ვიკიპედია

საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Parliament building in Tbilisi.jpg|მინი|250პქ|მთავრობის სასახლე]]
'''საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო''' — [[საქართველო]]ს უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანო [[საქართველოს სსრ]]-ის არსებობის ბოლოს და [[საქართველოს რესპუბლიკა|საქართველოსმეორე რესპუბლიკის]] უმაღლესისაწყის საკანონმდებლოპერიოდში, ორგანო1990-1992 წლებში.
 
==ისტორია==
1989 წელს შეტქნილ იქნა ცვლილება [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1978)|საქართველოს სსრ-ის კონსტიტუციაში]] და [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო|საქართველოს სსრ-ის უმაღლეს საბჭოს]] ეწოდა უზენაესი საბჭო.<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/290303/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1989_N11.pdf |title=უზენაესი საბჭოს უწყებები N11 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=22 |date=1989 წლის აგვისტო}}</ref> მისი არჩევნები დაგეგმილი იყო 1990 წლის მარტში, თუმცა [[საქართველოს დისიდენტური მოძრაობების კონფერენცია (1990)|ოპოზიციური პარტიების ბოიკოტის]] გამო გადადებულ იქნა შემოდგომაზე. ამის შემდეგ მოხდა განხეთქილება [[საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა|საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობაში]], რომელიც დაიყო [[ზვიად გამსახურდია]]სა და [[გიორგი ჭანტურია]]ს მომხრეებად. ჭანტურიას ირგვლივ გაერთიანებულმა არ მიიღეს მონაწილეობა ოფიციალურ არჩევნებში, ხოლო გამსახურდიას ბლოკმა „[[მრგვალი მაგიდა - თავისუფალი საქართველო]]“ 1990 წლს 28 ოქტომბერს გამართულ არჩევნებში დაამარცხა მმართველი კომუნისტური პარტია და მოიპოვა უმრავლესობა უზენაეს საბჭოში. არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო ამომრჩეველთა თითქმს 70%-მა, თუმცა ძალიან დაბალი მონაწლეობა დაფიქსირდა აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ავტონომიებში.
1992 წლის იანვარში [[თბილისის ომი|სახელმწიფო გადატრიალების]] შემდეგ დათხოვნილ იქნა [[საქართველოს სამხედრო საბჭო|სამხედრო საბჭოს]] [[გადაწყვეტილებით]] და მალევე დაიშალა. ახალი წარმომადგენლობითი ორგანო — [[საქართველოს პარლამენტი|პარლამენტი]] არჩეულ იქნა 1992 წლის ნოემბერში. <ref group="შენიშვნა">სამხედრო საბჭომ 1992 წლის 21 თებერვალს [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია#კონსტიტუცია საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდგომ|აღდგენილად გამოაცხადა]] 1921 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია და 1992 წლის 4 ნოემბერს დანიშნა საპარლამენტო არჩევნები.</ref>▼
 
უზენაესი საბჭო, მიუხედავად [[კაპიტალიზმი|კაპიტალიზმზე]] ეტაპობრივი გადასვლის მხარდაჭერისა, იქცა [[ქართული ნაციონალიზმი]]ს ორგანოდ. საბჭოში ხდებოდა უმცირესობის, ზომიერი ოპოზიციის და საბჭოში წარმომადგენლობის არმქონე ეთნიკური უმცირესობების შეხედულებათა მარგინალიზაცია. უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის დეკემბერში გააუქმა [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]]. 1991 წლის 9 აპრილს [[საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენა|აღადგინა საქართველოს დამოუკიდებლობა]].
==მოწვევები==
*[[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები 1990|საქართველოს რესპუბლიკის I მოწვევის უზენაესი საბჭო]] (14 ნოემბერი 1990 — 1991)<ref>[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო - 1990 - 1991 წწ]</ref>
 
▲იმოქმედა უზენაესი საბჭოს მხოლოდ პირველმა მოწვევამ 1990 წლის 14 ნოემბრიდან 1992 წლამდე.<ref>[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო - 1990 - 1991 წწ]</ref> 1992 წლის იანვარში [[თბილისის ომი|სახელმწიფო გადატრიალების]] შემდეგ უზენაესი საბჭო დათხოვნილ იქნა [[საქართველოს სამხედრო საბჭო|სამხედრო საბჭოს]] [[გადაწყვეტილებით]] და მალევე დაიშალა. ახალი წარმომადგენლობითი ორგანო — [[საქართველოს პარლამენტი|პარლამენტი]] არჩეულ იქნა 1992 წლის ნოემბერში. <ref group="შენიშვნა">სამხედრო საბჭომ 1992 წლის 21 თებერვალს [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია#კონსტიტუცია საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდგომ|აღდგენილად გამოაცხადა]] 1921 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია და 1992 წლის 4 ნოემბერს დანიშნა საპარლამენტო არჩევნები.</ref> ახალი წარმომადგენლობითი ორგანო — [[საქართველოს პარლამენტი]] — არჩეულ იქნა 1992 წლის ნოემბერში.
==საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარეები==▼
1990 წლის ნოემბერში საქართველოს სსრ-ს უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი დაიშალა, როგორც სხვა საბჭოთა რესპუბლიკებში, და მისი ფუნქციები გადაეცა საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარეს. ამგვარად, ორიგინალური დასახელებით, საქართველოს რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის თანამდებობა 1990-1991 წლებში შინაარსით ძალიან განსხვავდებოდა იმავე დასახელების თანამდებობისგან 1990 წლამდე.{{ფაქტი}}
 
==თავმჯდომარეები==
* [[ზვიად გამსახურდია]] ([[14 ნოემბერი]], [[1990]] — [[14 აპრილი]], [[1991]])
* [[აკაკი ასათიანი]] ([[18 აპრილი]], [[1991]] — [[6 იანვარი]], [[1992]])
 
==ქართულ ენაზე შეცვლილი სახელწოდება==
საქართველოს სსრ მთავარ საკანონმდებლო ორგანოს, [[1937]] წელს მიღებული [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1937)|კონსტიტუციის]] პირვანდელი რედაქციით ეწოდა „საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო“, თუმცა 1938 წელს კონსტიტუციაში განხორციელებული ცვლილებებით სიტყვა „უზენაესი“ ჩანაცვლდა „უმაღლესით“, ამასთან სახელწოდება რუსულ ენაზე სახელწოდება ({{lang-ru|«Верховный Совет»}}) არ შეცვლილა. უმაღლესი საბჭოს გადაწყვეტილების დასაბუთებაში ვკითხულობთ:
 
{{ციტატა|საქართველოს სსრ-ის კონსტიტუციის ტექსტში ჩაწერილი იყო სიტყვები: „უზენაესი საბჭო“, „უზენაესი სასამართლო“ რადგან სიტყვა „უზენაესი“ თანამედროვე მეტყველებაში მკვდარია და სიტყვის „უმაღლესი“-ს ცნებას ნათლად ვერ გამოხატავს, იგი შეიცვალა სიტყვით „უმაღლესი“. ამრიგად, სესიის დადგენილების შემდეგ ყველგან იწერება არა „უზენაესი საბჭო“ ან „უზენაესი სასამართლო“, არამედ „უმაღლესი საბჭო“, უმაღლესი სასამართლო“ და ა.შ.|[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები|საბჭოს უწყებები]]
<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/281007/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1938_N1.pdf |title=უმაღლესი საბჭოს უწყებები N1 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=12 |date=1938 წლის აგვისტო}}</ref>}}
 
1989 წელს [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1978)|კონსტიტუციაში]] შეტანილი ცვლილებებით (თავი 13. საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭო), უმაღლეს საბჭოს კვლავ ეწოდა — ''უზენაესი საბჭო''.<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/290303/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1989_N11.pdf |title=უზენაესი საბჭოს უწყებები N11 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=22 |date=1989 წლის აგვისტო}}</ref>
 
==იხილეთ აგრეთვე==
* [[საქართველოს პარლამენტი]]
* [[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]]
* [[საქართველოს უზენაესი საბჭოს არჩევნები]]
▲==* [[საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარეები==წევრები]]
 
== ლიტერატურა ==
*{{წიგნი|ავტორი=[[სტივენ ჯონსი|ჯონსი ს.]]|სათაური=„საქართველო: პოლიტიკური ისტორია დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ“|გამომცემლობა=სოციალური მეცნიერებების ცენტრი|ორიგინალი=Georgia: A Political History of Independence|ადგილი=თბილისი|წელი=2013 [2012]|isbn=978-9941-0-5972-8|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/79960|გვერდები=69-71}}
* {{cite book წიგნი|urlბმული=http://www.nplg.gov.ge/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-01000-00---off-0samartal--00-1--0-10-0--0-0---0prompt-10--..-4----4---0-1l--11-en-10---10-help-50--00-3-1-00-0-00-11-1-0utfZz-8-10-0-11-1-0utfZz-8-10&a=d&c=samartal&cl=CL4.1&d=HASHd4b51f52297f4a4843b4a8.2.pr |titleსათაური=საქართველოს„საქართველოს კონსტიტუციური სამართალისამართალი“ |authorავტორი=ზაზა რუხაძე ზ.|editor=ვალერი ლორია |format=ელოქტრონული |dateწელი=1999 |publisherგამომცემლობა=[[საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია]] |others=[[სპებ]] |locationადგილი=ბათუმი |pages=390 |accessdate={{ISOdate|2013-11-25}} |ref=რუხაძე99 }}
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
Line 33 ⟶ 27:
 
== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}▼
=== შენიშვნა ===
{{სქოლიო|group=შენიშვნა}}
 
=== წყარო ===
▲{{სქოლიო|2}}
 
[[კატეგორია:საქართველოს სახელმწიფო ხელისუფლება]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/საქართველოს_რესპუბლიკის_უზენაესი_საბჭო“-დან