სიქტივკარი
სიქტივკარი (1930 წლამდე — უსტ-სისოლსკი) — რესპუბლიკური დაქვემდებარების ქალაქი რუსეთში. კომის რესპუბლიკის დედაქალაქი და უმსხვილესი ქალაქი. მდებარეობს მდინარეების სისოლასა და ვიჩეგდის შეერთების ადგილას.
| ქალაქი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
სიქტივკარი კომ. Сыктывкар | |||||
 | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
 რუსეთი | ||||
| რესპუბლიკა | კომის რესპუბლიკა | ||||
| კოორდინატები | 61°40′00″ ჩ. გ. 50°49′00″ ა. გ. / 61.66667° ჩ. გ. 50.81667° ა. გ. | ||||
| მმართველი | Ivan Posdejev | ||||
| პირველი ხსენება | 1586 | ||||
| ადრეული სახელები | უსტ-სისოლსკი (1930-მდე) | ||||
| ამჟამინდელი სტატუსი | 1780 | ||||
| ფართობი | 152 კმ² | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 172 მ | ||||
| მოსახლეობა | 245 313 კაცი (2016) | ||||
| სიმჭიდროვე | 1602,21 კაცი/კმ² | ||||
| ეროვნული შემადგენლობა |
რუსები — 66,0%, კომი — 25,9%, უკრაინელები — 2,8%[1] | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+3 | ||||
| სატელეფონო კოდი | +7 8212 | ||||
| საფოსტო ინდექსი | 167000 | ||||
| საავტომობილო კოდი | 11, 111 | ||||
| ოფიციალური საიტი | http://Сыктывкар.рф/ | ||||
   | |||||
.png)
_(2005).png)
სახელწოდება
რედაქტირებაპირველად მოიხსენიება 1586 წელს, როგორც ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული მდინარეების სისოლასა და ვიჩეგდის შეერთების ადგილას. 1780 წელს ეკატერინე II-ის ბრძანებით ტერიტორიულ ერთეულს ეწოდა უსტ-სისოლსკი.
ადგილობრივ კომელთა ენაზე ქალაქს სიქტივდინი ეწოდება და ნიშნავს „დასახლებას სისოლის ახლოს“. 1930 წელს, ქალაქის 150 წლისთავთან დაკავშირებით ქალაქს უწდდეს სიქტივკარი რაც ნიშნავს „ქალაქი სისოლაზე“.
ისტორია
რედაქტირებათანამედროვე სიქტივკარის ისტორია იწყება XVI საუკუნიდან, როდესაც აღნიშნულ ტერიტორიაზე დასახლდნენ კომი-პერმიაკები. აბრაჰამ ორტელიუსის მიერ 1570 წელს შედგენილ ატლასზე სიქტივკარის ადგილზე დატანილია დასახლება პერმეველისკი.
1586 წლის მატიანეში მოხსენიებულია დასახლება მდინარე სისოლაზე. აქ იდგა ხის, წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია და რამდენიმე ეკლესიის მსახურთა სახლი. 1780 წლიდან დასახლებას ეკატერინე II-მ უწოდა უსტ-სისლოვსკი. 1780 წლის 21 თებერვალს ოფიციალურად ჩაეყარა საფუძველი ახალი ქალაქის მშენებლობას.
XIX საუკუნის განმავლობაში ქალაქი რჩებოდა ერთადერთ მნიშვნელოვან სავაჭრო ცენტრად ჩრდილოეთში. XX საუკუნის დასაწყისში მცირე პროვინციული ქალაქია 6,5 ათ. მაცხოვრებლით.
1921წლიდან კომის ავტონომიური ოლქის ადმინისტრაციული ცენტრია. 1930 წელს ეწოდა თანამედროვე სახელი. 1936--1991 წლებში კომის ასსრ-ის, ხოლო 1991 წლიდან კომის რესპუბლიკის დედაქალაქია.
გეოგრაფია
რედაქტირებაქალაქი სიქტივკარი მდებარეობს მდინარე სისოლის მარცხენა ნაპირზე, მოსკოვიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით 1331 კმ-ში. ქალაქის კლიმატი ზომიერად კონტინენტალურია, მოკლე თბილი ზაფხულით და გრძელი ზომიერად ცივი ზამთრით.
- საშუალო წლიური ტემპერატურა — +1,6 °C
- საშუალო წლიური ქარის სიმძლავრე ბოფორტის სკალით — 2,6 მ/წმ
- ჰაერის საშუალო წლიური ტენიანობა — 77 %
მოსახლეობა
რედაქტირებასიქტივკარი მრავალეროვანი ქალაქია.
იგი 2016 წლის მონაცემებით რუსეთში მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით 80-ე ქალაქია.
მოსახლეობის დინამიკა 1897-2010 წლებში ასეთია.
| ეროვნება | 1897[2] | 1926[3] | 1939 | 1959[4] | 1989[5] | 2002[5] | 2010 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| რიცხვი | % | რიცხვი | % | რიცხვი | % | რიცხვი | % | რიცხვი | % | რიცხვი | % | რიცხვი | % | |
| სულ | 4464 | 100 | 5068 | 100 | 25 281 | 100 | 64 461 | 100 | 234 903 | 100 | 245 768 | 100 | 250 900 | 100 |
| რუსები | 731 | 16,4 | 1511 | 29,8 | 7079 | 28,0 | 23 186 | 36,0 | 127 619 | 54,3 | 143 453 | 58,4 | 165 594 | 66,0 |
| კომი | 3699 | 82,9 | 3486 | 68,8 | 17 106 | 67,7 | 32 428 | 50,3 | 79 011 | 33,6 | 75 140 | 30,6 | 64 983 | 25,9 |
| უკრაინელები | 5 | 0,0 | 89 | 1,7 | 520 | 2,1 | 2588 | 4,0 | 11 213 | 4,8 | 9600 | 3,9 | 7025 | 2,8 |
| გერმანელები | - | - | 101 | 0,4 | 2836 | 4,4 | 4089 | 1,8 | 3382 | 1,4 | - | - | ||
| ბელარუსები | - | - | 196 | 0,8 | 781 | 1,2 | 3551 | 1,5 | 2989 | 1,2 | 2258 | 0,9 | ||
| თათრები | 2 | 0,0 | 48 | 0,2 | … | … | 1644 | 0,7 | 1474 | 0,6 | 1505 | 0,6 | ||
| სხვა | 27 | 0,6 | 231 | 0,9 | 2642 | 4,1 | 7779 | 3,3 | 9660 | 3,9 | 10287 | 4,1 | ||
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ http://komi.gks.ru/vpn2010/DocLib1/Окончательные%20итоги.aspx
- ↑ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и регионам
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года = Recensement de la population de L’U.R.S.S. 1926 / Центральное статистическое управление СССР; Отд. переписи. Северный район. Ленинградско-Карельский район: народность, родной язык, возраст, грамотность. — М.: Изд. ЦСУ СССР, 1928, с. 58—59.
- ↑ НА РК, ф. р-140, оп. 2, д. 8663.
- ↑ 5.0 5.1 Основные итоги Всероссийской переписи населения 2002 года по Республике Коми: Сборник. — Сыктывкар, 2005, с. 61—64.