აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრო
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტრო (აზერ. Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi) — საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტი, აზერბაიჯანის აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანო, რომელიც ახორციელებს სახელმწიფო ადმინისტრაციის ფუნქციას აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკური ურთიერთობების სფეროში.
| აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრო Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi | |
 აზერბაიჯანის ემბლემა | |
| უწყების შესახებ | |
|---|---|
| შეიქმნა | 1918 |
| მინისტრი | ელმარ მამედიაროვი |
| საიტი | |
| mfa.gov.az | |
აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრო პირველად შეიქმნა 1918 წლის 28 მაისს, აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის დაარსების დღეს.
2004 წლიდან სამინისტროს ხელმძღვანელობს ელმარ მამედიაროვი.
ისტორია რედაქტირება
1920 წლის აპრილში, აზერბაიჯანის დემოკრატიულ რესპუბლიკა ბოლშევიკურმა რუსეთმა აგრესიის შედეგად დაიქვემდებარა. სახელმწიფო დამოუკიდებლობის დაკარგვის შემდეგ, საგარეო საქმეთა სამინისტრო გაუქმდა და შეიქმნა აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სსრ საგარეო საქმეთა სახალხო კომისარიატი. სერიოზული უფლებამოსილების არარსებობის მიუხედავად, 1920-1922 წლებში საგარეო საქმეთა სახალხო კომისარიატი ახორციელებდა საზღვარგარეთის ქვეყნებთან ორმხრივი ურთიერთობების გარკვეულ დონეს. საბჭოთა კავშირის პირველ წლებში ნარიმან ნარიმანოვი და მირზადავუდ ჰუსეინოვი აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა კომისარიატის მეთაურნი იყვნენ.
მალევე საგარეო საქმეთა სახალხო კომისარიატი დაიშალა. საბჭოთა კავშირის შექმნის შემდეგ აზერბაიჯანის დამოუკიდებელი საგარეო პოლიტიკა მთლიანად შეჩერდა. მხოლოდ მეორე მსოფლიო ომის დასრულების წლებში, საბჭოთა მთავრობამ 1944 წელს აზერბაიჯანის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა აღადგინა. 1946 წლიდან საგარეო საქმეთა სამინისტროს სახალხო კომისარიატი გახდა საგარეო საქმეთა სამინისტრო. თუმცა, საგარეო საქმეთა სამინისტრო ჯერ კიდევ არ იყო მმართველი ორგანო. მაჰმუდ ალიევი, თაჰირა თაჰიროვა, ელმირა გაფაროვა, ჰუსეინაღა ხელმძღვანელობდნენ აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს. საერთაშორისო ურთიერთობები, რომელიც 50-იანი წლების დასაწყისში აღორძინებას იწყებდა, მნიშვნელოვნად უფრო ფართო იყო 1970-იან წლებში, ვიდრე წინა წლებში.
საბჭოთა ხელისუფლებასთან ბრძოლა სხვადასხვა წლების განმავლობაში და 80-იანი წლების ბოლოსა და 90-იან წლების დასაწყისში საერთაშორისო არენაზე შექმნილი ხელსაყრელი პირობების შედეგად აზერბაიჯანმა დაიწყო ორმხრივი და მრავალმხრივი საერთაშორისო ურთიერთობების აღდგენა. აზერბაიჯანის დამოუკიდებლობა აღიარებულ იქნა მსოფლიოს ბევრი სახელმწიფოს მიერ, შეიქმნა დიპლომატიური ურთიერთობები. აზერბაიჯანი გახდა საერთაშორისო და რეგიონალური ორგანიზაციების წევრი ან დამფუძნებელი. დამოუკიდებლობის წლებში აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრები იყვნენ: თოფიგ გასიმოვი, ჰასან ჰასანოვი, თოფიგ ზულფუგაროვი და ვილაიათ გულიევი.
სამინისტროს ძირითადი ამოცანები რედაქტირება
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის კონცეფციისა და ძირითადი მიმართულებების შესახებ წინადადებების მომზადება და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტისთვის წარდგენა;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის განხორციელება;
- საგარეო პოლიტიკის სფეროში სახელმწიფო ორგანოების კოორდინირებული ურთიერთდამოკიდებულების უზრუნველსაყოფად წინადადებების მომზადება და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტისათვის წარდგენა;
- სახელმწიფო ორგანოების საგარეო პოლიტიკის საქმიანობის გარკვეული სფეროების შესახებ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტის ინფორმირება;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სუვერენიტეტის, უსაფრთხოების, ტერიტორიული მთლიანობისა და საზღვრების ხელშეუხებლობის უზრუნველყოფა, ასევე მისი პოლიტიკური, ეკონომიკური და სხვა სოციალური ინტერესებისა დიპლომატიური საშუალებებით;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის, მისი მოქალაქეებისა და საზღვარგარეთის იურიდიული პირების უფლება-მოვალეობების უზრუნველყოფა;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სხვა სახელმწიფოებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან დიპლომატიური და საკონსულო ურთიერთობების უზრუნველყოფა;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო პროტოკოლის წარმოდგენა;
- სხვა აღმასრულებელი ორგანოების საქმიანობის კოორდინაცია, რათა უზრუნველყოს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის ხაზის განხორციელება უცხო სახელმწიფოებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან მიმართებაში;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საერთაშორისო პოლიტიკური, ეკონომიკური, სამეცნიერო, კულტურული, ჰუმანიტარული ურთიერთობების კოორდინაცია და მისი ცალკეული სახელმწიფო ორგანოების დიპლომატიური მხარდაჭერა
სამინისტროს ფუნქციები რედაქტირება
- წარმოადგენს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სხვა სახელმწიფოებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთობას;
- ახორციელებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის დიპლომატიური სამსახურის ერთიან სისტემას;
- ავრცელებს ინფორმაციას საზღვარგარეთ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის დიპლომატიური მისიების მეშვეობით აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო და საშინაო პოლიტიკის, ქვეყნის ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული ცხოვრების შესახებ;
- ამზადებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ურთიერთობებს საზღვარგარეთის ქვეყნებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთთანამშრომლობის შესახებ ორმხრივი, მრავალმხრივი და საერთაშორისო პრობლემების შესახებ ინფორმაციის შესწავლის საფუძველზე და წარუდგენს მათ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტს დადგენილი წესით;
- ამზადებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საერთაშორისო ხელშეკრულებების პროექტს და ამზადებს წინადადებებს ხელშეკრულების დასასრულების, შესრულების, და შეწყვეტის შესახებ და წარუდგენს მათ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტს.
- ახოციელებს მოლაპარაკებებს უცხო ქვეყნებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან;
- ახორციელებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესრულების ზოგად ზედამხედველობას, იღებს მონაწილეობას აზერბაიჯანის რესპუბლიკის კანონმდებლობის ჰარმონიზაციის შესახებ საერთაშორისო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ვალდებულებებთან დაკავშირებით;
- მონაწილეობას იღებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მოქალაქეების დაცვისა და უსაფრთხოების, ასევე ვაჭრობის, ეკონომიკური და ფინანსური ურთიერთობების, უცხოეთის სახელმწიფოებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სამეცნიერო, ტექნიკური, კულტურული და სხვა ბირჟების უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველსაყოფად;
- ატარებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ძალისხმევას საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების შესახებ დიპლომატიური საშუალებებით;
- მონაწილეობს საერთაშორისო ორგანიზაციების, კონფერენციებისა და ფორუმების საერთაშორისო თანამეგობრობის წევრი ქვეყნების საქმიანობაში, რომელიც მიზნად ისახავს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის როლის გაზრდას გლობალურ და რეგიონალურ პრობლემებზე;
- უზრუნველყოფს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო და საშინაო პოლიტიკის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას;
- აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის შესახებ აცნობოს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო ორგანოებსა და მასმედიას;
- ხელს უწყობს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის საპარლამენტო და სხვა საგარეო ურთიერთობების განხორციელებას და ა.შ.
სტრუქტურა რედაქტირება
- სამდივნო
- პრესსამსახური
- საგანგებო მისიების ელჩები
- სახელმწიფო პროტოკოლის სამსახური
- ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა დეპარტამენტი
- საერთაშორისო უსაფრთხოების ადმინისტრაცია
- სტრატეგიული საგარეო პოლიტიკის დაგეგმვის დეპარტამენტი
- პირველი ევროპული დეპარტამენტი
- ევროპის მეორე დეპარტამენტი
- პირველი აზიური დეპარტამენტი
- მეორე აზიური დეპარტამენტი
- ამერიკის დეპარტამენტი
- ახლო აღმოსავლეთისა და აფრიკის დეპარტამენტი
- საერთაშორისო სამართლისა და ხელშეკრულების დეპარტამენტი
- ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების დეპარტამენტი
- ადამიანის უფლებათა და ჰუმანიტარულ საქმეთა ოფისი
დაქვემდებარებული ორგანიზაციები