ვიკიპედია

რელიგია ესტონეთში

ესტონეთი, ისტორიულად ლუთერანული ქრისტიანი ერია.[1][2][3] ესტონეთი დღეს მსოფლიოში ერთ-ერთი "ყველაზე ნაკლებად რელიგიური" ქვეყანაა დეკლარირებული დამოკიდებულების თვალსაზრისით, მოსახლეობის მხოლოდ 14 პროცენტი მიჰყვება რელიგიას.[4]

რელიგია ესტონეთში
რელიგიები
არააფილირებული (64.87%)
მართლმადიდებელი (19.87%)
ლუთერანული (12.02%)
სხვა მიმართულების ქრისტიანი (1.20%)
პენტეკოსტალური და სხვა ნეოპროტესტანტული რელიგიები (0.93%)
სხვა რელიგიები (1.10%)

რელიგიური მოსახლეობა ძირითადად ქრისტიანია. იმის გამო, რომ ეთნიკური ესტონელების უმეტესობა დღეს არარელიგიურია, ხოლო რუსული მოსახლეობის დიდი ნაწილი რელიგიის მიმდევარია, ქვეყანაში აღმოსავლეთის მართლმადიდებლობა უფრო გავრცელებული გახდა, ვიდრე ლუთერანობა.[5] რინგო რინგვეის თანახმად, ”რელიგიას არასოდეს აქვს მნიშვნელოვანი როლი პოლიტიკურ ან იდეოლოგიურ ბრძოლის ველზე” და ”ტენდენციები, რომლებიც გაბატონდა 1930-იანი წლების ბოლოს სახელმწიფოსა და ლუთერანულ ეკლესიას შორის უფრო მჭიდრო ურთიერთობისთვის, დასრულდა საბჭოთა კავშირის ოკუპაციით 1940 წელს”. შემდეგ იგი აცხადებს, რომ "რელიგიური ტრადიციების ჯაჭვი გატეხილ იქნა უმეტეს ოჯახებში" სახელმწიფო ათეიზმის საბჭოთა პოლიტიკის საფუძველზე. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე ესტონეთში მოსახლეობის 80 პროცენტი პროტესტანტი იყო. 2001 – დან 2011 წლამდე აღწერით, აღმოსავლეთის მართლმადიდებლობამ გადააჭარბა ლუთერანიზმს და გახდა ყველაზე დიდი ქრისტიანული აღმსარებლობა ქვეყანაში, ეს გამოწვეული იყო რუსი მოსახლეობის რაოდენობის ზრდით. ლუთერანიზმი კვლავ რჩება ყველაზე პოპულარულ რელიგიურ ჯგუფად ეთნიკურ ესტონელებს შორის (მათი 11 პროცენტი ლუთერანია, ხოლო ასევე 2 პროცენტი მართლმადიდებელი), ხოლო აღმოსავლეთის მართლმადიდებლობას ძირითადად უმეტესწილად არა ძირძველი სლავური უმცირესობები იყენებენ (მათი დაახლოებით 45 პროცენტი მართლმადიდებელია). ტარტუს უნივერსიტეტის თანახმად, ურწმუნო ესტონელები სულაც არ არიან ათეისტები; 2010-იანი წლებიდან მოყოლებული ნეოპაგანული, ბუდისტური და ინდუისტური რწმენის გაზრდა მოხდა იმ მოსახლეობაში რომლებიც თავს არარელიგიურებად თვლიდნენ.[6]

ისტორია

რედაქტირება
 
ტალინის წმინდა ოლაფის ეკლესია.

მე -13 საუკუნეში ტევტონის რაინდებმა ესტონეთში გაავრცელეს ქრისტიანობა. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე ესტონეთში მოსახლეობის დაახლოებით 80% პროტესტანტი იყო; უმეტესწილად ლუთერანები, კალვინიზმის მიმდევრები და სხვა პროტესტანტული შტოები. რობერტ თ. ფრანკოური და რაიმონდ ჯ. ნონანი წერენ, რომ "1925 წელს ეკლესია გამოეყო სახელმწიფოს, მაგრამ სასულიერო ინსტრუქციები სკოლებში დარჩა და სასულიერო პირები ასწავლიდნენ ტარტუს უნივერსიტეტის ღვთისმეტყველების ფაკულტეტზე. საბჭოთა კავშირის ოკუპაციითა განხორციელებული ანტიქრისტიანული კანონმდებლობის გამო, ეკლესიამ დაკარგა სამღვდელოების ორ მესამედზე მეტი. აიკრძალა ბავშვებთან, ახალგაზრდობასთან, პუბლიკაციებთან და ა.შ. მუშაობა, დაიხურა საღვთისმეტყველო ფაკულტეტი.[7] ტორონტოს უნივერსიტეტის ისტორიის პროფესორი ალდის პურსი წერს, რომ ესტონეთში, ისევე როგორც ლატვიაში, ზოგი ევანგელური ქრისტიანი სასულიერო პირი შეეცადა წინააღმდეგობა გაეწია სახელმწიფო ათეიზმის საბჭოთა პოლიტიკის ანტირეჟიმული საქმიანობისთვის, მაგალითად, ბიბლიის კონტრაბანდით.[8] მარშალის კავენდიშის მიერ გამოქვეყნებულ ტექსტში სახელწოდებით „მსოფლიო და მისი ხალხები: ესტონეთი, ლატვია, ლიეტუვა და პოლონეთი“ ნათქვამია, რომ ესტონეთში საბჭოთა ანტირელიგიური კამპანიის მიერ, მრავალი ”ეკლესია განადგურდა ესტონეთის ოკუპაციის დროს, 1941 წლიდან 1944 წლამდე და მეორე მსოფლიო ომში (1939-1945)”. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, ეს ანტირელიგიური კანონმდებლობა გაუქმდა[9].

ესტონეთში ორი მართლმადიდებლური ქრისტიანული ეკლესია არსებობდა - ესტონეთის მართლმადიდებელი ეკლესია, რომელიც მოსკოვის საპატრიარქოს შემადგენლობაში იყო და ესტონეთის სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესია კონსტანტინოპოლში. ესტონეთის კონსტანტინოპოლის საპატრიარქო მცირე ჯგუფია, რომლის შესახებაც ესტონეთის გარეთ ცნობილი არაა. 1996 წელს სამოციქულო მართლმადიდებლობის წევრობა დაახლოებით 30 000 იყო.[10] 1840 წლიდან ბევრმა ლუთერანმა მიიღო მართლმადიდებლური ქრისტიანობა, რამაც გამოიწვია მართლმადიდებლების აღზევება ესტონეთში. 1920 წელს სამოციქულო მართლმადიდებლური ეკლესია რუსეთის საპატრიარქოსგან დამოუკიდებელი გახდა. საბჭოთა კავშირის მიერ ესტონეთის სახელმწიფოს ხელახალმა ოკუპაციამ დასრულდა ესტონეთის სამოციქულო მართლმადიდებლური ეკლესიის ავტონომია, თუმცა, 1996 წელს, ავტონომია აღდგა მას შემდეგ, რაც ესტონეთმა აღადგინა დამოუკიდებლობა საბჭოთა კავშირის ქვეშ. ესტონეთის სამოციქულო მართლმადიდებლური ეკლესიის რიცხვი საბჭოთა პერიოდში იყო დაახლოებით 200,000, აქედან 80% ადგილობრივი ესტონელები იყვნენ.

2011 წლის აღწერის მონაცემები, ესტონეთში რელიგიური წარმომადგენლობა ძირითად ეთნიკურ ჯგუფებს შორის
ეთნიკური ჯგუფი მთლიანი მოსახლეობა[11] მართლმადიდებელი ლუთერანები ბაპტისტები კათოლიკები იეჰოვას მოწმეები მუსლიმი ბუდისტი ესტონელი ნეოპაგანი სხვა ქრისტიანი მიმდევრები სხვა რელიგიის წარმომადგენლები არარელიგიური უყარი/უცნობი
N % N % N % N % N % N % N % N % N % N % N % N %
ესტონელები 902,547 20,585 2.28 104,691 11.5 3,648 0.4 1,314 0.14 1,982 0.2 148 0.0 978 0.1 2,941 0.3 4,439 0.49 2,759 0.3 491,402 65.47 113,052 15.06
რუსები 326,235 142,971 43.8 862 0.26 515 0.15 560 0.17 1,322 0.4 107 0.03 114 0.03 — 1,344 0.41 687 0.21 83,708 29.58 56,286 19.89
უკრაინელები 22,573 10,816 47.9 99 0.43 155 0.68 121 0.53 330 1.46 — — — 252 1.1 159 0.7 5,337 24.82 4,027 18.73
ბელარუსები 12,579 6,188 49.1 44 0.34 44 0.34 598 4.7 55 0.43 — — — 55 0.43 45 0.35 3,053 24.94 2,117 17.29
ფინელები 7,589 818 10.7 1,948 25.6 36 0.47 33 0.43 108 1.4 — 9 0.11 8 0.1 45 0.59 29 0.38 2,873 39.94 1,250 17.37
თათრები 1,993 174 8.7 5 0.25 4 0.2 — 5 0.25 604 30.3 — — 8 0.4 8 0.4 594 31.56 465 24.69
ლატვიელები 1,764 254 14.3 221 12.5 9 0.5 140 7.9 7 0.39 — — — 13 0.73 8 0.45 653 40.43 298 18.45
გერმანელები 1,544 274 17.7 203 13.1 26 1.68 78 5 14 0.9 — — — 31 2 15 0.97 421 30.53 308 22.34

ლიტერატურა

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Ivković, Sanja Kutnjak; Haberfeld, M.R. (10 June 2015) Measuring Police Integrity Across the World: Studies from Established Democracies and Countries in Transition (en). Springer, გვ. 131. ISBN 9781493922796. „Estonia is considered Protestant when classified by its historically predominant major religion (Norris and Inglehart 2011) and thus some authors (e.g., Davie 2003) claim Estonia belongs to Western (Lutheran) Europe, while others (e.g., Norris and Inglehart 2011) see Estonia as a Protestant ex-Communist society.“ 
  2. ↑ (2010) World and Its Peoples: Estonia, Latvia, Lithuania, and Poland. Marshall Cavendish, გვ. 1066. ISBN 9780761478966. „It is usually said that Estonia is a Protestant country; however, the overwhelming majority of Estonians, some 72 percent, are nonreligious. Estonia is the European Union (EU) country with the greatest percentage of people with no religious belief. This is in part, the result of Soviet actions and repression of religion. When the Soviet Union annexed Estonia in 1940, church property was confiscated, many theologians were deported to Siberia, most of the leadership of Evangelical Lutheran Church went into exile, and religious instruction was banned. Many churches were destroyed in the German occupation of Estonia, from 1941 through 1944, and in World War II (1939-1945), and religion was actively persecuted in Estonia under Soviet rule 1944 until 1989, when some measure of tolerance was introduced.“ 
  3. ↑ Rausing, Sigrid (2004). History, Memory, and Identity in Post-Soviet Estonia: The End of a Collective Farm (en). Oxford University Press, გვ. 96. ISBN 9780199263189. „Protestantism has done much to inform the moral world view of the Estonians, particularly the process of distinguishing themselves from the Russians.“ 
  4. ↑ Estonians least religious in the world. EU Observer (11 February 2009). ციტირების თარიღი: 9 January 2014
  5. ↑ Eestis on 90 usuvoolu: lilla leegi hoidjad, kopimistid, tulekummardajad.... Postimees (29 April 2013). ციტირების თარიღი: 9 January 2014
  6. ↑ Martin Noorkõiv (6 November 2012). "The Estonian Atheist Experiment". University of Tartu Blog.
  7. ↑ Francoeur, Robert T.; Noonan, Raymond J. (2004) The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality. A&C Black, გვ. 361. ISBN 9780826414885. 
  8. ↑ Purs, Aldis (15 February 2013). Baltic Facades: Estonia, Latvia and Lithuania since 1945. Reaktion Books, გვ. 79. ISBN 9781861899323. „The Soviet union was an avowed atheist state that placed great restrictions on religious practice. Resistance to state-sponsored atheism came from established (although heavily restricted and monitored) religious clergy and from believers roughly following an evangelical Christianity. In Estonia and Latvia Bible-smuggling from the West was one of the more common methods of anti-regime activity.“ 
  9. ↑ Francoeur, Robert T.; Noonan, Raymond J. (2004) The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality. A&C Black, გვ. 361. ISBN 9780826414885. „It was not until 1998 that the state's religious policies became tolerant, and by 1990, repressive legislation was annulled.“ 
  10. ↑ Benovska-Sabko, Milena (2011). „THE REDISCOVERY OF ORTHODOX CHRISTIANITY IN POST SOVIET ESTONIA“. Journal of Ethnology and Folkloristics. 5 (1): 23–43 – წარმოდგენილია Estonian Literary Museum, Estonian National Museum, University of Tartu-ის მიერ.
  11. ↑ PC0428: POPULATION BY ETHNIC NATIONALITY, SEX AND PLACE OF RESIDENCE, 31 DECEMBER 2011
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=რელიგია_ესტონეთში&oldid=4287314“-დან