რობერტ სკოტი
რობერტ ფოლკონ სკოტი (ინგლ. Robert Falcon Scott; 6 ივნისი 1868, პლიმუტი — დაახ. 1912 წლის 29 მარტი, ანტარქტიდა) — დიდი ბრიტანეთის სამეფო სამხედრო-საზღვაო ფლოტის კაპიტანი, პოლარეთის მკვლევარი, სამხრეთ პოლუსის ერთ-ერთი პირველი აღმომჩენი, რომელმაც უხელმძღვანელა ორ ექსპედიციას ანტარქტიკაში: „დისკავერისა“ (1901-1904) და „ტერა-ნოვას“ (1912-1913). მეორე ექსპედიციისას სკოტმა ლაშქრობის ოთხ წევრთან ერთად 1912 წლის 17 იანვარს მიაღწია სამხრეთ პოლუსს, მაგრამ აღმოაჩინა, რომ მათ რამდენიმე კვირით აჯობა ნორვეგიის ექსპედიციამ, რომელსაც რუალ ამუნდსენი ხელმძღვანელობდა. რობერტ სკოტი და მისი ამხანაგები უკან დაბრუნებისას დაიღუპნენ სიცივის, შიმშილისა და ფიზიკური გამოფიტვის გამო.
რობერტ ფოლკონ სკოტი | |
---|---|
რობერტ ფოლკონ სკოტი 1905 წელს | |
მშობლიური სახელი | ინგლ. Robert Falcon Scott |
დაბადების თარიღი |
6.6.1868 პლიმუტი, ინგლისი, ბრიტანეთის იმპერია |
გარდაცვალების თარიღი |
დაახ. 1912 წლის 29 მარტი (43 წლის) როსის შელფური მყინვარი, ანტარქტიდა |
ქვეშევრდომობა | გაერთიანებული სამეფო |
პროფესია | პოლარეთის მკვლევარი, დიდი ბრიტანეთის სამხედრო-საზღვაო ფლოტის ოფიცერი |
მეუღლე(ები) | კეტლინ ბრიუსი |
შვილ(ებ)ი | ვაჟი სერ პიტერ სკოტი |
მშობლები |
მამა: ჯონ ედვარდ სკოტი დედა: ჰანა სკოტი |
ჯილდოები |
|
„დისკავერის“ ხელმძღვანელად დანიშვნამდე სკოტს საზღვაო ოფიცრის ჩვეულერივი კარიერა ჰქონდა, ვიქტორიანული ინგლისის მშვიდობიანობის დროს, როდესაც სამხედრო სამსახურში წინსვლა ძალიან შეზღუდული იყო და პატივმოყვარე ოფიცრები ეძებდნენ ნებისმიერ გზას, რათა სხვებისგან გამორჩეულიყვნენ. როდესაც ექსპედიციის სათავეში ჩადგა, სკოტმა კარიერის მწვერვალზე ასვლის შანსი მიიღო, თუმცა პოლარული გამოკვლევებისადმი დიდი ენთუზიაზმით არ იყო განწყობილი[1]. ამ ნაბიჯის განხორციელებით მან საკუთარი სახელი სამუდამოდ დაუკავშირა ანტარქტიკას.
სკოტის სიკვდილის შემდეგ იგი ბრიტანეთის ეროვნული გმირი გახდა. ეს სტატუსი 50 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში შენარჩუნდა და მტკიცდებოდა ქვეყნის მასშტაბით აგებული უამრავი მემორიალით. XX საუკუნის უკანასკნელ ათასწლეულებში ტერა-ნოვას ექსპედიციის ისტორია გარკვეულ ხელახალ შეფასებას დაექვემდებარა, მკვლევრების ყურადღება მიიპყრო ექსპედიციის კატასტროფულმა ფინალმა, რომელმაც სკოტისა და მისი ამხანაგების სიცოცხლე შეიწირა. საზოგადოების თვალში შეურყეველი გმირიდან სკოტი გადაიქცა მრავალრიცხოვანი დავების ობიექტად, რომელთა მსვლელობისასაც გაჩნდა კითხვები მისი პირადი თვისებებისა და კომპეტენციის შესახებ. ამავე დროს, თანამედროვე მკვლევრები სკოტის ფიგურას საერთო ჯამში დადებითად აფასებენ, ხაზს უსვამენ მის პირად სიმამაცესა და სიმტკიცეს, აღიარებენ შეცდომებს, მაგრამ ექსპედიციის ფინალს ძირითადად მიაწერენ უიღბლობას, კერძოდ კი, ცუდ ბუნებრივ პირობებს.
ლიტერატურა
რედაქტირებაწიგნები
რედაქტირება- Ладлэм Г., Капитан Скотт = Captain Scott / Пер. с англ.: В. Голанта, Ленинград: Гидрометеоиздат, 1989, ISBN 5-286-00406-7.
- Большая Советская Энциклопедия / Гл. ред.: Прохоров А. М., 3-е, Москва, 1976. 631 000 ეგზ.
- Скотт Р., Экспедиция к Южному полюсу. 1910—1912 гг. Прощальные письма / Пер. с англ. В. А. Островского, Под ред. М. Г. Деева, Москва: Дрофа, 2007. — 559 გვ. 5000 ეგზ., ISBN 978-5-358-0547 Invalid ISBN.
- Хантфорд Р., Покорение южного полюса. Гонка лидеров = Scott and Amundsen. The Last Place on Earth / Ответственный редактор: М.Шалунова, Москва: МИФ, 2011, ISBN 978-5-91657-323-7.
- Amundsen R., The South Pole, London: C. Hurst & Company, 1976, ISBN 0-903983-47-8.
- Barczewski S., Antarctic Destinies: Scott, Shackleton and the Changing Face of Heroism, London: Hembledon Continuum, 2007, ISBN 976-1-84725-192-3 Invalid ISBN.
- Cacho Gómez J., Amundsen-Scott: duelo en la Antártida, Madrid: Fórcola, 2011, ISBN 978-8-41517-431-8.
- Crane D., Scott of the Antarctic: A Life of Courage, and Tragedy in the Extreme South, London: HarperCollins, 2005. — 637 p, ISBN 978-0-00-715068-7. OCLC 60793758
- Fiennes R., Captain Scott, London: Hodder & Stoughton, 2003, ISBN 0-340-82697-5. OCLC 52695234
- Huntford R., Shackleton, London: Hodder & Stoughton, 1985, ISBN 0-340-25007 Invalid ISBN. OCLC 13108800
- Huxley L., Scott's Last Expedition Vols I and II Smith, London: Elder & Co, 1913, ISBN 1-903464-12-9.
- Huxley L., Scott's Last Expedition Vols I and II Smith, London: Elder & Co, 1913, ISBN 1-903464-12-9. OCLC 1522514
- Jones M., The Last Great Quest: Captain Scott's Antarctic Sacrifice, Oxford: Oxford University Press, 2003. — 352 p, ISBN 0-19-280483-9. OCLC 59303598
- Pound R., Scott of the Antarctic, London: Cassell & Company, 1966. — 326 p.
- Preston D., A First Rate Tragedy: Captain Scott's Antarctic Expeditions Constable, London: Constable, 1999, ISBN 0-09-479530-4. OCLC 59395617
- Riffenburgh B., Nimrod: Ernest Shackleton and the Extraordinary Story of the 1907–09 British Antarctic Expedition, London: Bloomsbury Publishing, 2005, ISBN 0-7475-7553-4 Invalid ISBN. OCLC 56659120
- Savours, A., The Voyages of the Discovery: Illustrated History, London: Chatham Publishing, 2001. — 160 p, ISBN 1-86176-149-X.
- Solomon S., The Coldest March: Scott's Fatal Antarctic Expedition, Yale University Press., 2001. — 416 p, ISBN 0-300-08967-8. OCLC 45661501
- Spufford F., I May Be Some Time: Ice and the English Imagination, London: Faber & Faber, 1997, ISBN 0-571-17951-7. OCLC 41314703
- Thomson D., Scott's Men, London: Allen Lane, 1977. — 331 p, ISBN 0-7139-1034-8.
საგაზეთო პუბლიკაციები
რედაქტირება- Dore J., Crucible of Ice // New York Times, 3 დეკემბერი 2006.
- Rees J., Ice in our Hearts // The Daily Telegraph, London, 19 დეკემბერი 2004.
- Kennedy M., Captain Scott centenary marked at St Paul's Cathedral // The Guardian, 30 მარტი 2012.
- Moss S., Captain Scott's doomed polar expedition remembered at St Paul's // The Guardian, 29 მარტი 2012.
- Macintyre B., Heroic Remember, Scott put science before the pole // The Times, London, 18 ოქტომბერი 2011.
- Moss S., Captain Scott centenary: Storm rages around polar explorer's reputation // The Guardian, 28 მარტი 2012.
- Williams J., Heroic age still lives in Antarctica // USA Today, London, 16 იანვარი 2001.
- Great Scott: A hero is defended // The Times, 3 ოქტომბერი 2003.
- Five Ways to Compute the Relative Value of a UK Pound Amount, 1830 to Present // MeasuringWorth.
- Scott of the Antarctic // The Times.
დამატებითი ლიტერატურა
რედაქტირება- Caesar A., The White: Last Days in the Antarctic Journeys of Scott and Mawson 1911–1913, Sydney: Pan MacMillan, 1999, ISBN 0-330-36157-0.
- Huxley E., Scott of the Antarctic, London: Weidenfeld & Nicolson, 1977, ISBN 0-297-77433-6.
- Tally T., Terra Nova: a play, Dramatist's Play Service, 1981. — 87 p, ISBN 978-0-82-221122-8. (ბრაილის შრიფტი)
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- სკოტის დღიურის რუსული თარგმანი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
- სკოტის დღიურის ორიგინალური ციფრული ასლი. British Library’s Turning the Pages system. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
- Dennis R.. (2002) სკოტის სანავიგაციო გამოთვლები (DIO). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
- „The Voyages of Captain Scott“ — Project Gutenberg-ზე
- ბრიტანეთის ანტარქტიკული ექსპედიცია 2012;- სკოტის სული. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
- სკოტის ექსპედიციის ბანაკის ფოტოგალერეა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
- ტერა-ნოვას ექსპედიციის მარშრუტი და ლაშქრობები სამხრეთი პოლუსისკენ Google Earth-თვის.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-24. ციტირების თარიღი: 2012-02-17.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Crane 2005, p. 84.