ვიკიპედია

აფხაზეთის მმართველთა სია: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
მNo edit summary
იარლიყი: გაუქმებულია
ხაზი 1:
'''აფხაზეთის მმართველთა სია''', ''[[აფხაზეთი]]'', ''აფხაზეთის მეფენი'' — უნდა ვაუწყოთ ჩვენს მკითხველს, თუ რა ადგილი იგულისხმება აფხაზეთით ჩვენს ისტორიაში. საზოგადოდ ისტორიულ გეოგრაჶიაში ხშირია იმ გვართა მოვლენა, რომ სახელ-წოდება ერთის მხარისა ეძლევა და ეთვისება მეორე მხარეს შემთხვევით. აფხაზეთის ერისთავნი თუმცა ისხდნენ აფხაზეთში, მაგრამ როდესაც იმათ მიითვისეს მეფის ხარისხი, მაშინ იმათ თავიანთი რეზიდენცია გადაიტანეს [[ქუთაისი|ქუთაისს]]; თვით სახელ-წოდება აფხაზეთისა მისთვისეს მთელს [[იმერეთი|იმერეთს]]; ამისთვისაც როდესაც ძველ მწერლობაში ვკითხულობთ: „აფხაზეთის სამეფო სახლი, აფხაზეთის კათალიკოსი, [[აფხაზები|აფხაზეთის ერი]], [[აფხაზეთის სამეფო]]“, ამ სიტყვებით იგულისხმება „იმერეთის სამეფო სახლი, იმერეთის კათალიკოსი, [[იმერლები|იმერეთის ერი]], იმერეთის სამეფო“. სახელ-წოდება „იმერეთი“ ხმარებაში შემოდის პირველად [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებლის]] დროს (1089–1125 წ.). ამ სახელ-წოდების ჶორმაა ჯერ „იმერ-ითი“, მასუკან იმერ-ეთი. იგი წარმოსდგა თანდებულიდამ იმიერ, საიდამაც იშვა „იმ-ერი“, [[ლიხთიმერეთი|ლიხთ-იმერი]], ესე იგი ლიხის მთას იქით მოსახლე ანუ მცხოვრები, წინააღმდეგ ამიერისა, ამ-ერისა, ლიხთ-ამერისა, რომლითაც იგულისხმებიან ლიხის მთას აქეთ მოსახლენი ანუ მცხოვრებნი (ნახე ჩემი სტატია ''Объ отношенїях Грузїи и Арменїи къ Византїи;'' 1-й выпускъ ''Известїй • Кавк. Общ. исторїи и археол.'', 1882 г., стр. 62).
{{ვიკი}}
აფხაზეთის მთავართა უმრავლესობა, იოანე და ადარნასე შავლიანების გარდა (სავარაუდოდ სვანური წარმოშობის), როგორც დღეს მიიჩნევენ, ლეონიდთა (პირველი მთავრის - ლეონის მიხედვით) ან ანოსიდთა (პრინცი ანოსის მიხედვით) დინასტიის ჩამომავლები არიან. ისტორიკოსი და გენეალოგი კირილ თუმანოვი თვლის, რომ სახელი ''ანოს'' ენათესავება გვიანდელ აფხაზურ არისტოკრატულ გვარს - ანჩაბაძეებს. კონვენციით აფხაზეთის მთავრების ტიტულთა რომაული აღრიცხვა აბასგების ხაზის გაგრძელებაა. მცირეოდენი გაურკვევლობაა მათი მთავრობის თარიღებშიც. ქრონოლოგია მოცემულია თუმანოვის მიხედვით:
 
როგორც [[ქართლის ცხოვრება|ქ-ცხბა]] გვიჩვენებს, ნამდვილი აფხაზეთი ძველადგანვე კაი-ხანი იყო [[ბერძნები]]ს სამფლობელო, რომლის კვალი აქამომდეა დარჩენილი და რომელიც კიდეც მოვიხსენეთ. აფხაზეთი შეადგენდა ბერძნების ხელში [[ლაზიკა|ლაზიკის]] ნაწილს და [[პროკოპი კესარიელი|პროკოპის]] სიტყვით, აფხაზეთში ქრისტეს სახარება შეუტანია იმპერატორს [[იუსტინიანე I|იუსტინიანეს]] მე-VI საუკუნეში (ნახე ზემოდ გვ. 33, შენ. 2, 103, 119, n. შენ. 2). აქ დედა-ქალაქად ირიცხებოდა ბერძნების [[დიოსკურია]] ანუ [[სებასტოპოლისი|სებასტოპოლი]] (Гана, ''Известїя древнихъ писателей'', 63-64), ქართველების ცხომი, ანუ ახლანდელი [[სოხუმი|სუხუმი]]: „და მივიდეს, ამბობს ქ-ცხბა, სევასტე ქალაქსა, რომელსა აწ ეწოდების ცხომი“ (ქ-ცხბა, I, 46). გამოჩენილი ადგილები იყვნენ აგრეთვე აფხაზეთში: [[ანაკოფია]] და [[ბიჭვინთა]]. აფხაზნი, [[ჩერქეზები]]ს მონათესავე ტომი, აქ ცხოვრობენ ძველადვე და ჩამოსულნი არიან მთებიდამ, თუმცა არ ვიცით რა დროდამ. ჶრანცუზის მოგზაური მე-XVIII საუკ. [[ჟან შარდენი|შარდენი]] გვარწმუნებს, ვითომც იმის დროს იმათ საზღვრად ყოფილიყოს მდინარე [[კოდორი]] (''Voyage en Perse'', I, 150). აფხაზეთი ერისთავები, იყვნენ ბერძენთაგან დადგენილნი, მაგრამ ვინ იყვნენ იგინი არ ვიცით. ამ ერისთავებზე, რომელთაც დროს განმავლობაში მეფის ხარისხი მიითვისეს, ჩვენა გვაქვს ორ-გვარი ცნობები: ქ-ცხბისა და იერუსალიმის პატრიარხის [[:en:Dositheos II of Jerusalem|დოსითეოსისა]], რომელიც ორჯელ იყო [[საქართველო XVII საუკუნეში|მე-XVII საუკ. საქართველოში]] და თავის თქმულებას აფხაზეთის მეფებზე აფუძნებს, როგორც თვითონ გვიამბობს, [[ბაგრატ II (აფხაზთა მეფე)|ბაგრატ მეფისაგან]] 992 წ. შედგენილს „[[აფხაზეთის ისტორია]]ზე“. ამ „აფხაზეთის ისტორიაში“ მოხსენებულნი არიან აფხაზეთის ერისთავთ წინაპარნი, რომელთაც ქ-ცხბა არ მოიხსენებს და რომელთაც ბერძნული სახელები აქვთ, ესე იგი: [[ანოსი|ანოს]], გოზარ, იუსტინიან, ჶილიკტოს და კაპარუკ: შემდეგნი კი ქ-ცხბისგან ხსენებულს სახელებს ეთანხმებიან (''Addit. à l’ H. de la G.'', 1851 p. 173–175.—М. С., ''Руководство къ познанїю Кавказа'', 1847, кн. I, стр. 1–30). ქ-ცხბით, აფხაზეთის ერისთავებში პირველად ცნობილია [[ლეონ I]], რომელსაც [[კლისური]]დამ დიდის ხაზარეთის მდინარემდე დამკვიდრებული ჰქონდა საერისთავო კეისრისაგან. ამ ლეონს [[არჩილი|არჩილ მეფე]] რთავს თავის ძმის-წულს. ლეონის ძმა №... ირთავს ხაზართ მეფის ქალს. იმისი შვილი [[ლეონ II]] უკუ-უდგება მოუძლურებულთ ბერძენთა, ხაზართ შემწეობით იჭერს [[ეგრისი|ეგრისს]] ლიხის მთამდე და სახელ-იწოდება 786 წელს მეფედ აფხაზთა; სატახტო ქალაქად აარსებს ქუთაისს; აფხაზეთის კათალიკოსს მოუპოვებს დამოუკიდებლობას (''H. de la G.'', I, 246); ლეონ კვდება 806 წელს. შემდეგნი მეფენი თვით ვახუშტის ისტორიაში არიან გარკვევით მოხსენებულნი. აქ ესეც უნდა შევნიშნოთ, რომ ამ მეფეებში გიორგი II, მიცვლილი 955 წ., ქ-ცხბით აშენებს [[მარტვილის მონასტერი|ჭყონ-დიდის ეკლესიას]], რომელსაც საეპისკოპოსოდ აწესებს, თუმცა [[მარი ბროსე|ბროსსე]] წარწერის ძალით ჭყონდიდის აშენებას მიაწერს [[კონსტანტინე III (აფხაზთა მეფე)|კონსტანტინეს]] (''H. de la G.'', I, 278, n. 8). [[ლეონ III]], მომკვდარი [[957]], აშენებს [[მოქვის ტაძარი|მოქვის ტაძარს]]. ამ ლეონის დროსვეა აშენებული, 964 წელს, როგორც წარწერა გვიმტკიცებს, იოანე ეპისკოპოსისაგან, მშვენიერი ჯავახეთის ეკლესია [[კუმურდოს ტაძარი|ქუმურდო]] (Brosset, ''V. archéol.'', II Rap., 167–171).<ref>[https://elfiles.emis.ge/uploads/33756/conversions/Vaxushti_Saqartvelos_Istoria_Nawili_Pirveli-compressed.pdf ვახუშტი „საქართველოს ისტორია“], გამოცემა გ. დ. ქართველიშვილისა. განმარტებული და შევსებული ახლად შეძენილის არხეოლოგიურისა და ისტორიულის ცნობებით დ. ზ. ბაქრაძის მიერ. ტფილისი, 1885. გვ. 132, 133.</ref>
'''ლეონიდთა სახლი (ანჩაბაძე)'''
* [[ლეონ II]], 767/68-811/12
* [[თეოდოს II]], 811/12-837/38
* [[დემეტრე II]], 837/38-872/73
* [[გიორგი I, აღწეფელი]], 872/73-878/79
 
==აფხაზეთის მმართველთა სია==
'''შავლიანთა სახლი'''
{{მთავარი|აფხაზთა სამეფო|აფხაზთა მეფეთა დივანი|აფხაზეთის სამთავრო}}
* [[იოანე შავლიანი]], 877/878–879<ref>De [[877]]/[[878]] à [[879]] {{Harv|Toumanoff|1990|p=535}}.</ref>.
[[File:Genealogy of the Kings of Abkhazia (Brosset, 1851).png|thumb|505 px|frameless|მარჯვნივ|აფხაზთა მეფეების გენეალოგია (მარი ბროსე, [[1851]]).]]
* [[ადარნასე შავლიანი]], 879–887<ref>De [[879]] à [[887]] selon {{Harv|Toumanoff|1990|p=535}}.</ref>.
[[File:Genealogy of the Kings of Abkhazia according to Georgian sources (Brosset, 1851).png|thumb|505 px|frameless|მარჯვნივ|აფხაზთა მეფეების გენეალოგია ქართული წყაროების მიხედვით (მარი ბროსე, 1851).]]
{| class="wikitable sortable"
!ტიტული
!სახელი
!მმართველობის <br />წლები
!დინასტია
|- style="background:#fff;"
| align="center" rowspan="8" |ა. [[ლაზეთი]]ს მთავარნი <br />(პატრიკიოსნი)<ref name=":0" />
|1. ანოსი I
|
| align="center" rowspan="13" |[[:ru:Аносиды|ანოსიდები]]
|- style="background:#fff;"
|2. ღოზარი I
|
|- style="background:#fff;"
|3. იუსტინე I
|
|- style="background:#fff;"
|4. ფინიკტიოსი I
|
|- style="background:#fff;"
|5. გრიგოლ I
|(668 წლამდე)
|- style="background:#fff;"
|6. ბარნუკი ანუ ლებარნუკი I
|(668 წ.)
|- style="background:#fff;"
|7. დემეტრე I
|
|- style="background:#fff;"
|8. გიორგი I
|(697 წ.)
|- style="background:#fff;"
| align="center" rowspan="6" |ბ. აფხაზეთის <br />მხარეთა <br />ერისთავნი<ref name=":0" />
|9. თეოდოსი I
|
|- style="background:#fff;"
|10. კოსტანტი I
|
|- style="background:#fff;"
|11. ლეონ I
|(720/730–740 წ.)
|- style="background:#fff;"
|12. თეოდორე I
|
|- style="background:#fff;"
|13. კოსტანტი II
|
|- style="background:#fff;"
|14. ლეონ II
|(753–786 წ.)
| align="center" rowspan="11" |ლეონიდები <br />({{Lang-ka|ანჩაბაძე}}, {{lang-ab|А́чба}})
|- style="background:#fff;"
| align="center" rowspan="10" |გ. დასავლეთ საქართველოს <br />(„აფხაზეთის“) მეფენი<ref name=":0">[http://www.amsi.ge/istoria/pi/merCule4.pdf IV) დასავლეთ საქართველოს ფეოდალური სახელმწიფო («აფხაზთა სამეფო») და ცნობები მის შესახებ გიორგი მერჩულის ძეგლში]: 2) დასავლეთ საქართველოს „აფხაზეთის სამეფოს“ დაარსების ისტორიისათვის. გვ. 189–218.</ref>
|14. ლეონ II
|(786–798 წ.)
|- style="background:#fff;"
|15. თეოდოსი II
|(798–825 წ.)
|- style="background:#fff;"
|16. დემეტრე II
|(825–861 წ.)
|- style="background:#fff;"
|17. გიორგი II აღწეფელი
|(861–868 წ.){{შენიშვნა|868–881 წლების მანძილზე დასავლეთ საქართველოს („აფხაზეთის“) მეფეთა ტახტი უპყრია მეორე დინასტიის (შავლიანთა სახლის) მეფეებს: 18. იოანე I-სა და 19. ადარნერსე I-ს.}}
|- style="background:#fff;"
|20. ბაგრატ I
|(881/?–893 წ.)
|- style="background:#fff;"
|21. კოსტანტი III
|(893–922 წ.)
|- style="background:#fff;"
|22. გიორგი II <br />22ა. ბაგრატ II
|(922–957 წ.) <br />(თანა-მეფე)
|- style="background:#fff;"
|23. ლეონ III
|(957–967 წ.)
|- style="background:#fff;"
|24. დემეტრე II
|(967–975 წ.)
|- style="background:#fff;"
|25. თეოდოსი III
|(975–978 წ.)
|- style="background:#FFFF00;"
|[[მეფე]] [[ერთიანი საქართველო|სრულიად საქართველოსი]], <br />საქართველოს გამაერთიანებელი.
|[[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]]
|(978–1014 წ.)
| align="center" rowspan="2" |[[ბაგრატიონები]]
|- style="background:#FFFF00;"
| colspan="3" |<small>1008 წლიდან [[აფხაზეთი]] [[საქართველოს სამეფო]]ს შემადგენლობაშია, [[ბაგრატიონთა დინასტია|ბაგრატიონთა]] პროტექტორატის ქვეშ.</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center" rowspan="28" |ერისთავები (მმართველები) <br />და აფხაზეთის მფლობელი მთავრები <br />[[შარვაშიძეები|შერვაშიძეების დინასტიიდან]] (შარვაშიძე)<ref>[http://apsnyteka.org/file/Chikovani_Rod_abkhazskih_kniazey_Shervashidze.pdf Юрий Чиковани „Род Абхазских Князей Шервашидзе“ (Историко-генеалогическое исследование)]: Эриставы (Правители) и Владетельные князья Абхазии из династии Шервашидзе (Шарвашидзе). “Универсал” Тбилиси, 2007.</ref> <br />Таблица А{{შენიშვნა|Таблица А - владетелей Абхазии составлена И.Л.Бичикашвили}}
|1. არღუნაი, ერისთავი (მმართველი)
|~ (1412–1444)
| align="center" rowspan="28" |შერვაშიძეები <br />({{Lang-ab|Чачба}}, {{Lang-xmf|შარაშია}})
|- style="background:#fff;"
|2. რაბია, მფლობელი
|~ (1459–1461)
|- style="background:#fff;"
|3. სოლომონ (I), მფლობელი
|~ (1491–1495)
|- style="background:#fff;"
|4. არზაკან, მფლობელი
|~ (1491–1520)
|- style="background:#fff;"
|5. ბოსლაკო, მფლობელი
|~ (1550–1580)
|- style="background:#fff;"
|6. ყარაბეი, მფლობელი
|~ (1580–1630)
|- style="background:#fff;"
|7. [[პუტო შარვაშიძე|პუტო (პუტუ)]], მფლობელი
|~ (1600–1630)
|- style="background:#fff;"
|8. ბესლაკო, მფლობელი
|~ (1627–1650)
|- style="background:#fff;"
|9. სოლომონ (II), მფლობელი
|~ (1627–1650)
|- style="background:#fff;"
|10. [[სეტემან შარვაშიძე|სეტემან]], მფლობელი
|~ (1627–1650)
|- style="background:#fff;"
|11. [[სუსტარ შარვაშიძე|სუსტან (სუსტარ, გიორგი I)]], მფლობელი
|~ (1650–1670)
|- style="background:#fff;"
|12. [[ზეგნაყ შარვაშიძე|ზეგნაყ]], მფლობელი
|~ (1665–1700)
|- style="background:#fff;"
|13. [[სარეხ შარვაშიძე|სარეხ (სორეხ)]], მფლობელი
|~ (1660–1680)
|- style="background:#fff;"
|14. [[როსტომ შარვაშიძე|როსტომ (როსტო)]], მფლობელი
|~ 1676
|- style="background:#fff;"
|15. [[ჯიქეშია შარვაშიძე|ჯიგეშია (დგეშა)]], მფლობელი
|~ (1700–1710)
|- style="background:#fff;"
|16. [[ყვაპუ შარვაშიძე|ყვაპ (ყვაპუ)]], [[სამურზაყანო]]ს მმართველი
|~ (1680–1704)
|- style="background:#fff;"
|17. ჰამიდ (ლევან), მფლობელი
|~ 1730
|- style="background:#fff;"
|18. [[მურზაყან შარვაშიძე|მურზაყან]], სამურზაყანოს მმართველი
|~ (1700–1704)
|- style="background:#fff;"
|19. მანუჩარ (სულეიმან-ფაშა), მფლობელი
|(1731–1770)
|- style="background:#fff;"
|20. [[ზურაბ შარვაშიძე|ზურაბ]], მფლობელი
|~ (1770–1780)
|- style="background:#fff;"
|21. [[ხუტუნია შარვაშიძე|ხუტუნია]], სამურზაყანოს მმართველი
|?–1757
|- style="background:#fff;"
|22. [[ქეილაშ შარვაშიძე|ქელეშ-ბეი (ქელეშ-აჰმატ-ბეი)]], მფლობელი
|(1780–1808)
|- style="background:#fff;"
|23. [[ლევან შარვაშიძე|ლევან]], სამურზაყანოს მმართველი
|?–1814
|- style="background:#fff;"
|24. [[ასლანბეი შარვაშიძე|ასლან-ბეი (I)]], მფლობელი
|(1808–1810)
|- style="background:#fff;"
|25. [[გიორგი შარვაშიძე (საფარ ალი-ბეგი)|გიორგი (II) (სეფერ-ბეი)]], მფლობელი
|(1810–1821)
|- style="background:#fff;"
|26. [[დიმიტრი შარვაშიძე|დიმიტრი (ომარ-ბეი)]], მფლობელი
|(1821–1822)
|- style="background:#fff;"
|27. [[მიხეილ შარვაშიძე|მიხეილ (ჰამუტ-ბეი)]], მფლობელი
|(1822–1864)
|- style="background:#fff;"
|28. [[გიორგი შარვაშიძე|გიორგი (III)]], მფლობელი
|(1866)
|- style="background:#FFFF00;"
| colspan="4" |<small>1864 წლის 24 ივნისს გაუქმდა და შეუერთდა [[რუსეთის იმპერია]]ს.</small>
|- style="background:#fff;"
| rowspan="5" |აფხაზეთის მთავრობის პრეტენდენტები
|გიორგი მიხეილის ძე შერვაშიძე
|ივლისი, 1866–1918
| align="center" rowspan="5" |შერვაშიძეები
|- style="background:#fff;"
|[[ალექსანდრე შარვაშიძე|ალექსანდრე კონსტანტინეს ძე შერვაშიძე]]
|1918–1968
|- style="background:#fff;"
|[[:en:George Vladimirovitch Shervashidze|გიორგი (ჟორჟ) ვლადიმერის ძე შერვაშიძე]]
|1968–1978
|- style="background:#fff;"
|[[:en:Nikita Georgevitch Shervashidze|ნიკიტა გიორგის ძე შერვაშიძე]]
|1978–2008
|- style="background:#fff;"
|ანდრია ნიკიტას ძე შერვაშიძე
|2008–
|}
 
==იხილეთ აგრეთვე==
'''ლეონიდთა სახლი (ანჩაბაძე)'''
{{chart top|აფხაზური სამეფო და სამთავრო დინასტიები <br />(II–X სს.)<ref>[https://abkhazworld.com/aw/Pdf/2014-libre.pdf VIACHESLAV A. CHIRIKBA „THE INTERNATIONAL LEGAL STATUS OF THE REPUBLIC OF ABKHAZIA“]: ANNEX IV. ABKHAZ ROYAL AND PRINCELY DYNASTIES. pp. 52–56. Sukhum – 2014 – Аҟәа.</ref>|collapsed=yes}}
* [[ბაგრატ I (აფხაზთა მეფე)|ბაგრატ I]], 887/88-898/99
<center>
* [[კონსტანტინე III (აფხაზთა მეფე)|კონსტანტინე III]], 898/99-916/17
{{familytree/start|style=font-size:100%;line-height:100%}}
* [[გიორგი II (აფხაზთა მეფე)|გიორგი II]], 916/17-960
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1='''[[აბაზგია|აბაზგიის]] მეფეები'''|border=1|}}
* [[ლეონ III]], 960-969
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
* [[დემეტრე III]], 969-976
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=რისმაგ <br />II ს.-ის დასაწყისი|border=1|}}
* [[თეოდოს III]], 976-978
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=რიგვადინ <br />IV ს.-ის დასაწყისი|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | PR1=[[სკეპარნა]] <br />550-იანი წლები, <br />დასავლეთ აბაზგია| PR2=ოფსიტე <br />550-იანი წლები, <br />აღმოსავლეთ აბაზგია|border=1}}
{{familytree/end}}
<br />
{{familytree/start}}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1='''[[აფშილეთი]]ს მეფეები'''|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=იულიან <br />(ახ. წ. I ს.-ის დასასრული – II ს.-ის დასაწყისი)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=მარინუს <br />(710-იანი წლები)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ევსტაფიუსი <br />(740-იანი წლები){{შენიშვნა|Son of Marinus; captured and executed by the Persians, recognized as a saint by the Orthodox Church.}}|border=1|}}
{{familytree/end}}
<br />
{{familytree/start}}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1='''[[სანიგეთი]]ს მეფეები'''|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=სპადაგ <br />(ახ. წ. II ს.-ის დასაწყისი)|border=1|}}
{{familytree/end}}
<br />
{{familytree/start}}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=<big>'''ანოსიდების დინასტია'''</big>|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ანოს|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ღოზარ|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=იუსტინიან|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ფილიკტიოს (ფინიკტიოს)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=კაპარუკ (ბარნუკ)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=დიმიტრი|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=თეოდოსიუს|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=კონსტანტინე I|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=თეოდორე I|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | PR1=[[კონსტანტინე II]]| PR2=[[ლეონ I]] <br />(~ 736–767)|border=1}}
{{familytree/end}}
<br />
{{familytree/start}}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=<big>'''აფხაზთა სამეფოს მეფეები'''</big> <br />'''ლეონიდების დინასტია'''{{შენიშვნა|The periods of the reign of the kings of the Leonid dynasty are calculated diferently by historians. I took as a basis the chronology proposed by C. Toumanof (“Chronology of the Kings of Abasgia and Other Problems”. In: Le Muséon. Revue d’études orientales. Louvain, No. LXIX, 1956, p. 73-82).}}|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ლეონ II{{შენიშვნა|The nephew of Leon I, the son of Constantine II and the daughter of the Khazar king (Hakan), Bihar (reigned in the 730-s.), cousin of the Byzantine Emperor Leo IV The Khazar (reigned 775-780).}} <br />(767–811)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=თეოდოსიუს II <br />(811–837)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=დიმიტრი II <br />(837–878)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | PR1=[[გიორგი I]] <br />(872–878)| PR2=[[ბაგრატ I]] <br />(887–899)|border=1}}
{{familytree| | | | | | | | | | | | | |:| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | |!| | | | | | | | | | PR1=უზურპატორი <br />იოანე შავლიანი <br />(878–879)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | |!| | | PR1 | | | | | | | | | PR1=კონსტანტინე III <br />(899–916)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | |!| | | | | | | | | | PR1=ადარნასე შავლიანი <br />(879–887)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | PR1=გიორგი II <br />(916–960)|border=1|}}
{{familytree| |,|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|(| | | | | | | | | | }}
{{familytree| PR1 | | PR2 | | PR3 | | PR4 | | | PR1=[[ლეონ III]] <br />(960–969)| PR2=დიმიტრი III <br />(969–975)| PR3=თეოდოსიუს III <br />(975–978)| PR4=გურანდუხტ|border=1}}
{{familytree| | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | PR1=[[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]]{{შენიშვნა|The founder of «the Abkhazian» branch of the Georgian-Armenian royal dynasty Bagratids (among his descendants - the kings of Georgia David IV the Restorer and Queen Thamar), the uniier of Georgia, whose reign marked the beginning of the «golden age» of the Georgian history.}} <br />(978–1014)|border=1|}}
{{familytree/end}}
<br />
{{familytree/start}}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1='''[[აფხაზეთის სამთავრო]].''' <br />'''მმართველი მთავრები <br />ჩაჩბების ([[შარვაშიძეები|შერვაშიძეები]]) <br />დინასტიიდან (XII–IXX სს.).''' <br />'''მმართველობის პერიოდები'''{{შენიშვნა|The scheme is made by the author, drawing on the work of: Yu. Chikovani. The Clan of the Abkhazian Princes Shervashidze. (An Historical-Genealogical Study). Tbilisi: Universal, 2007, p. 25.}}|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ოთაღო (ადაღუა ?) <br />(1180-იანი წლები)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=?|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=?|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=არღუნაი <br />(~1412-1444)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=რაბია <br />(~1459-1461)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=სოლომონ <br />(~1491-1495)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=არზაქან <br />(~1491-1520)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | PR1=ბესლაქუა <br />(~1550-1580)|border=1|}}
{{familytree| | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | PR1=ყარაბეი <br />(~1580-1630)| PR2=პუტო (პიტა){{შენიშვნა|Co-rulers.}} <br />(1600–1630)|border=1}}
{{familytree| | | | | |,|-|-|-|v|-|-|-|(| | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | PR1 | | PR2 | | PR3 | | | | | PR1=ბესლაქუა <br />(~1627-1650)| PR2=სოლომონ <br />(~1627-1650)| PR3=სეტემან <br />(~1627-1650)|border=1}}
{{familytree| |,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|(| | | | | | | | | | }}
{{familytree| PR1 | | | | | | | | | | PR2 | | | PR1=სუსტარ (სუსტან) <br />(~1650-1670)| PR2=ზეგნაყ <br />(1665–1700)|border=1}}
{{familytree| |!| | | |,|-|-|-|v|-|-|-|(| | | | | | | | | | }}
{{familytree| PR1 | | PR2 | | PR3 | | PR4 | | | PR1=შვარახ (სორეხ) <br />(~1660-1680)| PR2=ყვაპუ <br />(~1680-1704)| PR3=[[ჯიქეშია შარვაშიძე|ჯიქეშია]] <br />(~1700-1710)| PR4=როსტომ <br />(~1676)|border=1}}
{{familytree| | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | | | PR1=ჰამიტბეი (ლევან) <br />(1730-17**)|border=1|}}
{{familytree| | | | | |,|-|-|-|(| | | | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | | | | | PR1=მანჩა (მანუჩარ) <br />(1731-1770)| PR2=ზურაბ <br />(1770–1780)|border=1}}
{{familytree| | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | | | | | PR1 | | | | | | | | | | | | | PR1=ქელეშ-აჰმატ-ბეი (ქელეშბეი) <br />(1781-02.05.1808)|border=1|}}
{{familytree| | | | | |,|-|-|-|(| | | | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | | | | | PR1=ასლანბეი <br />(1808-17.02.1810)| PR2=საფარ-ალი-ბეი (საფარბეი)/ <br />გიორგი <br />(17.02.1810–07.02.1821)|border=1}}
{{familytree| | | | | |,|-|-|-|(| | | | | | | | | | | | | | }}
{{familytree| | | | | PR1 | | PR2 | | | | | | | | | | | | | PR1=ომარბეი/ დიმიტრი <br />(07.08.1821-16.10.1822)| PR2=ჰამიტბეი/ მიხეილ{{შენიშვნა|Born 16.10.1822, died in exile in Voronezh 16.4.1866.}} <br />(14.11.1823–06.1864)|border=1}}
{{familytree/end}}
{{chart bottom}}
<noinclude>[[კატეგორია:აფხაზეთის მმართველები]][[კატეგორია:აფხაზთა სამეფოს მეფეები]][[კატეგორია:აფხაზეთის მთავრები]]</noinclude>
 
== შენიშვნები ==
'''ბაგრატიონთა სახლი'''
{{Notelist}}
* [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ II]], 978-1014
 
==ლიტერატურა==
'''შერვაშიძეთა სახლი (ჩაჩბა)'''
* [[ნოდარ ასათიანი|Nodar Assatiani]] et Alexandre Bendianachvili, Histoire de la Géorgie, Paris, l'Harmattan, 1997, 335 p. [détail des éditions] (ISBN 2-7384-6186-7)
* [[პუტუ]] (დაახლოებით 1580-1620)
* [[მარი ბროსე|Marie-Félicité Brosset]] Histoire de la Géorgie : Additions et Eclaircissements, Additions IX : « Rois des Aphkazes », p. 174 & « Tableau généalogique des rois d’Aphkazie, d’après les sources géorgiennes », p. 175.
* [[სეტემანი]] (დაახლოებით 1620-1640)
* [[კრისტიან სეტიპანი|Christian Settipani]], Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du vie au ixe siècle, Paris, de Boccard, 2006, 634 p. (ISBN 978-2-7018-0226-8), p. 454-465, « Les princes d'Abasgie ».
* [[სუსტარი]] (დაახლოებით 1640-1665)
* [[კირილ თუმანოვი|Cyrille Toumanoff]], Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle : Tables généalogiques et chronologiques, Rome, 1990, p. 529-530 et 534-535.
* [[ზეგნაკი]] (დაახლოებით 1665-1700)
* როსტომი (დაახლოებით 1700-1730)
* [[მანუჩარი]] (დაახლოებით 1730-1750)
* [[ზურაბი]] (დაახლოებით 1750-1780)
* [[კეილაშ აჰმედ-ბეი]] (დაახლოებით 1780-1808)
* [[ასლან-ბეი]] (1808-1810)
* [[სეფერ ალი-ბეი]] (გიორგი) (1810-1821)
* [[დიმიტრი შარვაშიძე]] (უმარ-ბეი) (1821-1822)
* [[მიხეილ შარვაშიძე]] (ხამუთ-ბეი) (1822-1866)
 
==რესურსები ინტერნეტში==
== იხილეთ აგრეთვე ==
* [https://elfiles.emis.ge/uploads/33756/conversions/Vaxushti_Saqartvelos_Istoria_Nawili_Pirveli-compressed.pdf ვახუშტი „საქართველოს ისტორია“], გამოცემა გ. დ. ქართველიშვილისა. განმარტებული და შევსებული ახლად შეძენილის არხეოლოგიურისა და ისტორიულის ცნობებით დ. ზ. ბაქრაძის მიერ. ტფილისი, 1885. გვ. 321–323. I. აფხაზეთი.
* [[აფხაზთა სამეფო]]
* [[აფხაზეთის სამთავრო]]
* [[სამეგრელოს სამთავრო]]
 
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
 
{{ესკიზი}}
[[კატეგორია:აფხაზთა სამეფოს მეფეები]]
[[კატეგორია:აფხაზეთის მთავრები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/აფხაზეთის_მმართველთა_სია“-დან