ვიკიპედია

კოლხეთის სამეფო: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
ხაზი 187:
შემდგომში კოლხეთი [[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორმა]] დაიმორჩლა და აქ საკუთარი მმართველები დასვა. ცენტრად კი დიოსკურია აქცია. ძვ.წ. 85 წელს კოლხები მისი შვილის წაქეზებით აუჯანყდნენ პონტოელებს მაგრამ დამარცხდნენ. სოწრედ კოლხეთის აჯანყებამ სეაფერხა მითრიდატეს ლაშქრობა დასავლეთით რომის წინააღმდეგ. ადგილობრივი სკეპტუხების ნაწილი მითრიდატეს მიუდგა. რომთან სასტიკი მარცხის შემდეგ მითრიადატე კოლხეთში გაიქცა. ძვ.წ. 65 წელს კოლხეთში შემოჭრილ პომპეუსს მითრიდატეს მომხრე სკეპტუხებმა გაუწიეს წინააღმდეგობა. მათ შორის ოლთაკემ, რომელიც პომპეუსის ტყვეთა სიაში მეფედ იხსენიება. იგი შეიპყრეს და რომში ტრიუმფალურ გზაზე ჩამოატარეს სხვა მეფე-მთავრებთან ერთად და ორქოზმა რომელმაც რომაელებს ბრძოლები გაუმართა და შემდეგ სვანეთის მთებს შეაფარა თავი. კოლხეთის დაცემის შემდეგ მითრიდატე ბოსფორში გაიქცა სადაც მალე საკუთარმა შვილმა ფარნაკემ მოკლა. ამასობაში კოლხეთი რომაელებმა დაიპყრეს და იქ ადგილობრივი წარჩნებული [[არისტარქე]] (ძვ.წ. 65-47წწ) დასვეს მმართველად. [[ფარნაკე I]] [[ბოსფორის სახელმწიფო|ბოსფორის სამეფოდან]] დიდი არმიით შეიჭრა კოლხეთში (ძვ.წ. 47წ.) და მოაოხრა დასახლებული ქალაქები, პოლისები და დასახლებები. მათ შორის ცნობილი ლევკოთეას<ref>[https://www.greekmythology.com/Myths/Mortals/Ino/ino.html Ino]. ლევკოთეა - ძველი ბერძნული მითოლოგიის თანახმად, ინოს, როგორც ზღვის ღმერთქალის, საკულტო სახელი.</ref> ტაძარი და ქალაქი სურიუმი (ვანი). [[არისტარქე]] სწორედ ამ დროს უნდა დაღუპულიყო. ფარნაკეს დამანგრეველმა ლაშქრობამ კოლხეთი საბოლოოდ დასცა. დაკნინდა ბერძნული პოლისები, განადგურდა ადრინდელი სოციალურ-ეკონომიკური კავშირები. მალე დაქუცმაცებულ კოლხეთს რომაელებმა დაადგეს თვალი და მის ზღვისპირა ქალაქებში კოჰორტები ჩააყენეს. კოლხეთის ტერიტორიის შიდა ნაწილში მთიელი და მეზობელი მხარეებიდან მიგრიებული მოსახლეობის კონსოლიდაციით შეიქმნა რამდენიმე მცირე სამეფო სამთავრო, რომელთა შორის მოგვიანებით ახ.წ. II საუკუნის შუა წლებში დაწინაურდა ლაზთა სამთავრო (შემდგომში [[ეგრისის სამეფო]]).
 
==კოლხეთის მმართველები<ref>[https://www.allmonarchs.net/pmwiki/index.php/Страны/КолхидскоеЦарство Колхидское царство]</ref>==
==კოლხეთის მმართველები<ref>[http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/5098 მ. გ. ჯანაშვილი „საქართველოს ისტორია უძველეს დროითგან 985 წლ. ქრ. შ.“]: ბ. ღმერთ-კაცნი. ტომი I, გვერდები: 92, 93, 94, 95, 96.</ref>==
[[ფაილი:Vaxushti Bagrationi Genealogy of Georgian Kingdom 1.jpg|thumb|200px|საქართველოს სამეფოს გენეალოგია [[ვახუშტი ბაგრატიონი|ვახუშტის]] მიხედვით.]]
[[ფაილი:Ilion---metopa.jpg|thumb|200px|ჰელიოსი თავის ეტლში, ძვ. წ. IV საუკუნის დასაწყისი, [[ათენა|ათენას]] ტაძარი, [[ტროა|ილიონი]].]]
ხაზი 195:
[[ფაილი:Martin Didier Pape - Plaque with Medea's Murder of Absyrtus - Walters 44281.jpg|thumb|200px|''[[მედეა (მითოლოგია)|მედეას]] მიერ [[აფსირტე|აფსირტეს]] მკვლელობის მემორიალური დაფა'' შესრულებული მარტინ დიდიე ფეიფის მიერ [[1580|1580-სა]] და [[1600|1600 წელს]] შორის.]]
[[ფაილი:Aeetes Accepts the Dismembered Corpse of Absyrte..jpg|thumb|200px|"[[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]] იღებს [[აფსირტე|აფსირტეს]] დანაწევრებულ გვამს". გრავირებული რენე ბუავენის მიერ, ლეონარდ ტირის შემდეგ, [[1563|1563 წელს]].|right]]
{| class="wikitable sortable"
|-----
!სურათი
!სახელი
!მმართველობის დასაწყისი
!მმართველობის დასასრული
!ტიტული
!შენიშვნა
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. VI საუკუნე|ძვ. წ. VI საუკუნეში]]'' კოლხეთის ჩრდილო შავიზღვისპირეთში აღმოცენდა [[ძველი საბერძნეთი|ძველ ბერძნული]] [[მილეტი|მილეტური]] [[კოლონია|კოლონიები]]: [[დიოსკურია]] ({{lang-grc|Διοσκουριάς}}), [[ფაზისი]] ({{lang-grc|Φάσις}}), [[გიენოსი]] ({{lang-grc|gyēnos}}).
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] პირველი დინასტია''' (<small>''დაფუძნებელი სამეფოს უზენაესობას აღიარებდა [[სპარსეთი|სპარსეთის სამეფო]]''.)</center>
|-----
|
| '''მენერტასი'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 535]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 495]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''მეგარონი''', მენერტასის ძე
| align="center"| [[ძვ. წ. 495]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 460]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''სავლაკ I'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 460]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 420]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''ხარატა'''
| align="center"|
| align="center"|
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''აკესი'''
| align="center"|
| align="center"|
| კოლხეთის მეფე
| <small>მისი მეფობა [[მონეტა|მონეტების]] მიხედვით თარიღდება ძვ. წ. IV საუკუნის დასასრულით.
|-----
|
| '''[[ქუჯი]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 325]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 280]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[ფარნავაზიანები]]'''</center>
|-----
| [[ფაილი:მეფე ფარნავაზი.jpg|100 px|center]]
| '''[[ფარნავაზ I]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 284]]<br />[[ძვ. წ. 280]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 234]] <ref name="სიმონ ყაუხჩიშვილი1995">[https://wikisource.org/wiki/„ქართლის_ცხოვრება“_სიმონ_ყაუხჩიშვილის_რედაქციით_(ტომი_I,_1955.) „ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)]</ref><br />[[ძვ. წ. 234]]
| [[იბერიის სამეფო|იბერიის მეფე]]<br />[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის მეფე]]
| <small>[[ფარნავაზ I|ფარნავაზ I]] სარგებლობს [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის სამეფოს]] დინასტიასთან ნათესაური კავშირით, იმორჩილებს [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთს]] და [[ერისთავი|ერისთავად]] ([[მეფისნაცვალი|მეფისნაცვლად]]) ნიშნავს [[ქუჯი|ქუჯის]]. [[იბერიის სამეფო|იბერიის სამეფოს]] მმართველები ასევე იღებენ კოლხეთის მეფის ტიტულს.<br />[[284|ძვ. წ. 284 წელს]] [[ფარნავაზი|ფარნავაზ I-მა]] [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთში]] [[ბერძნული დამწერლობა]] და [[ბერძნული მითოლოგია|მითოლოგია]] – [[ქართული დამწერლობა|ქართული დამწერლობით]] და [[არმაზი (ღვთაება)|არმაზის]] კულტით შეცვალა.
|-----
|
| '''[[საურმაგი|საურმაგ]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 234]]<br />[[ძვ. წ. 234]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 159]] <ref name="სიმონ ყაუხჩიშვილი1995" /><br />[[ძვ. წ. 230]]
| [[იბერიის სამეფო|იბერიის მეფე]]<br />კოლხეთის მეფე
|
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. 230|ძვ. წ. 230 წელს]] [[იბერიის სამეფო|იბერიის სამეფოში]] მოხდა დიდებულების ამბოხი. შედეგად [[კოლხიდა|კოლხიდამ]] დამოუკიდებლობა მოიპოვა და სამეფო ხელისუფლება დაუბრუნდა ადგილობრივ დინასტიას.
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] პირველი დინასტია'''</center>
|-----
| [[ფაილი:Ake of Colchis strater.JPG|100 px|center]]
| '''აკუ I''' ({{lang-el|Basileos Aku}})
| align="center"| [[ძვ. წ. 230]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 205]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''[[სავლაკი|სავლაკ II]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 205]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 190]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''[[აკა|აკუ II]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 190]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 180]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''[[აკუსილოხი]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 179]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 170]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] მონარქის ხელისუფლება შესუსტდა და დანაწევრდა ადმინისტრაციულ ერთეულებად — სკეპტუხიებად. სკეპტუხიებს მართავდნენ ელინისტური პერიოდის არისტოკრატიული ფენის წარმომადგენლები, სკეპტუხის ტიტულით. ძველი ბერძნული წყაროები სკეპტუხიებს – კვერთხისპყრობელებს უწოდებს, ისინი როგორც ჩანს კოლხური ტომების მეთაურები უნდა ყოფილიყვნენ. არქეოლოგიური მასალებიდან ჩანს კოლხი მაღალი ელიტისთვის დამახასიათებელი ძველი ბერძნული ჩაცმულობა, სამკაულები, ატრიბუტიკა, სახელები და საცხოვრებლები. სკეპტუხიების მთავარი ქალაქები [[ვანი]] და [[საირხე]] შიდა პოლიტიკური და რელიგიური ცენტრები იყო. [[ძვ. წ. 110|ძვ. წ. 110 წლიდან]] – [[ძვ. წ. 65|ძვ. წ. 65 წლამდე]] [[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორმა]] [[კოლხები|კოლხების]] მიწები [[პონტოს სამეფო|პონტოს სამეფოს]] დაუქვემდებარა.
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''მითრიდატიდები'''</center>
|-----
|
| '''[[მითრიდატე (კოლხეთი)|მითრიდატე I ფილოპატორი]]'''<br /><small>[[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორის]] ძე
| align="center"| [[ძვ. წ. 85]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 81]]
| ბოსფორის და კოლხეთის [[გუბერნატორი]]
| <small>[[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორის]] თანამმართველი. გუბერნატორი – ციტირებული [[ძვ. წ. 83|ძვ. წ. 83 წლით]]. მოკლული მამის მიერ.
|-----
|
| '''[[მაქარესი|მაქარეს პონტოელი]]''' ({{lang-el|Μαχάρης}}, {{lang-fa|მეომარი}}), სატრაპი. <small>[[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორის]] ძე.
| align="center"| [[ძვ. წ. 81]]<br />[[ძვ. წ. 79]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 66]]<br />[[ძვ. წ. 65]]
| კოლხეთის მეფისნაცვალი<br />ბოსფორის მეფე
|
|-----
|
| '''[[ორქოზი]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 66]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 66]]
| კოლხეთის მეფე
|
|-----
|
| '''[[მოაფერნე]]''', სატრაპი
| align="center"| [[ძვ. წ. 66]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 65]]
| კოლხეთის მეფისნაცვალი
|
|-----
|
| '''[[ოლთაკე]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 65]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 65]]
| კოლხეთის მეფე
| <small>ადგილობრივი კოლხი უფლისწული. [[კოლხები|კოლხების]] მიერ მხარდაჭერილმა დაიკავა [[კოლხეთის სამეფო]] ტახტი. [[პომპეუსი|პომპეუსის]] მმართველობის პერიოდში რომის ტრიუმფის დროს ფიგურირებს დამარცხებულ მეფეთა შორის.
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. 65|ძვ. წ. 65 წელს]] [[პონტოს სამეფო|პონტოს სამეფომ]] განიცადა დამარცხებები [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკასთან]] ბრძოლებში. [[კოლხიდა|კოლხიდამ]] დამოუკიდებლობა მოიპოვა და [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკის]] კლიენტი სამეფოს სტატუსი შეიძინა.
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] მეორე დინასტია'''</center>
|-----
| [[File:Drachm of Aristarchos, dynast of Colchis. Reproduced in The Numismatic Chronicle (1877).jpg|100 px|center]]
| '''[[არისტარქე]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 65]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 48]]
| კოლხეთის მეფე
| <small>[[გნეუს პომპეუს მაგნუსი|პომპეუსის]] მიერ დანიშნული [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკის]] ვასალი.
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''მითრიდატიდები'''</center>
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. 48|ძვ. წ. 48 წელს]] [[სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომების]] პერიოდი [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკაში]]. [[კოლხეთის სამეფო]] დაექვემდებარა ბოსფორის სამეფოს და მისმა მმართველმა მიიღო [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის მეფის]] ტიტული.
|-----
| [[File:Gold coin of Pharnaces II of Pontus as King of the Bosporan Kingdom.jpg|100 px|center]]
| '''[[ფარნაკე II]]'''<br /><small>[[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორის]] ძე.
| align="center"| [[ძვ. წ. 63]]<br />[[ძვ. წ. 48]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 47]]<br />[[ძვ. წ. 47]]
| პონტოს და ბოსფორის მეფე<br />კოლხეთის მეფე
|
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. 47|ძვ. წ. 47 წელს]] ბოსფორის სამეფო დამარცხდა [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკასთან]] ბრძოლაში. [[კოლხიდა|კოლხიდამ]] კვლავ კლიენტი სამეფოს სტატუსი შეიძინა. კლიენტი სამეფოს სტატუსით უფლებამოსილი [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის მეფეები]], რომის პროტექტორატის ქვეშ ერთდროულად მართავდნენ ასევე სხვა სამეფოებს [[63|ახ. წ. 63 წლამდე]].
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[ძვ. წ. 47]] – [[ძვ. წ. 38]] წლებში მოხდა [[პონტოს სამეფო|პონტოს სამეფოს]] [[ოკუპაცია]] [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] მიერ.
|-----
|
| '''[[:fr:Mithridate de Pergame|მითრიდატე II]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 47]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 45]]
| ბოსფორის და [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] [[მეფე]]
| <small>[[მცირე აზია|მცირე აზიელი]] სამხედრო ლიდერი, [[გალატები|გალატიელი]] [[ტეტრარქია|ტეტრარქი]].
|-----
|
| '''დინამია'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 45]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 8]]
| ბოსფორის და კოლხეთის დედოფალი
| <small>[[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე დიდის]] შვილიშვილი და [[ფარნაკე II|ფარნაკე II–ის]] ასული. მეუღლე ასანდროსის, შემდგომში – სკრიბონის, შემდეგ [[პოლემონ I|პოლემონ I-ის]].
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] მესამე დინასტია (ასანდრიდები)'''</center>
|-----
|
| '''ასანდროსი''', ფილოკეისარ ფილორომეოსი
| align="center"| [[ძვ. წ. 45]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 17]]
| ბოსფორის და კოლხეთის მეფე
| <small>თავდაპირველად პონტოს მეფის, [[ფარნაკე II|ფარნაკე II-ის]] მიერ დანიშნული ბოსფორის და კოლხეთის მთავარი, მოგვიანებით ბოსფორის და კოლხეთის მეფე. ძლიერი მმართველი ასანდროსი სიცოცხლის ბოლო წელს დეპრესიაში ჩავარდა და გარდაიცვალა 93 წლის ასაკში, ნებაყოფლობითი შიმშილობის შედეგად. სიკვდილმა გამოიწვია დინასტიური კრიზისი. კრიზისი დასრულდა მისი ერთადერთი შვილის, ასპურგ ბოსფორელის ხელისუფლებაში მოსვლით [[ძვ. წ. 8|ძვ. წ. 8 წელს]].
|-----
|
| '''სკრიბონი'''
| align="center"|[[ძვ. წ. 17]]<br />[[ძვ. წ. 15]]
| align="center"|[[ძვ. წ. 15]]<br />[[ძვ. წ. 14]]
| ბოსფორის მეფე<br />კოლხეთის მეფე
| <small>[[დიონ კასიოსი]] აღნიშნავდა, რომ სკრიბონი წარმოადგენდა თავს [[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI ევპატორის]] შვილიშვილად, ამავე დროს ამტკიცებდა, რომ ძალაუფლება მიიღო რომის [[ოქტავიანე ავგუსტუსი|იმპერატორ ავგუსტუსისგან]]. [[17|ძვ. წ. 17 წელს]] სკრიბონი გამოვიდა მეფე ასანდროსის წინააღმდეგ, რომელსაც უღალატა საკუთარმა არმიამ და დაიღუპა. ასანდროსის მეუღლემ, დინამიამ ძალაუფლება აიღო ხელთ. სკრიბონი მაშინვე არ წასულა ბოსფორს, იგი დაელოდა მოვლენების განვითარებას. მან საკმაო რაოდენობის მომხრეები გაიჩინა და მოახერხა შეუღლებოდა დინამიას. ბოსფორის მოვლენები იყო საბაბი სამეფოს შიდა საქმეებში [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] ჩარევისა და შემდგომში [[ინტერვენცია|ინტერვენციისა]].
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''პითოდორიდების დინასტია'''</center>
|-----
|
| '''[[პოლემონ I]]'''
| align="center"| [[ძვ. წ. 14]]<br />[[ძვ. წ. 38]]<br />[[ძვ. წ. 33]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 8]]<br />[[ძვ. წ. 8]]<br />[[ძვ. წ. 30]]
| ბოსფორის და კოლხეთის მეფე<br />პონტოს მეფე<br />სომხეთის მეფე
| <small>[[ძვ. წ. 8|ძვ. წ. 8 წელს]] [[პოლემონ I]] მოკლეს მეამბოხეებმა და მხოლოდ [[პონტოს სამეფო]] ტახტზე ასვლის უფლება გადავიდა მის ქვრივზე, [[პითოდორიდა|პითოდორიდა ფილომეტორზე]] — [[მარკუს ანტონიუსი|მარკუს ანტონიუსის]] შვილიშვილზე, შემდგომში გათხოვილი არქელაოსზე, [[კაპადოკია|კაპადოკიის]] უკანასკნელ მეფეზე. პოლემონ I-ის შვილები იყვნენ: პოლემონ II ფილოპატორი, არტაშეს III და ანტონია ტრიფენა.
|-----
|-style="background:#FFEEDD;"
|
| [[პითოდორიდა|პითოდორიდა ფილომეტორი]]
| align="center"| [[ძვ. წ. 8]]
| align="center"| [[21|ახ. წ. 21]]
| პონტოს დედოფალი
|
|-----
|-style="background:#FFEEDD;"
|
| ანტონია ტრიფენა
| align="center"| [[21|ახ. წ. 21]]
| align="center"| [[27|ახ. წ. 27]]
| პონტოს დედოფალი
|
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[27]] – [[38]] წლებში, პითოდორიდების დინასტიის ტახტი ვაკანტურია, მმართველი არ დანიშნულა, სამეფოს ტერიტორია კონტროლდება [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] მიერ.
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''[[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] მესამე დინასტია'''</center>
|-----
| [[File:Аспург.jpg|100 px|center]]
| '''ტიბერიუს იულიუს ასპურგ ბოსფორელი'''<br /><small>ასანდროსის ძე.
| align="center"| [[ძვ. წ. 8]]
| align="center"| [[37|ახ. წ. 37]]
| ბოსფორის და კოლხეთის მეფე
| <small>ბოსფორის მეფეთა [[სარმატები|სარმატული]] დინასტიის დამფუძნებელი. [[27|ახ. წ. 27 წლიდან]] ბოსფორის სავრომატიდების დინასტიის ყველა მომდევნო მეფე «ტიბერიუს იულიუსის» დინასტიურ სახელს ატარებს და ტიტულით დამოკიდებულია [[რომის იმპერია|რომზე]].
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''პითოდორიდების დინასტია'''</center>
|-----
|
| '''გეპეპირისი'''
| align="center"| [[37]]<br />[[38]]
| align="center"| [[38]]<br />[[39]]
| ბოსფორის და კოლხეთის მეფის რეგენტი-დედოფალი<br />ბოსფორის და კოლხეთის დედოფალი
| ასპურგის <small>მეუღლე ტიბერიუს იულიუს ასპურგ ბოსფორელისა. მისი შვილები და ტახტის მემკვიდრეები იყვნენ: [[მითრიდატე VIII|მითრიდატე III ბოსფორელი]] და ტიბერიუს იულიუს კოტის ფილოკეისარ ფილორომეოს ევსებ ბოსფორელი.
|-----
| [[File:Polemon II RPC 3831.jpg|100 px|center]]
| '''[[პოლემონ II|მარკუს ანტონიუს პოლემონ II ფიტოდოროსი]]'''<br /><small>[[პოლემონ I|პოლემონ I-ის]] და ანტონია ტრიფენას ძე.
| align="center"| [[38]]<br />[[38]]
| align="center"| [[64]]<br />[[41]]
| პონტოს მეფე<br />ბოსფორის და კოლხეთის მეფე
|
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#C0C0C0 | <center>'''ტიბერიუს იულიუსები (სავრომატიდები)'''</center>
|-----
| [[File:Douze nummia à l'effigie de Mithridate II du Bosphore.jpg|100 px|center]]
| '''[[:fr:Mithridate II du Bosphore|ტიბერიუს იულიუს მითრიდატე III ბოსფორელი]]'''<br /><small>ტიბერიუს იულიუს ასპურგ ბოსფორელის ძე.
| align="center"| [[39]]<br />[[41]]
| align="center"| [[44]]<br />[[44]]
| ბოსფორის მეფე<br />კოლხეთის მეფე
|
|-----
| [[File:Tetranummia frappé sous le règne de Cotys I du Bosphore.jpg|100 px|center]]
| '''ტიბერიუს იულიუს კოტის ფილოკეისარ ფილორომეოს ევსებ ბოსფორელი'''<br /><small>ტიბერიუს იულიუს ასპურგ ბოსფორელის ძე.
| align="center"| [[45]]<br />[[44]]
| align="center"| [[69]]<br />[[63]]
| ბოსფორის მეფე<br />კოლხეთის მეფე
|
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[63|63 წელს]] კოლხეთი [[რომის იმპერია|რომის იმპერიამ]] შეიერთა. <ref>[https://www.allmonarchs.net/pmwiki/index.php/Страны/КолхидскоеЦарство ''კოლხეთის სამეფო'']</ref>
|-----
|colspan="6" |<small> ''[[131|131 წელს]] კოლხეთის ტერიტორიაზე აღმოცენდა [[ეგრისის სამეფო]] დედაქალაქით [[ციხეგოჯი]] ([[ნოქალაქევი]]), [[ძველი საბერძნეთი|ძველი ბერძნული]] წყაროებით [[არქეოპოლისი]].
|-----
|}
 
==იხილეთ აგრეთვე==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/კოლხეთის_სამეფო“-დან