იროდიონ ევდოშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ added Category:სიღნაღის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები using HotCat |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა მწერალი}}
'''იროდიონ ისაკის ძე ევდოშვილი''', (ნამდვილი გვარი ''ხოსიტაშვილი''; დ. [[7 მაისი]], [[1873]], სოფელი [[ბოდბისხევი]],
==ბიოგრაფია==
პირველი ლექსი დაბეჭდა 1895 წელს ილია ჭავჭავაძის „ივერიაში“. 1896-99 წლებში მუშაობდა [[ბაქო]]ში ნობელის ქარხანაში და მონაწილეობდა იქ არსებული მუშათა სოციალ-დემოკრატიული წრეების მუშაობაში. 1900-იანი წლებიდან თანამშრომლობდა [[მესამე დასი]]ს გაზეთ „კვალთან“. ამავე დროს გაეცნო მესამე დასელთა მემარცხენე ფრთას, [[ლადო კეცხოველი|ლადო კეცხოველს]], [[სტალინი|სტალინს]] და თანამშრომლობდა მათ გაზეთ „ბრძოლასთან“. პოპულარული გახდა მისი ლექსი „მეგობრებო, წინ...წინ გასწით“.
მშრომელ ხალხს რევოლუციური ბრძოლისაკენ მოუწოდებდა. მუშათა რევოლუციური მოძრაობის აღმავლობის გამოძახილი იყო მისი ლექსები „სიმღერა“ (1903), „ჩემს მტერს“; თარგმანები (1905-1907); „მარსელიოზას“ და სხვ. ირ. ევდოშვილის პოემა „მუშა და მუზა“ მიზნად ისახავს მშრომელთა თავისუფლებისათვის ბრძოლას, პოლიტიკური სიმახვილე და აქტუალურობა კი განსაზღვრავს მისი პროზაული ნაწარმოებების ხასიათს. რეაქციის პერიოდში (1908 წლიდან) მის პოეზიაში უკვე ნელ-ნელა სევდისა და მოღლილობის მოტივები კრთება („ისევ გოლგოთა“, „მოღლილობა“, „გატეხილი ჩანგი“, „1915“ და სხვ.).▼
1904 წლის ოქტომბერში რუსეთ-იაპონიის ომის დაწყების გამო გაიწვიეს ჯარში და გაამწესეს [[განჯა]]ში მდგარ ასლანდუზის ბატალიონში, სადაც დაჰყო 1905 წლის დეკემბრის ბოლომდე. ჯარისკაცთა შორის ეწეოდა რევოლუციურ პროპაგანდას, იარაღს აწვდიდა რევოლუციონერებს. მისი საქმიანობა ერთმა შეთქმულმა გასცა და ეცდოშვილი თბილისში გაიქცა. თბილისში ის ნაძალადევსა და ორთაჭალაში მუშათა ჯგუფებს ამეცადინებდა თოფის სროლაში.<ref>„ლიტერატურა და ხელოვნება“ N26, 18 მაისი 1906</ref>. 1906-07 წლებში თანამშრომლობდა ლეგალურად გამომავალ ბოლშევიკურ გაზეთებთან „ახალი ცხოვრება“, „ახალი დროება“, „მნათობი“, „ჩვენი ცხოვრება“, „დრო“. 1907-08 წლებში თანამშრომლობდა ვალერიან გუნიას ჟურნალ „ნიშადურთან“. ილია ჭავჭავაძის მკვლელობის გამო დაწერა ლექსი „ი. ჭავჭავაძეს“, სადაც უდიდესი შეფასება მისცა მოკლულს.
1909 წლის 22 ოქტომბერს რევოლუციური საქმიანობის გამო დააპატიმრეს და [[მეტეხის ციხე]]ში ჩასვეს. ათთვიანი პატიმრობის შემდეგ გადაასახლეს [[ვოლოგდის გუბერნია]]ში, ქალაქ სოლვიჩეგოდსკში. ეტაპით მგზავრობამ მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გააუარესა და [[ჭლექი]]თ დაავადებული ევდოშვილი ექიმების რეკომენდაციით გადაიყვანეს ასტრახანის გუბერნიის დასახლება ჩორნი-იარში. საქართველოში დაბრუნდა სასჯელის მოხდის შემდეგ, 1913 წელს. გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ თბილისში იბეჭდება ირ. ევდოშვილის პირველი ლექსები ჟურნალებში „კვალი“, „ივერია“ და სხვ. გამოქვეყნებული აქვს აგრეთვე პოემა „უკანასკნელი დღე სიკვდილით დასჯისა“
ევდოშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობდა უარესდებოდა. პერიოდულად ისვენებდა ცემსა და წაღვერში, 1913 წლის შემოდგომიდან 1914 წლის მარტამდე და 1915 წლის ნოემბრიდან 1916 წლის 22 აპრილამდე ისვენებდა სოხუმში, მაგრამ უშედეგოდ. გარდაიცვალა 1916 წლის 2 მაისს. დაკრძალვა იკისრა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელმა საზოგადოებამ და გაზეთ „სახალხო ფურცლის“ რედაქციამ.<ref>გაზეთი „სახალხო ფურცელი“ N571 7 მაისი, 1916</ref> დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში]].
==შემოქმედება==
▲მშრომელ ხალხს რევოლუციური ბრძოლისაკენ მოუწოდებდა. მუშათა რევოლუციური მოძრაობის აღმავლობის გამოძახილი იყო მისი ლექსები „სიმღერა“ (1903), „ჩემს მტერს“; თარგმანები (1905-1907); „მარსელიოზას“ და სხვ. ირ. ევდოშვილის პოემა „მუშა და მუზა“ მიზნად ისახავს მშრომელთა თავისუფლებისათვის ბრძოლას, პოლიტიკური სიმახვილე და აქტუალურობა კი განსაზღვრავს მისი პროზაული ნაწარმოებების ხასიათს. რეაქციის პერიოდში (1908 წლიდან) მის პოეზიაში უკვე ნელ-ნელა სევდისა და მოღლილობის მოტივები კრთება („ისევ გოლგოთა“, „მოღლილობა“, „გატეხილი ჩანგი“, „1915“ და სხვ.).
==ლიტერატურა==
* ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, თბ., 1994
*''საითიძე გ.'' „იროდიონ ევდოშვილის დაბადების 140 წლის გამო“ „ახალი და უახლესი ისტორიის საკითხები“ N1 გვ. 87-105 — თბილისი, „უნივერსალი“, 2014 ISSN 1512-3154
==რესურსები ინტერნეტში==
Line 21 ⟶ 29:
[[კატეგორია:ქართველი მწერლები]]
[[კატეგორია:სიღნაღის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2 მაისი]]
| |||