აზერბაიჯანის განათლების სამინისტრო
აზერბაიჯანის განათლების სამინისტრო (აზერ. Azərbaycan Respublikasinin Təhsil Nazirliyi) პასუხისმგებელია აზერბაიჯანში განათლების სისტემის რეგულირებაზე. განათლების ხარისხის კონტროლი, მოქალაქეთა კონსტიტუციური უფლებების დაცვა, მისი მიღების თანაბარი უფლებების უზრუნველყოფა. აზერბაიჯანის რესპუბლიკის განათლების მინისტრი ჯეიჰუნ ბაირამოვია[1]. განათლების მინისტრის მოადგილე არის მაჰაბბათ ველიევა[2].
| აზერბაიჯანის განათლების სამინისტრო აზერ. Azərbaycan Respublikasinin Təhsil Nazirliyi | |
| |
| |
| უწყების შესახებ | |
|---|---|
| შეიქმნა | 1918 |
| მინისტრი | ჯეიჰუნ ბაირამოვი |
| საიტი | |
| edu.gov.az | |
ისტორია რედაქტირება
განათლების სამინისტრო ერთ-ერთი უძველესი სახელმწიფო ინსტიტუტია, რომელიც დაარსდა 1918 წლის 28 მაისს, როდესაც აზერბაიჯანის დემოკრატიულმა რესპუბლიკამ გამოაცხადა დამოუკიდებლობის შესახებ. პირველი განყოფილება, რომელსაც ეროვნული განათლების სამინისტრო ეწოდებოდა, სამი ნაწილისგან შედგებოდა: ზოგადი საშუალო განათლება, უმაღლესი და საშუალო სპეციალიზებული განათლება და პროფესიული საგანმანათლებლო დაწესებულებები. აზერბაიჯანის სსრ მინისტრთა საბჭომ დაამტკიცა სამინისტრო 1920 წლის 30 ივნისს[3].
მას შემდეგ, რაც 1920 წლის 28 აპრილს აზერბაიჯანში საბჭოთა ძალაუფლება მოვიდა, აზერბაიჯანის სსრ მინისტრთა საბჭოს #1 განკარგულებით, სამინისტრო გარდაიქმნა საზოგადოებრივი განათლების კომისარიატად, მისი უშუალო ზედამხედველობით გააერთიანეს რესპუბლიკაში არსებული ყველა საგანმანათლებლო დაწესებულება. 1940 წელს მინისტრთა საბჭომ დაამტკიცა შრომის რეზერვების სახელმწიფო ორგანოს ცალკეული განყოფილების შექმნა, რომელიც მეთვალყურეობდა პროფესიული სკოლების საქმიანობას. 1959 წელს ხელისუფლებამ განყოფილება შეცვალა პროფესიული განათლების სახელმწიფო კომიტეტად, რომელიც მოქმედებდა 1988 წლამდე. 1959 წელს მინისტრთა საბჭომ ასევე დაამტკიცა უმაღლესი და საშუალო სპეციალური საგანმანათლებლო კომიტეტის შექმნა, მის დაქვემდებარებაში არსებული საშუალო და უმაღლესი განათლების ყველა ინსტიტუტის გადაცემის გზით, რომელიც 1964 წლიდან 1988 წლამდე მოქმედებდა, როგორც დამოუკიდებელი სამთავრობო სააგენტო. 1988 წელს მინისტრთა საბჭოს ბრძანებულებით გაუქმდა ყველა საგანმანათლებლო სააგენტო და მის ნაცვლად შეიქმნა საზოგადოებრივი განათლების სამინისტრო. ეს უკანასკნელი განათლების სამინისტროდ გადაკეთდა სახელმწიფო მეთაურის 1993 წლის 3 სექტემბრის ბრძანებით. სამინისტროს წესები დამტკიცდა პრეზიდენტის 2005 წლის 1 მარტის ბრძანებულებით. 1998 წლის 26 მარტს, მისირ მარდანოვი დაინიშნა განათლების მინისტრად. 2013 წლიდან 2017 წლამდე ამ თანამდებობას ხელმძღვანელობდა მიქაილ ჯაბბაროვი.
2009 წლის გაზაფხულზე შეიქმნა განათლების სამინისტროს საინფორმაციო ცენტრი[4].
2009 წელს განათლების ყოფილი მინისტრის - მისირ მარდანოვის დადგენილებით შეიქმნა განათლების სისტემაში ელექტრონული საგანმანათლებლო რესურსების შეფასების საბჭო[5].
დაგეგმილია თორმეტწლიანი განათლების სისტემაზე გადასვლა[6].
სტრუქტურა რედაქტირება
სამინისტროს ხელმძღვანელობს მინისტრი და სამი მინისტრის მოადგილე. ასევე არსებობს ქალაქ ბაქოს ცალკეული განათლების განყოფილება. მინისტრის ფუნქციები მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ განათლების სფეროში სამთავრობო პროცედურების დაცვით, შემდეგი პუნქტებით: აზერბაიჯანის განათლების სისტემის განვითარების კონცეფციის განსაზღვრა და მათი განხორციელებისთვის სახელმწიფო პროგრამების მომზადება, მოქალაქეების უფლებების დაცვა სათანადო განათლების მიღებით, საგანმანათლებლო დაწესებულებებში თანასწორობის პირობების შექმნა, ხარისხის უზრუნველყოფა განათლება ქვეყნის მოქალაქეებისთვის; ეკონომიკური და ორგანიზაციული მოდელების შექმნა თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისად; მმართველობაში დემოკრატიული მექანიზმების პატივისცემა; სპეციალიზებული განათლების მქონე მუშაკთა შრომის ბაზრების პროგნოზირება, სასწავლო დაწესებულებებში სამეცნიერო და პროცედურული შესაძლებლობების გაზრდა; განათლების სფეროში საერთაშორისო ურთიერთობების ორგანიზება და განვითარება და ა.შ. ამჟამად აზერბაიჯანში 36 სახელმწიფო და 15 კერძო უნივერსიტეტია. სამინისტროს ცნობით, 2009 წელს უნივერსიტეტებში 20953 სტუდენტი და 3526 სამაგისტრო სტუდენტი იყო.
2017 წლის გაზაფხულზე, აზერბაიჯანის განათლების სამინისტროში შეიქმნა მუდმივი საბჭოები. ეს საბჭოები ემსახურებიან განსახილველ ორგანოებს. რესპუბლიკის ტერიტორიაზე მხოლოდ ორი მუდმივი საბჭოა:
1. მუდმივი საბჭო „განათლების შინაარსი და სახელმძღვანელოები“[7];
2. მუდმივი საბჭო „განათლება და დასაქმება“[7].
თანამშრომლობა რედაქტირება
2014 წელს ხელი მოეწერა შეთანხმებას ორმხრივი თანამშრომლობის შესახებ, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის განათლების სამინისტროსა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის განათლების სამინისტროს შორის[8].
2014 წელს ჩაეყარა საფუძველი განათლების სამინისტროს თანამშრომლობას Aztech– სთან. თანამშრომლობის მთავარი მიზანი აზერბაიჯანის საგანმანათლებლო დაწესებულებების უახლესი ტექნოლოგიებით აღჭურვაა[9].
განათლების სამინისტრო თანამშრომლობს ისეთ ქვეყნებთან, როგორიცაა ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა, ნიდერლანდების სამეფო (მაასტრიხტის მენეჯმენტის სკოლა), გაერთიანებული სამეფო (ლონდონის პოლიტიკისა და ეკონომიკის სკოლა, გლაზგოს უნივერსიტეტი, ჰერიოტ-უატის უნივერსიტეტი), ამერიკის შეერთებული შტატები, საფრანგეთი, ყაზახეთი, გერმანია, რუსეთის ფედერაცია, იაპონია, ისრაელი, სამხრეთ კორეა, საუდის არაბეთის სამეფო, თურქეთის რესპუბლიკა[10], ირანი, ეგვიპტე, ინდოეთი, უკრაინა, საქართველო, მოლდოვა, ჩეხეთი, სლოვაკეთი, უზბეკეთი და პოლონეთი[11].
ამჟამად, აზერბაიჯანი შედის მრავალი საერთაშორისო კონვენციებში[12].
რესპუბლიკის საგანმანათლებლო დაწესებულებები მონაწილეობენ საერთაშორისო ორგანიზაციების მუშაობაში, რომლებიც გაუმკლავდებიან განათლების პრობლემებს - UNESCO, UNICEF, UNEVOC, ISESCO, განათლების ევროპული ფონდი და ევროკავშირი. მაგალითად, აზერბაიჯანის უმაღლესი სასწავლებლები შეუერთდნენ TEMPUS / TACIS პროგრამას, რომელსაც აფინანსებს ევროკავშირი[12].
თანამშრომლობის პროგრამის თანახმად, რომელსაც ხელი მოეწერა აზერბაიჯანის მთავრობასა და გაეროს ბავშვთა ფონდს შორის (UNICEF), 2000-2004 წლებში განხორციელდა პროექტების შემუშავება. ეს პროექტებია: „უკეთესი მშობლის ინიციატივა ადრეულ ბავშვობაში, აქტიური სწავლისა და სკოლის ხელმძღვანელობის საკითხებში", „განათლება განვითარებისათვის და ბავშვთა უფლებების კონვენცია (CRC)”, „განათლების სისტემაში მონაცემების და ანალიზის გაუმჯობესება”,„ახალგაზრდობის ჯანმრთელობა და განვითარება”, „მშობელ-მასწავლებელთა ასოციაციების შექმნა”, „მაღაროს შესახებ ცოდნის განათლება”[12].
რეფორმები განათლების სფეროში რედაქტირება
განათლების სისტემაში რეფორმები რამდენიმე მიმართულებით ხორციელდება[12]:
- განათლების სისტემაში ახალი მარეგულირებელი და ინფორმაციის მონაცემთა ბაზის შექმნა;
- საგანმანათლებლო დაწესებულებების გაუმჯობესება, აგრეთვე ახალი სასწავლო ცენტრების, კომპლექსების შექმნა;
- ახალი ტიპის სამეცნიერო, მეთოდოლოგიური საფუძვლებისა და ორგანიზაციული მექანიზმების შექმნა;
- სასწავლო პერსონალის მომზადების, მოწინავე ტრენინგის და გადამზადების მიზნით ორგანიზაციული მექანიზმების შექმნა;
- მექანიზმების შექმნა, რომელიც უზრუნველყოფს მონაცემთა ბანკის ორგანიზებას, ასევე განათლების სისტემაში ცოდნის ბაზას;
- უფლებამოსილების განცალკევების პროცესში მექანიზმების შექმნა და დემოკრატიული მმართველობის სისტემის შექმნა;
- სტანდარტების ჩამონათვალის შედგენა და განათლების სისტემაში ახალ ეკონომიკურ მოდელზე გადასვლის სავალდებულო პირობების შექმნა.
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Джейхун Байрамов - министр образования Азербайджанской Республики დაარქივებული 2020-06-02 საიტზე Wayback Machine. - report.az
- ↑ Назначен новый заместитель министра образования Азербайджана
- ↑ Первое Министерство по народному просвещению и образованию - edu.gov.az
- ↑ Открылся Информационный центр Министерства образования Азербайджана
- ↑ Указ Министра Образования Азербайджанской Республики о создании Совета по оценке электронных образовательных ресурсов
- ↑ В Азербайджане готовятся перейти на 12-летнюю систему образования
- ↑ 7.0 7.1 При минобразования Азербайджана созданы постоянные советы
- ↑ Обучение в Китайской Народной Республике - edu.gov.az
- ↑ Министерство Образования Азербайджана დაარქივებული 2018-09-17 საიტზე Wayback Machine. - aztech.az
- ↑ МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНА НАПРАВИТ 200 СТУДЕНТОВ НА УЧЕБУ В ТУРЦИЮ И РОССИЮ - azertag.az
- ↑ Международное сотрудничество - edu.gov.az
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 История министерства. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-09-23. ციტირების თარიღი: 2019-08-02.