ავაზა, გეპარდი (ლათ. Acinonyx jubatus) — ტანად დიდი მტაცებელი ცხოველი კატისებრთა ოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძე 1.1–1.5 მ აღწევს, სიმაღლე მინდაოში ჩვეულებრივ 67–94 სმ, კუდის სიგრძე 80 სმ, წონა 21–72 კგ. ხმელეთის ყველაზე სწრაფი ცხოველია; სანადიროდ გასული ავაზა საათში 80–98 კმ/სთ ავითარებს. მისი მაქსიმალური სიჩქარეა 128 კმ/სთ.[1] გამოყოფილია ოთხი ქვესახეობა.[2]

ავაზა

მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ცხოველები
ტიპი:  ქორდიანები
კლასი:  ძუძუმწოვრები
რიგი:  მტაცებლები
ოჯახი:  კატისებრნი
გვარი:  ავაზები
სახეობა:  ავაზა
ლათინური სახელი
Acinonyx jubatus
დაცვის სტატუსი
მოწყვლადი
მოწყვლადი
IUCN 3.1 Vulnerable : 219
გავრცელება

გავრცელების არეალი

მსუბუქი აღნაგობისაა, აქვს წაგრძელებული წვრილი ფეხები, პატარა მომრგვალებული თავი და გრძელი კუდი. სახეზე გასდევს შავი ცრემლისმაგვარი ზოლები. მოყვითალო-კრემისფერ-თეთრი ან მკრთალი-მოყვითალო შეფერილობისაა. სხეული მეტწილად დაფარულია თანაბრად განაწილებული შავი კოპლებით. აფრიკის, ცენტრალური ირანისა და ინდოეთის მკვიდრია.[2]

XVIII საუკუნემდე ავაზა ბინადრობდა მტკვარ-არაქსის დაბლობზე. ისტორიული წყაროებით დასტურდება ავაზას არსებობა აღმოსავლთ საქართველოს დაბლობ და გაშლილ ველებზე. შუა საუკუნეების საქართველოში მოშინაურებულ ავაზას ქურციკებზე სანადიროდ გეშავდნენ.[3]

XV–XVII საუკუნეების ქართულ წერილობით წყაროებში ავაზები უკვე აღარ მოიხსენიება. როგორც ჩანს, ამ დროისათვის საქართველოში ავაზების არარსებობა გამოწვეული უნდა ყოფილიყო, ტრამალის ჩლიქოსნების შემცირებითა და თვით ახალგაზრდა ავაზების დასაგეშად მოპოვებით.[3]

სქოლიო რედაქტირება

  1. Nowak, R. M. (2005). "Cheetah Acinonyx jubatus". Walker's Carnivores of the World. Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 270–272.
  2. 2.0 2.1 Encyclopedia Britannica | cheetah
  3. 3.0 3.1 საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე. თბ., 1965. ტ. 39. გვ. 254. (N1).