ალექსანდრ სტუბი

კაი-ერან ალექსანდრ სტუბი (შვედ. Cai-Göran Alexander Stubb; დ. 1 აპრილი, 1968, ჰელსინკი, ფინეთი) — ფინეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე. მემარჯვენე ცენტრის პარტია „ეროვნული კოალიციის“ წევრი (2014-2016 წლებში პარტიის თავმჯდომარე). 2024 წლის 1 მარტიდან ფინეთის პრეზიდენტი. ფინეთის პრემიერ-მინისტრი (2014–2015), ფინეთის ფინანსთა მინისტრი (2015–2016), ევროკავშირის საქმეთა და საგარეო ვაჭრობის მინისტრი (2011–2014), ფინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი (2008–2011). ევროპის საინვესტიციო ბანკის (EIB) პრეზიდენტის მოადგილე (2017–2020). 2008 წელს იყო ეუთოს თავმჯდომარე. ევროპარლამენტის წევრი (2004–2008), ედუსკუნტის (ფინეთის პარლამენტის) წევრი (2011–2017).

ალექსანდრ სტუბი
შვედ. Alexander Stubb
დაბადების თარიღი	1 აპრილი, 1968(1968-04-01) (56 წლის)
დაბადების ადგილი	ჰელსინკი
მოქალაქეობა	ფინეთი
განათლება	ლონდონის ეკონომიკის სკოლა, ევროპის კოლეჯი, ფურმანის უნივერსიტეტი, პატენ-სორბონის უნივერსიტეტი, Paris-Sorbonne University - Paris IV და მეინლენდის საშუალო სკოლა
ეროვნება	ფინელი შვედები და ფინელები
მამა	იორან სტუბი
დედა	კრისტელ სტუბი
მეუღლე/ები	სიუზან ინეს-სტუბი
ჯილდოები	ფინეთის თეთრი ვარდის ორდენის კომანდორი , საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი , ნორვეგიის დამსახურების ორდენის დიდი ჯვარის კავალერი , Cross of Merit of the War Invalides , დიდი ჯვრის ორდენის კავალერი იტალიის რესპუბლიკის წინაშე დამსახურებისათვის , ტერა მარიანას I ხარისხის ჯვრის ორდენი , ფინეთის თეთრი ვარდის ორდენის დიდი ჯვარი ჯაჭვით , თავისუფლების ჯვრის ორდენის დიდი ჯვარი , ფინეთის ლომის ორდენის დიდი ჯვარი , Knight of the Seraphim , Collar of the Order of the Cross of Terra Mariana და წმინდა ოლაფის ორდენის დიდი ჯვრის კავალერი
alexstubb.fi
ალექსანდრ სტუბი ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

დაიბადა 1968 წლის 1 აპრილს ჰელსინკში ფინელი ჰოკეისტის იორან სტუბის ოჯახში, რომელიც მოგვიანებით ხელმძღვანელობდა ფინეთის ჰოკეის ასოციაციას, ხოლო 1984 წლიდან — ევროპის ოფისს.

ალექსანდრე სტუბმა მიიღო ორენოვანი განათლება (მამის მშობლიური ენა იყო შვედური, დედამისის — ფინური). საშუალო განათლება აშშ-ში მიიღო, რომელიც დაამთავრა 1986 წელს. 1988 წელს დაამთავრა ჰელსინკის ლარკანის გიმნაზია. ამის შემდეგ მსახურობდა ფინეთის შეიარაღებულ ძალებში.

1989 წელს, გოლფში წარმატებისთვის, სტუბმა მიიღო სპორტული სტიპენდია სამხრეთ კაროლინაში დასასწრებად. თავდაპირველად მან აირჩია სამეწარმეო სპეციალობა, მაგრამ შემდეგ გადავიდა პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტზე და 1993 წელს წარჩინებით დაამთავრა და ბაკალავრის ხარისხი.

1994 წელს სტუბმა დაიცვა დიპლომი ცივილიზაციის ისტორიაში ფრანგულ ენაზე პარიზის უნივერსიტეტში, ხოლო ერთი წლის შემდეგ მიიღო მაგისტრის ხარისხი ევროპის საშინაო საქმეებში ბრიუგეში. სწავლისგან თავისუფალ დროს სტუბი მუშაობდა ჰოკეის მწვრთნელად, გოლფის აღჭურვილობის მაღაზიაში გამყიდველად და გერმანიაში ქაღალდის ქარხანაში სტაჟიორად. გარდა ამისა, მან მონაწილეობა მიიღო გოლფის საერთაშორისო ტურნირებში.

1999 წელს სტუბმა ლონდონის ეკონომიკის სკოლში მიიღო ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხი.

1995-1997 წლებში სტუბი მუშაობდა ფინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მრჩევლად, ხოლო 1997-1998 წლებში ფინეთის მეცნიერებათა აკადემიაში კვლევებით იყო დაკავებული. 1999 წლიდან 2001 წლამდე ის იყო სპეციალური მკვლევარი ევროკავშირში ფინეთის წარმომადგენლობაში ბრიუსელში და ასევე ფინეთის სამთავრობო დელეგაციის წევრი ნიცას შეთანხმების სამთავრობათაშორისო მოლაპარაკებებში. 2000 წელს სტუბმა მიიღო პროფესორის წოდება ევროპის კოლეჯში ბრიუგეში.

2001 წლიდან სტუბი მსახურობდა ევროკომისიის პრეზიდენტის რომანო პროდის მრჩევლად და ევროპული კონვენციის შემუშავების სპეციალური კომისიის წევრად. 2003 წელს სტუბი დაბრუნდა ფინეთის წარმომადგენლობაში ევროკავშირში, როგორც სპეციალური ექსპერტი და მონაწილე სახელმწიფოთაშორისი მოლაპარაკებების ევროპულ კონსტიტუციაზე.

2004 წელს სტუბმა იყარა კენჭი ევროპარლამენტში ეროვნული კოალიციის პარტიიდან და გახდა დეპუტატი. ევროპარლამენტში იყო ევროპის სახალხო პარტიის — ევროპის დემოკრატების (EPP-ED) ფრაქციის წევრი. სტუბი იყო ევროპარლამენტის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და აქტიური წევრი, იყო ბიუჯეტის კონტროლის კომიტეტის წევრი, იყო მომხმარებელთა დაცვისა და შიდა ბაზრის კომიტეტის ვიცე-პრეზიდენტი, მონაწილეობდა საკონსტიტუციო კომიტეტის მუშაობაში.

2008 წლიდან ფინეთის მთავრობაშია. ჯერ კიდევ ევროპარლამენტში მანდატის ამოწურვამდე, 2008 წლის 1 აპრილს, სტუბი ერთხმად დაინიშნა ფინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრად მარი კივინიემის ხელმძღვანელობით. ეს მას შემდეგ მოხდა, რაც მისი წინამორბედი ილკა კანერვა მედიის ზეწოლის ქვეშ გადადგა. სტუბმა თანამდებობა დაიკავა 2008 წლის 4 აპრილს, ასევე კანერვასგან მემკვიდრეობით ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (ეუთო) თავმჯდომარეობა, რომელსაც თავმჯდომარეობდა ფინეთი 2008 წელს. როგორც საგარეო საქმეთა მინისტრი, სტუბი იყო ფინეთის ნატოში შესვლის მომხრე. 2008 წლის აგვისტოს საქართველოში ომის დროს სტუბი თავის ფრანგ კოლეგა ბერნარ კუშნერთან და საფრანგეთის პრეზიდენტ ნიკოლა სარკოზისთან ერთად იყო სამშვიდობო გეგმის ერთ-ერთი ავტორი.

სტუბმა დაგმო რუსეთის მიერ სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის დამოუკიდებლობის აღიარება (რაც რუსეთის პრეზიდენტმა დიმიტრი მედვედევმა 2008 წლის 26 აგვისტოს გამოაცხადა) და უწოდა ამ გადაწყვეტილებას ეუთოს პრინციპების საწინააღმდეგოდ.

2011 წელს სტუბი აირჩიეს ფინეთის პარლამენტში ეროვნული კოალიციის პარტიიდან. 2011 წლის 22 ივნისს დაინიშნა ევროკავშირის საქმეთა და საგარეო ვაჭრობის მინისტრად ახალ მთავრობაში, რომელიც ჩამოყალიბდა ირკი კატაინენის მიერ.

2013 წლის ოქტომბერში მან გამოაცხადა 2014 წლის გაზაფხულზე ევროპარლამენტის არჩევნებში მონაწილეობის შესაძლებლობა.

2014 წლის აპრილში მან გამოაცხადა, რომ აპირებდა კონკურენციას გაეწია „ნაციონალური კოალიციის“ თავმჯდომარის პოსტზე და, შესაბამისად, მთავრობაში პრემიერ-მინისტრის თანამდებობაზე. გამარჯვების შემთხვევაში მან გამოაცხადა თავისი განზრახვა გააძლიეროს ძალისხმევა ნატოს სამხედრო ბლოკში ფინეთის შეერთების მიზნით. საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვის მიხედვით, ის ლიდერობდა სამ კანდიდატს შორის (30-დან 44 წლამდე ასაკის გამოკითხულთა 37% ისურვებდა მის მომავალ პრემიერ-მინისტრად ხილვას). 14 ივნისს სტუბი აირჩიეს პარტიის ახალ თავმჯდომარედ. 16 ივნისს პრემიერ-მინისტრმა ირკი კატაინენმა დატოვა პრემიერ-მინისტრის თანამდებობიდან გადადგომა, რომელიც დაამტკიცა ფინეთის პრეზიდენტმა საული ნიინისტომ, რის შემდეგაც სტუბი დაინიშნა სამთავრობო მოლაპარაკებების თავმჯდომარედ ახალი მთავრობის ფორმირებისთვის.

2015 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ეროვნული კოალიციის დამარცხების შემდეგ, სტუბი გადადგა ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტიდან. ახალ პრემიერ-მინისტრად იუჰა სიპილა აირჩიეს, რომლის კაბინეტშიც მან ფინანსთა მინისტრის პოსტი დაიკავა.

2016 წლის 11 ივნისს, პარტიის მორიგ ყრილობაზე, სტუბი დატოვა კოალიციური პარტიის თავმჯდომარეობა; ახალ თავმჯდომარედ შინაგან საქმეთა მინისტრი პეტერი ორპო აირჩიეს და მან ასევე დაიკავა ფინანსთა მინისტრის პოსტი. ორპომ მიიწვია სტუბი საგარეო ვაჭრობისა და განვითარების მინისტრის პოსტზე, მაგრამ სტუბმა არჩია მთავრობის დატოვება და პარლამენტში მუშაობაზე ფოკუსირება.

2017 წლის აგვისტოში სტუბი დაინიშნა ევროპის საინვესტიციო ბანკის აღმასრულებელი დირექტორის მოადგილედ. მისი საქმიანობის სფეროები ამ თანამდებობაზე მოიცავს, კერძოდ, საბანკო ოპერაციებს დაკრედიტების სფეროში, ასევე ბანკის პროექტების ზოგად მართვას სკანდინავიურ ქვეყნებში.

2024 წლის 11 თებერვალს იგი აირჩიეს ფინეთის პრეზიდენტად. თანამდებობა 2024 წლის 1 მარტს დაიკავა.

შემოქმედებითი საქმიანობა

1997 წლიდან სტუბის ავტორობით ქვეყნდებოდა პუბლიკაციები ისეთ გამოცემებში, როგორიცაა „Ekonomi och Teknik-magazine“, „Ilta-Sanomat“, „Financial Times“, „Blue Wings“, „Apu“, „Suomen Lehtiyhtyma Nykypaiva და Hufvudstadsbladet“.

ოჯახი

ჰყავს ოჯახი. დაქორწინებულია სიუზან ინეს-სტუბზე, რომელიც მუშაობს ბელგიურ კომპანიაში ადვოკატად და სპეციალიზებულია ანტიმონოპოლიური კანონმდებლობისა და პირადი ინფორმაციის დაცვის სფეროში. ჰყავს ორი შვილი: ემილია და ოლივერ-იოჰანი.

რესურსები ინტერნეტში

• Официальный сайт Александра Стубба
• Стубб Александр: биография на сайте МГИМО.ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2013
• Председатель ОБСЕ А. Стубб выступил с лекцией перед студентами — Сайт МГИМО, 11 ноября 2011.ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2013
• Александр Стубб // Статья на портале «Вся Финляндия»