამოუკიდებელი სავაჭრო ცენტრის სახლის მშენებლობით იყო გამოწვეული. მუზეუმის საერთო ვალმა 30 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა ობლიგაციების მფლობელებისათვის, არაუზრუნველყოფილი კრედიტორებისთვის კი ეს თანხა 500 000 აშშ დოლარს წარმოადგენდა. გაკოტრების საქმის წარმოებისათვის მუზეუმი წლიური ბიუჯეტის 20%-ზე მეტს იხდიდა. ეს საქმე რამდენიმე წელი გაგრძელდა, რამაც დამთვალიერებლების რაოდენობის შემცირება, შემოსავლებისა და ფონდების ალტერნატიული გზების ძიება გამოიწვია. ამ პროცესს მუზეუმის ფუნქციონირებისათვის ხელი არ შეშლია.[1] ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმი ოფიციალურად 2021 წლის სექტემბერში გაკოტრდა.[3]
2020 წლის აგვისტოში, მას შემდეგ რაც დიდი ამერიკული გარე საქმიანობის აქტს მოეწერა ხელი და სადაც აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა იოსემიტის ეროვნული პარკი შეცდომით მოიხსენია როგორც „იო სემიტესი“,[4] ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმის ონლაინ სასაჩუქრე მაღაზიის შემოსავალები მკვეთრად გაიზარდა. მუზეუმის მაღაზიას მანამდე ჰქონდა დაბეჭდილი მსგავსი ფრაზა მაისურზე „იო სემიტ“ (Yo Semite). მაისურების გაყიდვებმა კომპანიას ტრამპის განცხადებიდან სამ დღეში 30 000 აშშ დოლარის ტოლი მოგება მოუტანა. ამ ყველაფერმა მუზეუმს მოულოდნელი საერთაშორისო ცნობადობა და ფინანსური ზრდა მოუტანა.[5][6][7]
ნაგებობა
რედაქტირება1976 წელს დაარსებული მუზეუმი 1 400 კვადრატული მეტრის ფართობის მქონე შენობაში იყო განთავსებული. ამავე ნაგებობაში ასევე მდებარეობდა ისრაელის იმედის წმინდა საზოგადოების (ებრ. קהל קדוש מקוה ישראל) ოფისიც.[8]
2005 წელს ცნობილი გახდა, რომ მუზეუმი ახალ შენობაში გადავიდოდა, რომელიც მარკეტის ქუჩასა და მეხუთე ქუჩაზე აშენდებოდა, დამოუკიდებლობის მოლის ტერიტორიაზე. ობიექტს თავდაპირველად CBS-ის KYW რადიო და KYW-TV ფლობდა. პროექტს საფუძველი 2007 წლის 30 სექტემბერს ჩაეყარა. 9 300 კვადრატული მეტრის ფართობის მქონე შენობა მინისა და ტერაკოტას საშუალებით იქნებოდა აშენებული, მისი დიზაინერი კი ჯეიმზ პოლშეკი იქნებოდა. შენობა მოიცავს ატრიუმს 2 300 კვდრატული მეტრის ფართობის მქონე საგამოფენო სივრცეს, ებრაული განათლების ცენტრსა და თეატრს.[9] მუზეუმის სტრუქტურული ინჟინერი ლესლი რობერტსონის ასოციაცია იყო.
პროექტის საერთო ღირებულებამ 150 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა.[10] მუზეუმის გახსნის ცერემონიალი 2010 წლის 14 ნოემბერს მოეწყო და მას დაახლოებით 1000 ადამიანი ესწრებოდა. გასნაზე მიწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ: ვიცე-პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი, მერი მაიკლ ნუტერი, გუბრენატორი ედ რენდელი და რაბინი ირვინგ გრინბერგი.[11] შენობა დამთვალიერებლებისათვის 2010 წლის 26 ნოემბერს გაიხსნა.[11]
გამოფენები
რედაქტირებამუზეუმს 30 000 ნივთის კოლექცია გააჩნია, რომელიც მუზეუმის გამოფენებშია წარმოდგენილი. ნივთებს შორის წარმოდგენილია კოლონიალიზმის პერიოდიდან თანამედროვე პერიოდამდე შექმნილი ნიმუშები.[12] გამოფენები ფოკუსირებულია ებრაელების ცხოვრებასა და გამოცდილებაზე ამერიკის შეერთებულ შტატებში. მუზეუმის ყოფილი გამოფენები კონცენტრირებული იყო რუთ ბეიდერ გინზბურგსა და ლენარდ ბერნსტაინზე.[1][13] ბრანდეისის უნივერსიტეტის პროფესორი, ჯონათან სარნა მუზეუმის ძირითადი ექსპონატების შემუშავებაზე მუშაობდა.
ჯორჯ ვაშინგტონი და რელიგიური თავისუფლება
რედაქტირება2012 წლის 29 ივნისიდან 30 სექტემბერის ჩათვლით ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნულმა მუზეუმმა მოეწყო გამოფენა, რომელიც მოიცავდა ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან რელიგიურ დოკუმენტს, რომელიც ეხება რელიგიურ თავისუფლებას შეერთებულ შტატებში. წერილი დაიწერა 1790 წელს ებრაულ კრებაზე, ნიუპორტში, როდ-აილენდი, რომელიც ახალი ქვეყნის რელიგიურ თავისუფლებას უსვამდა ხაზს.[14] წერილში აღწერილია ის, თუ რა ვალდებულება აქვს მთავრობას რელიგიური თავისუფლებისა და ყველა სარწმუნოების თანასწორობისათვის. გამოფენა ასევე მოიცავდა აშშ-ის დამოუკიდებლობის დეკლარაციის ადრეულ ბეჭდურ ვერსიებსა და ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუციის ნიმუშებს.[15] გამოფენის ოფიციალური სახელწოდება „ფანატიზმისათვის არა საქციები: ჯორჯ ვაშინგტონი და რელიგიური თავისუფლება“ იყო.
დიდების დარბაზი და გალერეა
რედაქტირება2010 წელს დაარსებული ამერიკის ებრაული ისტორიის ეროვნული მუზეუმის დიდების დარბაზი და მასთან დაკავშირებული მუდმივი საგამოფენო გალერეა ამერიკელი ებრაელების შემოქმედებას უსვამს ხაზს.[16][17] მუზეუმი ასევე მოიცავს არტეფაქტებს, როგორიცაა სენდი კოუფაქსის ბეისბოლის ხელთათმანები და ირვინგ ბერლინის მუსიკალურ ნოტებს.[17] მუზეუმს სახელი გადაერქვა და ეწოდა ედ სნაიდერის „მხოლოდ ამერიკაში“ დარბაზი და დიდების დარბაზი კომკასტ სპეკტაკორის ყოფილი თავმჯდომარის პატივსაცემად.[18][19]
გალერეა
რედაქტირება
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 1.2 Salisbury, Stephan. (March 2, 2020) National Museum of American Jewish History files for bankruptcy protection en-US. The Philadelphia Inquirer. ციტირების თარიღი: March 3, 2020
- ↑ Farber, D. (2011-06-01). „National Museum of American Jewish History“. Journal of American History. 98 (1): 146–150. doi:10.1093/jahist/jar107. ISSN 0021-8723.
- ↑ Crimmins, Peter (2021-09-05). „National Museum of American Jewish History in Philadelphia to emerge from bankruptcy“. Philadelphia Business Journal. ციტირების თარიღი: 2021-09-07.
- ↑ Ellefson, Lindsey. (August 4, 2020) Watch Trump Pronounce 'Yosemite' as 'Yo-Semites' (Video) en-US. TheWrap. ციტირების თარიღი: November 17, 2020
- ↑ Rose, Kennedy. (August 7, 2020) Trump's Yosemite gaffe brings towering sales to National Museum of American Jewish History en-US. Philadelphia Business Journal. ციტირების თარიღი: November 17, 2020
- ↑ Child, David. (August 11, 2020) Donald Trump's mispronunciation blunder prompts surge in 'Yo Semite' t-shirt sales en-US. Evening Standard. ციტირების თარიღი: November 17, 2020
- ↑ Vermes, Jason. (August 14, 2020) How Trump's Yosemite slipup turned a Jewish history museum's T-shirt into an 'astronomical' best seller en-US. CBC Radio. ციტირების თარიღი: November 17, 2020
- ↑ Rothstein, Edward (2010-11-11). „Life, Liberty and the Pursuit of Identity“. The New York Times. ციტირების თარიღი: 2010-11-16.
- ↑ Saffron, Inga (2010-11-14). „Building and message at odds“. The Philadelphia Inquirer. ციტირების თარიღი: 2010-11-16.
- ↑ „Spielberg group gives $1M to Jewish history museum“. Philadelphia Business Journal. 2008-07-02. ციტირების თარიღი: 2010-11-16.
- ↑ 11.0 11.1 Shapiro, Howard (2010-11-15). „Biden among notables attending opening ceremony of National Museum of American Jewish History“. The Philadelphia Inquirer. ციტირების თარიღი: 2010-11-16.
- ↑ Hurdle, Jon. (2008-01-12) Alongside the History of the Nation, the Story of Jewish Immigrants. The New York Times. ციტირების თარიღი: 2010-11-16
- ↑ (1987) A People in print : Jewish Journalism in America.. National Museum of American Jewish History. OCLC 191123440.
- ↑ "Bigotry" on the Jewish Virtual Library website
- ↑ "To Bigotry No Sanction" on the Museum website
- ↑ Rothstein, Edward (12 Nov 2010). „Life, Liberty And the Pursuit Of Identity: [Review]“. New York Times. ციტირების თარიღი: 23 June 2021.
- ↑ 17.0 17.1 Klein, Julia M. (26 January 2011). „American Jews' Story Told in a New Home“. Wall Street Journal. ციტირების თარიღი: 23 June 2021.
- ↑ Marks, Jon (11 April 2016). „Ed Snider Passes Away“. Jewish Exponent. ციტირების თარიღი: 23 June 2021.
- ↑ Shapiro, Howard (14 November 2010). „A Star-Studded Gala Launches New American Jewish Museum in Philadelphia“. Forward. ციტირების თარიღი: 20 July 2021.