პრიამე

პრიამე (პრიამოსი) (ლათ. Priamus, ძვ. ბერძნ. Πρίαμος) — ტროის მეექვსე და უკანასკნელი მეფე, ლაომედონტისა და სტრიმოს ვაჟი; საერთოდ 40 წელი მართავდა. „პრიამეს სახელი ავთენტურად არის ხეთურ-ლუვიური წარმოშობის ეპითეტი, რაც ნიშნავს „პირველს“, „საუკეთესოს“. სახელწოდება „პარიზი“ ასახავს იმავე ინდოევროპული საფუძვლის ვარიანტს“.

ოჯახი

პრიამე ლაომედონტის ვაჟებიდან ერთადერთია, რომელიც ჰერკულესმა დატოვა ცოცხალი, როცა მოხალისეთა რაზმით ქალაქი დაიპყრო, ლაომედონტზე შური იძია. ერთ-ერთი ვერსიით, როცა ჰერკულესი ტროაში მიცურავდა, პრიამემ გაათავისუფლა ტელამონი და იფიკლე, რომლებიც ლაომედონტმა ციხეში ჩააგდო, რისთვისაც ჰერკულესმა შეიწყალა. სხვა ვერსიით, ჰერკულესმა იგი ტროას დატყვევებული მეზობლებისგან იყიდა.

პირველი ცოლისგან არისბა პრიამეს ჰყავდა მხოლოდ ერთი ვაჟი, ესაკა, მეორედან (ჰეკაბა ან ჰეკუბა) ვაჟები: ჰექტორი, პარისი (სხვაგვარად ალექსანდრე), დეიფობუსი, ელენი და ექვსი სხვა, ასევე ქალიშვილები: კრეუსა, ლაოდიკე, პოლიქსენა, კასანდრა, ილიონი. სხვა ქალების შვილებთან ერთად მას ჰყავდა 50 ვაჟი და 50 ქალიშვილი (ანუ სულ 100 შვილი). გიგინის თქმით, 41 ვაჟი და 14 ქალიშვილი. ანუ 50 ვაჟი, მათგან 17 ჰეკაბადან. ვერგილიუსის ცნობით, 100 ასული და რძალი.

დემეტრე სკეფსისის ცნობით, მისი სიმდიდრე მოვიდა აბიდოსის მახლობლად მდებარე ასტირში არსებული ოქროს საბადოებიდან.

როლი ტროას ომში

ტროის ომის დროს პრიამე უკვე იმდენად მოხუცი იყო, რომ ბრძოლებში მონაწილეობა არ მიუღია. ის მხოლოდ ერთხელ ჩნდება ბრძოლის ველზე, რათა ბერძნებთან შეთანხმებულიყო პარისისა და მენელაოსის დუელთან დაკავშირებით.

ჰექტორის გარდაცვალების შემდეგ პრიამე ფარულად, ჰერმესის დახმარებით, შეიპარება აქილევსის კარავში და გმირს შვილის დამახინჯებულ სხეულს ევედრება. ჰომეროსი არაფერს ამბობს პრიამეს სიკვდილზე.

აქაველების მიერ ტროას აღებისას მან მიმართა ზევსის ოტრადნის (ჰერკეის) საკურთხევლის დაცვას, მოკლა ნეოპტოლემოსმა (სხვა სახელი პიროსი). ამ საკურთხეველზე იდგა ზევსის ხის ქანდაკება შუბლზე მესამე თვალით. ლეშეის ლექსის მიხედვით, იგი საკურთხევლიდან გამოათრიეს და ნეოპტოლემოსმა სასახლის კარიბჭესთან მოკლა. ვერსიით, იგი ნეოპტოლემოსმა მოკლა სიგეის კონცხზე აქილევსის საფლავზე.

გამოსახულია დელფოში პოლიგნოტოსის ნახატზე. მოხსენიებულია ოდისეაში (III 107). ესქილეს ტრაგედიის გმირი „ფრიგიელები, ანუ ჰექტორის სხეულის გამოსასყიდი“, სოფოკლეს ტრაგედიები „ფრიგელები“ „Priam“, ფილოკლე უფროსი „პრიამე", ტაიმსითეუსი, დიონისე სირაკუზელი, ენიუსი „ჰექტორის გამოსასყიდი".

რესურსები ინტერნეტში

• პრიამოსი