ჭელაიჭაი
ჭელაიჭაი (ჩინ.: 者来寨) — სოფელი გობის უდაბნოში, კანსუს პროვინციაში, ჩინეთში. ტერიტორიას ეწოდა ლიციენის, უძველესი ოლქის სახელი[1] და მდებარეობს ქალაქ ძიაოძიაჭუანგში,[2] იონგჩანგის ოლქში.
ვარაუდობენ, რომ სოფლის ზოგიერთი დღევანდელი მაცხოვრებელი[1] რომაელი ჯარისკაცების ჯგუფის შთამომავალია, რომელიც კარჰეს ბრძოლაში ტყვედ ჩავარდნის შემდეგ არავის უნახავს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ამბავი ზოგიერთმა მაცხოვრებელმა აიტაცა, ბოლოდროინდელმა წყაროებმა აჩვენა, რომ ამ ცნებას სერიოზული ნაკლოვანებები აქვს.[3][4]
დაკარგული რომაელების მითი
რედაქტირება.png)
ჭელაიჭაიმ დიდი ყურადღება მიიპყრო საერთაშორისო მედიისა და მკვლევარებისგან იმ ჰიპოთეზის გამო, რომელიც ამტკიცებს, რომ მისი მაცხოვრებლები შესაძლოა რომაელთა შთამომავლები იყვნენ. ყოფილი ლიციენის ოლქის ტერიტორია ცნობილია მაცხოვრებლების გამორჩეული ფიზიკური გარეგნობით. მოსახლეობას აქვს ევროპაში გავრცელებული თვისებების უფრო მაღალი სიხშირე, როგორიცაა რომაული ცხვირი, ქერა ან ღია ფერის თმა, ლურჯი ან მწვანე თვალები და შედარებით ღია კანის ფერი. 1940-იან წლებში ჰომერ ჰ. დუბსმა, ჩინეთის ისტორიის პროფესორმა ოქსფორდის უნივერსიტეტში, ივარაუდა, რომ ლიციენის მაცხოვრებლები კარჰეს ბრძოლაში ტყვედ აყვანილი რომაელი ლეგიონერების შთამომავლები იყვნენ. დუბსის თეორიის შესახებ რამდენიმე კვლევა ჩატარდა.[5] დღეისათვის ჭელაიჭაიში არ არის აღმოჩენილი არცერთი არტეფაქტი, როგორიცაა მონეტები ან იარაღი, რომელიც დაადასტურებს ამ დებულებას.[6] რობ გიფორდმა, თეორიას „სოფლის მითი“ უწოდა.
ისტორიული ჩანაწერები მიუთითებს, რომ ჭელაიჭაი დააარსეს ჭიჭის ბრძოლაში ტყვედ ჩავარდნილმა მებრძოლებმა ძვ.წ. 36 წელს. აღმოსავლეთ ხანის დინასტიის გეოგრაფიულ წიგნში ნათქვამია, რომ ადგილობრივები რომაელი სამხედრო ტყვეების წინაპრებს ლიძიენს, ბერძნულ-რომაული წარმოშობის ადამიანებს, უწოდებენ.[7][8]
2005 წელს გენეტიკურმა ტესტირებამ გამოავლინა, რომ ჭელაიჭაის ზოგიერთი მაცხოვრებლის დნმ-ის 56% შეიძლება კლასიფიცირებული იყოს როგორც კავკასიოიდი, მაგრამ საბოლოოდ არ დადგენილა მათი წარმომავლობა.[9] 2007 წელს დნმ-ის შემდგომმა კვლევამ დაადგინა, რომ მამების გენეტიკურ ვარიაციას არ ჰქონდა რომაული წარმომავლობა და რომ ლიციენის თანამედროვე მოსახლეობა გენეტიკურად ჩინური ჰანის ქვეჯგუფს წარმოადგენს.[10]
გეოგრაფია
რედაქტირებაჭელაიჭაი მდებარეობს ხესის დერეფანში, ჩინეთის ჩრდილოეთ რეგიონში, გობის უდაბნოს აღმოსავლეთ კიდეზე.[5][11] მისგან უახლოესი ქალაქი 300 კილომეტრით არის დაშორებული.[5]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 დაარქივებული ასლი zh-hans. Yongchang County Bureau of Culture, Radio, Television (8 August 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 მაისი 2018. ციტირების თარიღი: 14 მარტი 2024.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. zh-hans. National Bureau of Statistics of the People's Republic of China (2016).
- ↑ „Do descendants of Roman soldiers live in Gansu?“. China Daily. 21 July 1998.
- ↑ „Do descendants of Roman soldiers live in Gansu?“. China Daily. 21 July 1998.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Spencer, Richard (3 February 2007). „DNA tests for China's legionary lore“. The Sydney Morning Herald. ციტირების თარიღი: 5 February 2007.
- ↑ Squires, Nick (23 November 2010). „Chinese villagers 'descended from Roman soldiers'“. The Telegraph. ციტირების თარიღი: 25 November 2010.
- ↑ France, Duncan. (31 January 2014) A Roman Legacy in China?. New Zealand China Friendship Society.
- ↑ Beijing Review. 47 (21). 27 May 2004.
- ↑ „Hunt for Roman Legion Reaches China“. China Daily. 20 November 2010. ციტირების თარიღი: 4 June 2012.
- ↑ Spencer, Richard (2 February 2007). „Roman descendants found in China?“. The Telegraph.
- ↑ „Scientists Take DNA from Chinese Villagers in Hopes of Solving Roman Mystery“. Fox News. 5 February 2007. ციტირების თარიღი: 5 February 2007.