ბესარიონი (ბარათაშვილ-ორბელიშვილი): განსხვავება გადახედვებს შორის

[[1680]]-[[1724]] წლებში გარეჯის [[გარეჯის ნათლისმცემლის მონასტერი|იოანე ნათლისმცემლის მონასტრის]] მღვდელ-მონაზონია. [[ვახტანგ VI]] რუსეთში გამგზავრებისა და [[დომენტი IV]] კათოლიკოსის [[ლორე|ლორეს ციხეში]] შეხიზვნის შემდეგ „ბესარიონ დაიპყრა [[იესე (ალიყული-ხანი)|იესეს]] გამო კათალიკოზობა“. დომენტი კათოლიკოსი ამჯერად მალე დაუბრუნდა საკათოლიკოსო ტახტს, რადგანაც „... მოინდო ფაშამ კათალიკოზი დომენტი...“, თუმცა მალე კათოლიკოსი თავად „...ევედრა, რათა წარავლინოს წინაშე ხონთქარისა, რამეთუ ჰგონებდა მუნიდამ ლხინებასა რასმე ქართლისასა...“ [[1725]] წელს „დომენტის წარსვლის შემდეგ ერწმუნა კათალიკოზობის კათედრა დავით გარეჯის ბერს ბესარიონ ბარათაშვილ-ორბელიანს, ბეჟან ბარათაშვილის ძეს, ავქსონს გრდემლისას“.

 

 

ბესარიონ ბარათაშვილ-ორბელიშვილი გარეჯის ლიტერატურული სკოლის თვალსაჩინო წარმომადგენელია. ის სრულყოფილად ფლობდა ძველ ქართულ ენას, იყო ფილოსოფიურ-დოგმატიკური და პოლემიკური მწერლობის შესანიშნავი მცოდნე, შემდგენელი ქართველ წმინდანთა საკითხავების ახალი კრებულისა. მას მიეწერება ქართული „ჰაგიოგრაფიული კრებული“-ს II რედაქცია: დომენტი კათოლიკოსის ინიციატივით შედგენილი ადრინდელი კრებული ბესარიონმა შეავსო ახალი თხზულებებით ([[რაჟდენ პირველმოწამე|რაჟდენ პირველმოწამის]], მეფე [[ლუარსაბ II|ლუარსაბ II-ის]], [[ჩოლოყაშვილი, ბიძინა|ბიძინა ჩოლოყაშვილის]], [[შალვა და ელიზბარ ერისთავები|შალვა და ელიზბარ ერისთავების]] ცხოვრებანი). ბესარიონს მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვის ქართული ლიტურგიკული და პოლემიკური მწერლობის განვითარებაშიც. სლავურ-რუსულ პროლოგ-სვინაქსარების მიხედვით მან შეადგინა „სადღესასწაულო“-ს ახალი რედაქცია. საქართველოში მართლმადიდებლური რწმენის დასაცავად კათოლიკობისა და კათოლიკური ეკლესიის წინააღმდეგ დაწერა პოლემიკურ-დოგმატიკური თხზულება „გრდემლი“.