პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია

პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია ანუ პროსტატის ადენომა — წინამდებარე ჯირკვლის არაავთვისებიანი გადიდება. ის 50 წელს გადაცილებულ მამაკაცებს უვითარდებათ, თუმცა არ არის გამორიცხული, ახალგაზრდა ასაკშიც იჩინოს თავი.

პროსტატის ადენომის მიზეზები ბოლომდე შესწავლილი არ არის. ეს დაავადება მამაკაცთა კლიმაქსის ერთ-ერთ გამოვლინებად მიიჩნევა. ამრიგად, დაავადების ალბათობა ყველა ხანშიშესულ მამაკაცს აქვს. პროსტატის ადენომის განვითარებასა და სექსუალურ აქტივობასა თუ ორიენტაციას, წამლებისა თუ ალკოჰოლის მოხმარებას, გადატანილ ანთებით თუ ვენერიულ დაავადებებს შორის კავშირი დადასტურებული არ არის.

ადენომის დროს, პროსტატის ჯირკვალზე წარმოიშობა პატარა კვანძი (ან კვანძები), რომელიც იზრდება და მუდმივად აწვება შარდსადენ მილს. ეს მილი პროსტატის ჯირკვალში რომ არ გადიოდეს, დაავადება სრულებით არ გამოვლინდებოდა, ასე კი ადენომა შარდის გამოყოფის მხრივ დარღვევებს იწვევს.

მიიჩნევა, რომ დაავადება იწყება მაშინ, როდესაც შარდის გამოყოფა მამაკაცს შვებას აღარ გვრის. იდეალურ შემთხვევაში, ავადმყოფმა ექიმს სწორედ ამ დროს უნდა მიმართოს. რამდენიმე ხნის შემდეგ, შარდის გამოყოფა ნაკლებად თავისუფალი, ნაკლებად ინტენსიური ხდება. შარდის ნაკადი სუსტდება, ულუფა (ერთ ჯერზე გამოყოფილი შარდის ოდენობა) მცირდება. შარდის ბუშტი მთლიანად ვერ იცლება, რასაც შარდის შეუკავებლობამდე მივყავართ. ამ სტადიაში ადენომის კიდევ ერთი გამოვლინება ის არის, რომ მამაკაცს მცირე ხნითაც კი არ შეუძლია შარდის შეკავება.

სიმპტომები

თუ 50 წელს გადაცილებულ მამაკაცს ჩამოთვლილი სიმპტომებიდან:

• შარდის გამოყოფის გაძნელება ან შეწყვეტა;
• შარდის ნაკადის შესუსტება;
• წვეთობით შარდვა;
• მოშარდვის შემდეგ დაუკმაყოფილებლობის შეგრძნება;
• შარდვის გახშირება;
• მტკივნეული შარდვა;
• ღამით შარდვის გახშირება;
• მცირე ულუფებით შარდვა, -

ერთი მაინც გამოაჩნდა, სავარაუდოა, წინამდებარე ჯირკვლის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია.

პროსტატის ადენომას ტკივილი არ ახასიათებს. ტკივილი მხოლოდ მაშინ იჩენს თავს, თუ ჯირკვალი დაჩირქდა - ჩამოუყალიბდა პროსტატის აბსცესი. ამ დროს, გარდა ტკივილისა, აღენიშნება მაღალი ტემპერატურა, საერთო სისუსტე, ოფლიანობა.

წინამდებარე ჯირკვლის ადენომა შეიძლება გართულდეს:

• შარდვის მწვავე შეკავებით, რომელიც ხშირად მოულოდნელად იწყება და ავადმყოფი ალკოჰოლის ჭარბად მიღებას უკავშირებს. ახასიათებს ძლიერი ტკივილი შარდის ბუშტსა და შორისის არეში, მტკივნეული ჭინთვები, რომლებიც კათეტერიზაციის შემდეგ გაივლის. ზოგჯერ შარდის შეკავება გრძელდება, მუდმივ ხასიათს იღებს, ძლიერ შემაწუხებელია და სასწრაფო ოპერაციულ მკურნალობას მოითხოვს;
• ცისტიტით, რომელიც თავდაპირველად მწვავეა, შემდეგ კი - ქრონიკული ხდება;
• ანთებითი პროცესებით პროსტატის ადენომაში (ადენომიტი) ან პროსტატის ქსოვილში (პროსტატიტი);
• შარდის ბუშტში კენჭების წარმოქმნით;
• ორქოეპიდიდიმიტით - სათესლე ჯირკვლისა და დანამატის ანთებით. ის, უმთავრესად, კათეტერიზაციის შემდეგ ვითარდება. განსაკუთრებით - ურეთრაში ჩადგმული მუდმივი კათეტერის პირობებში;
• პიელონეფრიტით;
• ჰემატურიით (სისხლის შერევით შარდში);
• პროსტატის კიბოთი.

გამოკვლევის მეთოდები

• წინამდებარე ჯირკვლების რექტალური (სწორი ნაწლავიდან) გამოკვლევა თითით. ის აუცილებელია, რათა ექიმს წარმოდგენა შეექმნას სიმსივნურ წარმონაქმნზე, განსაზღვროს პროსტატის ჯირკვლის ზომა, კონსისტენცია, მტკივნეულობა;
• მენჯის ღრუს ორგანოებისა და წინამდებარე ჯირკვლების ექოსკოპიური გამოკვლევა. ის ინფორმაცია იძლევა პროსტატის ჯირკვლის ზომასა და სტრუქტურაზე, ავლენს ნარჩენი შარდისა და კენჭების არსებობას. ზოგჯერ საჭირო ხდება ტრანსრეაქტალური ექოსკოპიური გამოკვლევა. ეს მეთოდი უფრო ინფორმაციულია;
• თანმხლები დაავადების გამოსავლენად ინიშნება სისხლისა და შარდის ანალიზები;
• პროსტატის კიბოს გამოსარიცხად, კეთდება ანალიზი პროსტატსპეციფიკურ ანტიგენზე;
• საჭიროებისას, უროფლოუნეტრიის მეშვეობით, განსაზღვრავენ ნარჩენი შარდის რაოდენობას, რაც ინფორმაციას იძლევა შარდის ბუშტის ფუნქციის შესახებ. ციტოსკოპიით ათვალიერებენ შარდის ბუშტსა და პროსტატის ჯირკვალს.

მკურნალობა

საწყის სტადიაზე მკურნალობა კონსერვატიულია. არსებობს უამრავი ეფექტიანი მედიკამენტი, რომელიც ინდივიდუალური წესით უნდა შეირჩეს. სხვაგვარად, შესაძლოა მკურნალობა უშედეგო აღმოჩნდეს.

თერაპიული მკურნალობა ხანგრძლივია. ამ მეთოდით ხდება შარდის გამოყოფის გაუმჯობესება, მაგრამ ეს განკურნებას არ ნიშნავს. ექიმის მუდმივი მეთვალყურეობის გარეშე, შესაძლოა, დაავადებამ პროგრესი განიცადოს.

უმრვლესობა ექიმთან მხოლოდ შარდის შეკავების შემდეგ მიდის (შარდის ბუშტი ბოლომდე არ იცლება, თავს იჩენს შარდის შეუკავებლობა, შარდი სუნიანი ხდება). ასეთ დროს, პრაქტიკულად ყოველთვის ქირურგიული ჩარევა ხდება საჭირო. ქირურგიული ჩარევა პროსტატის ადენომის ყველაზე ეფექტიანი მეთოდია.

პროფილაქტიკა

ამ დაავადების თავიდან აცილების გზა არ არსებობს. არ შეიძლება, პროფილაქტიკის მიზნით იმ პრეპარატების გამოყენება, რომლებიც მის სამკურნალოდ ინიშნება. სასურველია, 50 წელს გადაცილებულმა ყოველმა მამაკაცმა წელიწადში ერთხელ მაინც ჩაიტაროს უროლოგიური გამოკვლევა.

გთხოვთ მიაქციოთ ყურადღება მითითებას ჯანმრთელობის თემებზე!

სქოლიო

ჟურნალი "ოჯახის მკურნალი" #13 (151) 2007 წ.