ბეჭდების მბრძანებელი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 52:
{{მთავარი|ბეჭდის საძმო}}
 
პირველი წიგნი, ''[[ბეჭდის საძმო]]'', იწყება [[შაირი|შაირში]], ბილბოს 111-ე დაბადების დღის აღნიშვნით, სადაც ბილბო ქრება ბეჭდის მეშვეობით. იგი უტოვებს ბეჭედს ძმისშვილ [[ფროდო ბეგინსი|ფროდო ბეგინსს]]. ამ დღიდან მოყოლებული, 17 წლის განმავლობაში ჯადოქარი [[გენდალფი]] იკვლევს ბეჭდის ისტორიას.
 
საბოლოოდ გენდალფი დაადგენს, თუ რა საშიშროებას წარმოადგენს ბეჭედი. თუკი იგი კვლავ ჩაუვარდება ხელში საურონს, უსხეულო საურონი დაიბრუნებს თავის ძალას. აუცილებელია, რომ ბეჭედი რამენაირად დამალული იქნას, მით უმეტეს, რომ საურონის მონები უკვე ეძებენ ბეჭდის მფლობელს. ამიტომაც, გენდალფის მითითებით, ფროდო და [[სემუაიზ გემჯი|სემუაიზ „სემ“ გემჯი]] ტოვებენ შაირს. მოგვიანებით მათ შეუერთდებიან მეგობრები, [[მერიადოკ ბრენდიბაკი]], [[პერეგრინ ტუკი]] და [[ფრედეგარ ბოლგერიბოლჯერი|ფრედეგარ „მსუქანა“„სქელო“ ბოლგერიბოლჯერი]]. მსუქანასქელო გაიტყუებს ბეჭდის მაძიებლებს, ხოლო ჰობიტები მიემგზავრებიან ელფებთან. გზად მათ გადაარჩენს ტოლკინის იმ დროისათვის უკვე ცნობილი პერსონაჟი [[ტომ ბომბადილი]], ისინი გაიცნობენ ''მოხეტიალეს''„მაწანწალას“ (ანუ [[არაგორნი|არაგორნს]]), აღმოჩნდებიან ''ქარების გორაკზე''ავდარწვეროზე ([[ამონ სული]]). იქ ფროდოს მხარში დაჭრის შავი მხედარი. ფროდოს გადაარჩენენ ელფები, ხოლო შავ მხედრებს წალეკავს მდინარე [[ბრუინენი]].
 
პირველი ნაწილისწიგნის მეორე წიგნშიკარში განკურნებული ფროდო [[რივენდელი|რივენდელში]], ელფების სამფლობელოში, ხვდება გენდალფს, ბილბოს, გაიცნობს ნახევრად-ელფ [[ელრონდი|ელრონდს]] და მის ქალიშვილასულ [[არვენი|არვენს]] (რომელიც არაგორნს უყვარს). მოგვიანებით, განგებ მოწვეულ საბჭოზე, სადაც ჯუჯები და ადამიანებიც მოვლენ, აღმოჩნდებადადგინდება, რომ ბეჭედი უნდა განადგურდეს [[ოროდრუინი|ოროდრუინში]]. ფროდო თავად გადაწყვიტავს ამისათვისამისთვის მორდორში წასვლას და მას გვერდში ამოუდგებიან მეგობარი ჰობიტები, გენდალფი, ელფი [[ლეგოლასი]], [[გონდორი|გონდორის]] ტახტისმოურავის მემკვიდრეძე [[ბორომირი]], არაგორნი და ჯუჯა [[გიმლი]]. ასე იქმნება ბეჭდის საძმო.
 
საძმო გადალახავს მრავალ მთას და მიადგება [[მორია|მორიას]], რომელიც, მათი აზრით, მხოლოდ გზის შესამოკლებელი საშუალებაა. სწორედ იქ ისინი პირველად დაინახავენ სიბნელეში დამალულ გოლუმს. იგი დაკარგულ ბეჭედს დაეძებს და მას უწოდებს „ჩემი საუნჯე“. როდესაც საძმო თითქმის დატოვებსტოვებს მორიას და გასასვლელისაკენგასასვლელისკენ მიდის, მათ თავს ატყდება ორკების[[ორკები]]ს დიდი ჯარი, ხოლო გენდალფი ქაზად[[ქჰაზად-დუმისდუმი]]ს ხიდზე შეერკინება გიგანტურ დემონ [[ბალროგი|ბალროგსდურინის წყევლას]]. ორივე ჩავარდებაეცემა ქვესკნელში, ხოლო დამწუხრებული საძმო განაგრძობს გზას. ისინი [[ლოთლორიენი|ლოთლორიენში]] აღმოჩნდებიან, სადაც გაიცნობენ [[გალადრიელი|გალადრიელს]].
 
ამის შემდეგ საძმო მიჰყვება ანდუინის მდინარის დინებას. ნაპირზე ამოსულები, ისინი ტყეში მიემართებიან, ამასობაში კი ბორომირი, რომელსაც იმედი აქვს, რომ ბეჭედი მის სახელმწიფოს დიდებას მოუტანს, ცდილობს გამოსძალოსიგი ფროდოს იგი. საძმოს თავს ესხმიან [[სარუმანი]]ს ორკები, რომლებიც კლავენ ბორომირს. სემმა და ფროდომ ამაზე არ იციან, რადგანაც ამ დროს ისინი უკვე საკუთარი ნავით მოგზაურობენ ანდუინზე. ორკები შეიპყრობენ მერიადოკსა და პერეგრინს, რადგანაც მათ ნაბრძანები აქვთ, თითქოს მორდორში უნდა მიიყვანონ პატარა ზომის კაცუნებიგამოსძალოს.
 
წიგნში ხაზი ესმევა იმ ფაქტს, რომ არაგორნი, ისევე, როგორც ბორომირი, სამეფო ტახტის კანონიერი მემკვიდრეა, რომელიც მანამდე იმალებოდა.
 
=== ორი ციხე-კოშკი ===
 
{{მთავარი|ორი ციხე-კოშკი}}
მეორე ნაწილი, ''[[ორი ციხე-კოშკი]]'' აგებულია პარალელურად მიმდინარე მოვლენებზე. დაშლილი საძმოს წევრები სხვადასხვა ხერხით ებრძვიან სარუმანს, რომელიც დიდ საფრთხეს უქმნის შუამიწეთს, ააჯანყებს რა მშვიდობიან ხალხს ერთმანეთის წინააღმდეგ. პირველი წიგნის დასაწყისში არაგორნი, ლეგოლასი და გიმლი მისდევენ ორკებს, რომლებმაც მერიადოკი (მერი) და პერეგრინი (პიპინი) გაიტაცეს. ტყეში ისინი შეხვდებიან გენდალფს, რომელიც ბალროგთან ბრძოლისას გადარჩა და გარდაიქმნა „თეთრ გენდალფად“ (მანამდე მას ყველა რუხ გენდალფს უწოდებდა). გენდალფი კვლავ მოავლინეს შუამიწეთში, რადგანაც მისი მიზნები ჯერ ბოლომდე შესრულებული არ იყო. ამის შემდეგ ოთხივე მიემგზავრება [[როჰანი|როჰანში]], სადაც ისინი დაარწმუნებენ მეფე [[თეოდენი|თეოდენს]], რომ აუცილებელია სარუმანის ჯარის დამარცხება. ამასობაში მერი და პიპინი გაიცნობენ ტყის არსებას, ენტს. [[ენტები]] და [[ჰუორნები]] ალყაში მოაქცევენ [[იზენგარდი|იზენგარდს]] (რომელიც სარუმანის სასახლეა) და გაანადგურებენ მას. სარუმანი იმალება იზენგარდში, გრიმოსთან ერთად, რომელიც თეოდენთან მსახურობდა, სულს უწამლავდა მას და ჯადოს ზემოქმედების ქვეშ ამყოფებდა, სარუმანის დახმარებით. ამასობაში გენდალფი სარუმანს ჯადოქრების ორდენიდან გარიცხავს.
 
მეორე ნაწილი, „[[ორი ციხე-კოშკი]]“ აგებულია პარალელურად მიმდინარე მოვლენებზე.
მეორე ნაწილის მეორე წიგნი მოგვითხრობს ფროდოსა და სემის თავგადასავალზე. ისინი ხვდებიან გოლუმს, იჭერენ მას და აიძულებენ, თავად გაუძღვეს მორდორის გზაზე. წიგნის ბოლოს, გოლუმი სემს იცილებს გზიდან, აუბნევს რა გზას ორ მეგობარს. იგი ფროდოს ხაფანგში შეიყვანს — ფროდოს თავს ესხმის გიგანტური ობობა [[შილობი]]. გოლუმს იმედი აქვს, რომ იგი შესძლებს ფროდოს ბეჭდის წართმევას, მაგრამ ამასობაში გამოჩნდება სემი, რომელიც ობობას ებრძვის, დაჭრის მას და გააგდებს. თუმცა, ფროდო უკვე მოწამლულია ობობის შხამით. სემი მის ბეჭედს იღებს და იმალება. იქვე ჩნდებიან ორკები, რომლებსაც ფროდო მორდორში მიჰყავთ.
 
საძმოს თავს ესხმიან [[სარუმანი]]ს ორკები, რომლებიც კლავენ ბორომირს. სემმა და ფროდომ ამაზე არ იციან, რადგანაც ამ დროს ისინი უკვე საკუთარი ნავით მოგზაურობენ ანდუინზე. ორკები შეიპყრობენ მერიადოკსა და პერეგრინს, რადგანაც მათ ნაბრძანები აქვთ, თითქოს მორდორში უნდა მიიყვანონ ნახევარკაცები. წიგნში ხაზი ესმევა იმ ფაქტს, რომ არაგორნი, ისევე, როგორც ბორომირი, სამეფო ტახტის კანონიერი მემკვიდრეა, რომელიც მანამდე იმალებოდა.
ამასობაში, საურონს მთელი ჯარი გამოჰყავს შუამიწეთის წინააღმდეგ.
 
მეორე ნაწილი, ''[[ორი ციხე-კოშკი]]'' აგებულია პარალელურად მიმდინარე მოვლენებზე. დაშლილი საძმოს წევრები სხვადასხვა ხერხით ებრძვიან სარუმანს, რომელიც დიდ საფრთხეს უქმნის შუამიწეთს, ააჯანყებს რა მშვიდობიან ხალხსხალხებს ერთმანეთის წინააღმდეგ. პირველი წიგნისკარის დასაწყისში არაგორნი, ლეგოლასი და გიმლი მისდევენ ორკებს, რომლებმაც მერიადოკი (მერი) და პერეგრინი (პიპინი) გაიტაცეს. ტყეში ისინი შეხვდებიან გენდალფს, რომელიც ბალროგთან ბრძოლისას გადარჩა და გარდაიქმნა „თეთრ„გენდალფ გენდალფად“თეთრად“ (მანამდე მას ყველა რუხგენდალფ გენდალფსრუხს უწოდებდა). გენდალფი კვლავ მოავლინეს შუამიწეთში, რადგანაცრადგან მისი მიზნები ჯერ ბოლომდე შესრულებული არ იყო. ამის შემდეგ ოთხივე მიემგზავრება [[როჰანი|როჰანში]]. ისინი სარუმანის გავლენისგან ათავისუფლებენ მეფე თეოდენს და მის ლაქია, სადაცგრიმა ენაგესლს აძევებენ (რომელიც თავს სარუმანს შეაფარებს). ისინი აგრეთვე დაარწმუნებენ მეფე [[თეოდენი|თეოდენს]], რომ აუცილებელია სარუმანისსარუმანისთვის ჯარისწინააღმდეგობის დამარცხებაგაწევა. ამასობაში მერი და პიპინი გაიცნობენ ტყის არსებას, ენტს. [[ენტები]] და [[ჰუორნები]] ალყაში მოაქცევენ [[იზენგარდი|იზენგარდს]] (რომელიც, სარუმანის სასახლეა)სამფლობელოს და გაანადგურებენ მას. სარუმანი იმალება იზენგარდში, გრიმოსთანგრიმა ენაგესლთან ერთად,. რომელიცჰელმის თეოდენთანხრამში მსახურობდა,სარუმანის სულსორკებთან უწამლავდაბრძოლის მასშემდეგ დაგმირები ჯადოსმიემართებიან ზემოქმედებისიზენგარდთან, ქვეშსადაც ამყოფებდაგენდალფი, სარუმანისსარუმანთან დახმარებით.საბოლოო ამასობაშიკამათის გენდალფიშემდეგ, სარუმანსჯადოსანს ჯადოქრებისწაართმევს ორდენიდანწოდებას გარიცხავსდა გამოკეტავს კოშკში.
 
მეორე ნაწილის მეორე წიგნი მოგვითხრობსაღწერს ფროდოსა და სემის თავგადასავალზეთავგადასავალს. ისინი ხვდებიან [[გოლუმი|გოლუმს]], იჭერენათვინიერებენ მას და აიძულებენ, თავად გაუძღვეს მორდორის[[მორდორი]]სკენ მიმავალ გზაზე. წიგნის ბოლოს, გოლუმი სემს იცილებს გზიდან, აუბნევს რა გზას ორ მეგობარს. იგი ფროდოს ხაფანგში შეიყვანს. ფროდოს თავს ესხმის გიგანტური ობობა [[შილობი]]. გოლუმს იმედი აქვს, რომ იგი შესძლებს ფროდოს ბეჭდის წართმევასმითვისებას, მაგრამ ამასობაში გამოჩნდებაჩნდება სემი, რომელიც ობობას ებრძვის, დაჭრის მას და გააგდებს. თუმცა, ფროდო უკვე მოწამლულია ობობის შხამით. სემი მის ბეჭედს იღებს და იმალება. იქვე ჩნდებიან ორკები, რომლებსაც ფროდო მორდორში მიჰყავთ. აღმოჩნდება, რომ ფროდო ჯერ ცოცხალია და სემი ორკებს მიჰყვება.
 
=== მეფის დაბრუნება ===
 
{{მთავარი|მეფის დაბრუნება}}
მესამე ნაწილის პირველი წიგნი, ''[[მეფის დაბრუნება]]'', მოგვითხრობს უკანასკნელი დიდი ომის ამბავს. გენდალფი, არაგორნი და სხვები იბრძვიან პელენორის მინდორზე და მორდორთან. მათ იციან, რომ ფროდო მორდორშია და იმედი აქვთ, რომ იგი გაანადგურებს ბეჭედს.
 
მესამე ნაწილის პირველი წიგნი, ''[[მეფის დაბრუნება]]'', მოგვითხრობსაღწერს უკანასკნელი დიდი ომისბრძოლების ამბავს. გენდალფი, არაგორნი და სხვები იბრძვიან პელენორის მინდორზემინდვრებზე და მორდორთან. მათ იციან, რომ ფროდო მორდორშია და იმედი აქვთ, რომ იგი გაანადგურებს ბეჭედს.
წიგნის მეორე ნაწილში, სემი ორკებს განდევნის კოშკიდან, სადაც ფროდოა დამწყვდეული. ერთად ისინი მიაგნებენ ოროდრუინს, მაგრამ უკანასკნელ წამს ბეჭდის შავი ძალა იმორჩილებს ფროდოს და იგი განაცხადებს, რომ არ გაანადგურებს მას. ამასობაში გამოჩნდება გოლუმი, რომელიც ფროდოსთან მივარდება და ბეჭდიან თითს მოაჭამს. ფროდო შეებრძოლება გოლუმს და ცხელ ქვესკნელში ჩააგდებს მას, ბეჭედთან ერთად. ბეჭედი განადგურებულია.
 
წიგნის მეორე ნაწილში, სემი ორკებსფროდოს განდევნისმიაგნებს კოშკიდან,[[კირით სადაცუნგოლი]]ს ფროდოა დამწყვდეულიკოშკში. ერთად ისინი მიაგნებენ ოროდრუინს, მაგრამ უკანასკნელ წამს ბეჭდის შავი ძალა იმორჩილებს ფროდოს და იგი განაცხადებს, რომ არ გაანადგურებს მას. ამასობაში გამოჩნდებაჩნდება გოლუმი, რომელიც ფროდოსთან მივარდება და ბეჭდიან თითს მოაჭამს. ფროდოგახარებული შეებრძოლებაგოლუმი წონასწორობას გოლუმსკარგავს და ცხელცეცხლოვან ქვესკნელში ჩააგდებს მას, ბეჭედთან ერთადეცემა. ბეჭედი განადგურებულია.
 
საურონი სამუდამოდ ქრება შუამიწეთიდან. მორდორი ინგრევა. ფროდო და სემი გადარჩენილები არიან არწივების მიერ. საურონის მოკავშირე შუამიწეთის ხალხი პატიების შემდეგ შინ ბრუნდება. არაგორნი ხდება გონდორისა და არნორის მეფე და ქორწინდება არვენზე, ელრონდის ასულზე.
 
ამიერიდან,ამ საურონიპერიოდში სამუდამოდსარუმანი, ქრებარომელიც სამყაროდან.ენტებმა არაგორნიგამოუშვეს, ხდებაშაირში მეფესახლდება და ქორწინდებაჰობიტებს არვენზე, ელრონდის ქალიშვილზეაჯანყებს. მიუხედავადშინ ყველაფრისა,დაბრუნებული უკანასკნელი,ჰობიტები მაგრამგაოგნებულები მცირეარიან ბრძოლადამყარებული წინდესპოტური არისრეჟიმით. სარუმანი,მათი რომელიცმეთაურობით გაიქცადიდი იზენგარდიდან,აჯანყება შაირშიიწყება. დასახლდებასარუმანი და ჰობიტებსგრიმა ააჯანყებს.ენაგესლი შინ დაბრუნებული ჰობიტები გაოგნებულებიმოკლულები არიან. საბოლოოდ, სარუმანი მოკლულია და შაირში კვლავ მშვიდობა დამკვიდრდებაისადგურებს. წლების შემდეგ ბილბოსთან ერთად, ფროდო, რომელსაც აწუხებს ძველი ჭრილობა სამუდამოდ ტოვებს შირსშაირს და მიემგზავრება შორეულ მიწაში, რომელიც, როგორც ტოლკინის მკითხველები თვლიან, სამოთხესთან არისუკვდავ გაიგივებულიმიწებში.
 
წიგნის დამატებითი მასალებისდანართების სახით წარმოდგენილია: [[არდის ქრონოლოგია]], ინფორმაცია შუამიწეთის ადამიანებსა და ენებზე, არვენისა და არაგორნის ისტორია და სხვა მასალები.
 
არდის ქრონოლოგიის მიხედვით, ყველაფერიმოვლენები ხდება ბილბოს დაბადების დღის (3001 წლის 22 სექტემბერი) და სემის მის საცხოვრებელში, ბეგ ენდში დაბრუნების (3021 წლის 6 ოქტომბერი) ფარგლებში. მოვლენების დიდ ნაწილს ადგილი აქვს 3018-3019 წლებში, როდესაც ფროდომ დატოვა [[ბეგ ენდი]] (3018 წლის 23 სექტემბერი) და გაანადგურა ბეჭედი (3019 წლის 25 მარტი).
 
:''ინფორმაცია ნაწარმოების თითოეულ პერსონაჟზე იხილეთ სტატიაში: [[შუამიწეთის პერსონაჟები]]''