ჰააგის კონვენცია შეიარაღებული კონფლიქტის დროს კულტურული ფასეულობების დაცვის შესახებ

ჰააგის კონვენცია შეიარაღებული კონფლიქტის დროს კულტურული ფასეულობების დაცვის შესახებ (ინგლ. Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict) ― პირველი საერთაშორისო ხელშეკრულება, რომელიც შეიარაღებული კონფლიქტების დროს კულტურული ფასეულობების დაცვას ეხება. განსაზღრავს კულტურულ ფასეულობათა ცნებას, მათი დაცვისა და პატივისცემის პრინციპებს და კრძალავს შეიარაღებული კონფლიქტის დროს კულტურული ფასეულობების ხელყოფას. კონვენციას ხელი მოეწერა ჰააგაში (ნიდერლანდები) 1954 წლის 14 მაისს და ძალაში შევიდა 1956 წლის 7 აგვისტოს. 2021 წლის ივლისის მდგომარეობით, კონვენცია რატიფიცირებულია 133 სახელმწიფოს მიერ.

ხელშეკრულების მხარე

ხელმომწერები, რომელთაც კონვენცია რატიფიცირებული არ აქვთ

1954 წლის კონვენციას ორი ოქმი დაემატა: პირველი იმავე წელს, ხოლო მეორე ― 1999 წელს. სამივე შეთანხმება საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის ნაწილია, რომელიც შემდგომი შეთანხმებების ფორმით, უპირველეს ყოვლისა, განსაზღვრავს ომის დროს დასაშვებ საშუალებებსა და მეთოდებს და მიზნად ისახავს ომში ჩაურთველი ადამიანების მაქსიმალურად დაცვას. საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის ამ ნაწილებისგან განსხვავებით, კულტურული ფასეულობების დაცვის შესახებ შეთანხმებები გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ეგიდით გაფორმდა. მოთხოვნების გავრცელებასა და შესაბამისობის მონიტორინგზე გაერთიანებული ერების განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის ორგანიზაციაა პასუხისმგებელი. შეიარაღებული კონფლიქტის დროს კულტურული ფასეულობების დაცვისა და პატივისცემის მოთხოვნებთან ერთად, ეს ხელშეკრულებები უზრუნველყოფს აღნიშნული ფასეულობების უსაფრთხოების უზრუნველყოფის საშუალებებს მშვიდობის დროსაც.

ლურჯი ფარის საერთაშორისო კომიტეტი ჰააგაში დაფუძნებული კომიტეტია, რომელიც სამხედრო და სამოქალაქო სტრუქტურების კულტურული ღირებულებების დაცვაში საერთაშორისო კოორდინატორის როლს ასრულებს.

ლიტერატურა

• Patrick J. Boylan, Review of the Convention for the Protection of Cultural Property for the Protection in the Event of Armed Conflict (The Hague Convention of 1954), Paris, UNESCO (1993), Report ref. CLT-93/WS/12.
• Emma Cunliffe and Paul Fox. 2022. Safeguarding Cultural Property and the 1954 Hague Convention: All Possible Steps. Boydell & Brewer.
• Jiri Toman, La protection des biens culturels en cas de conflit armé - Commentaire de la Convention de la Haye du 14 mai 1954, Paris, (1994).
• Fabio Maniscalco, Jus Praedae, Naples (1999).
• Fabio Maniscalco (ed.), Protection of Cultural Heritage in war areas, monographic collection "Mediterraneum", vol. 2 (2002).
• Fabio Maniscalco, World Heritage and War - monographic series "Mediterraneum", vol. VI, Naples (2007).
• Nout van Woudenberg & Liesbeth Lijnzaad (ed.). Protecting Cultural Property in Armed Conflict - An Insight into the 1999 Second Protocol to the Hague Convention of 1954 for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict, publ. Martinus Nijhoff. Leiden - Boston (2010)
• Peter Barenboim, Naeem Sidiqi, Bruges, the Bridge between Civilizations: The 75 Anniversary of the Roerich Pact, Grid Belgium, 2010. ISBN 978-5-98856-114-9

რესურსები ინტერნეტში

• International Council on Monuments and Sites — Contains the full text of the Treaty
• Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict - 1954 (information by UNESCO)
• Review of the Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict: the Hague Convention of 1954. Paris: UNESCO, 1993 (Patrick J. Boylan)
• "Implementing the 1954 Hague Convention and its Protocols: legal and practical implications" Patrick J Boylan, City University London, UK Feb 2006
• "The destruction of cultural property during armed conflict" Asser Institute 16 December 2004
• The Blue Shield International website
• U.S. Committee of the Blue Shield
• "International Humanitarian Law - Treaties & Documents" 2005
• "UNESCO"