ნადია კომენეჩი
ნადია ელენა კომენეჩი (რუმ. Nadia Elena Comăneci; დ. 12 ნოემბერი, 1961, ონეშტი, რუმინეთი) — ყოფილი რუმინელი სპორტული ტანმოვარჯიშე და ხუთგზის ოლიმპიური მედალოსანი. კომენეჩი პირველი ტანმოვარჯიშეა, რომელმაც ოლიმპიურ თამაშებზე სრულყოფილი 10 შეფასება დაიმსახურა. [1]
| ნადია კომენეჩი | |
|---|---|
 ნადია კომენეჩი 2010 / 1977 წელს | |
| სრული სახელი | ნადია ელენა კომანეჩი |
| მეტსახელ (ებ) ი | ნადია |
| ქვეყანა (სპორტი) |
 რუმინეთი |
| დაიბადა |
12 ნოემბერი, 1961 ონეშტი, რუმინეთი |
| სიმაღლე | 1,63 მ |
| დისციპლინა | ქალთა მხატვრული ტანვარჯიში |
| დონე | უფროსთა შორის ელიტური |
| კოლეჯი | ბუქარესტის პოლიტექნიკური უნივერსიტეტი |
| ყოფილი მწვრთნელ(ებ)ი |
ბელა კაროი მართა კაროი |
| ქორეოგრაფი | ჯეზა პოზარი |
| კარიერა დაასრულა | 1984 (ოფიციალურად) |
კარიერის განმავლობაში, კომენეჩიმ 9 ოლიმპიური მედალი და სპორტულ ტანვარჯიშში მსოფლიო ჩემპიონატის 4 მედალი მოიგო.
ნადია მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმული ტანმოვარჯიშეა და ცნობილია სპორტის მსოფლიო მასშტაბით პოპულარიზებით.[2] 2000 წელს, ის მეოცე საუკუნის ათლეტთა შორის დაასახელეს.[3] 1989 წლიდან, კომენეჩი აშშ-ში ცხოვრობს. დაქორწინებულია ამერიკელ ოლიმპიურ ჩემპიონ ბარტი კონერზე.
ადრეული წლები
რედაქტირება
ნადია კომენეჩი დაიბადა 1961 წლის 12 ნოემბერს, ონეშტში, დასავლეთ მოლდოვის ისტორიულ რეგიონში, რუმინეთის ბაკეუს ჟუდეცში, კარპატების მთებში მდებარე პატარა ქალაქში.[4][5] მისი მშობლები გეორგი და სტეფანია კომენეჩები არიან. ჰყავს უმცროსი ძმა.[6] მშობლები 1970-იან წლებში განქორწინდნენ. მოგვიანებით მამამისი (1936-2012) ბუქარესტში გადავიდა.[7] ის და მისი უმცროსი ძმა, ადრიანი რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის მზრუნველობის ქვეშ აღმოჩნდნენ.[8] 2011 წელს, ნადიას დედამ, სტეფანიამ ინტერვიუში აღნიშნა, რომ მან ქალიშვილი ტანვარჯიშში იმიტომ შეიყვანა, რომ ნადიას ზედმეტი ენერგიულობისა და აქტიურობის გამო, ბავშვის აღზრდა რთული იყო.[9] კომენეჩიმ ბუქარესტის პოლიტექნიკური უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ, სპორტული აღზრდის ხარისხი მიიღო, რაც მას ტანვარჯიშის მწვრთნელის კვალიფიკაციას აძლევს.[10]
ადრეული კარიერა
რედაქტირება
ნადიამ ტანვარჯიშში ვარჯიში ჯერ კიდევ ბაღიდან დაიწყო, ადგილობრივ გუნდთან ალი-სთან (Flacăra) ერთად, სადაც მისი მწვრთნელები დანკანი და მანტანი იყვნენ.[11][12] 6 წლის ასაკში, როდესაც კომენეჩის მიერ შესრულებული ერთ-ერთი მოძრაობა, კერძოდcartwheel იხილეს, ნადია ბელა კაროის ექსპერიმენტული ტანვაჯიშის სკოლისთვის შეარჩიეს.[13][14] კაროი ისეთ ტანმოვარჯიშეებს ეძებდა, რომელთაც ადრეული ასაკიდანვე გაწვრთნიდა. შესვენებისას მან ორი გოგონა შეამჩნია. როდესაც შესვენება მორჩა და გოგონები შიგნით შევიდნენ, კაროი მათ მიჰყვა. ის საკლასო ოთახებს შორის დაიარებოდა, საბოლოოდ კომენეჩიც შენიშნა (მეორე გოგონა, ვიორიკა დიმიტრუ, რუმინეთის ერთ-ერთი მოწინავე ბალერინა გახდა). ნადია კაროისთან 7 წლის ასაკიდან ვარჯიშობდა. ბელასა და მისი ცოლის, მართა კაროის მიერ ონეშტში დაარსებულ ტანვარჯიშის სკოლაში კომენეჩი ერთ-ერთი პირველი სტუდენტი იყო. განსხვავებით კაროის სკოლის ბევრი სხვა სტუდენტისაგან, ნადიას სახლიდან სკოლამდე გადაადგილება შეეძლო, რადგანაც ქალაქში ცხოვრობდა.[15]
1970 წლიდან, ნადიამ მშობლიური ქალაქის გუნდთან ერთად ასპარეზობა დაიწყო და ყველაზე ახალგაზრდა ტანმოვარჯიშე გახდა, რომელმაც რუმინეთის ეროვნული ჩემპიონატი მოიგო. 1971 წელს, პირველ საერთაშორისო შეჯიბრებაში მიიღო მონაწილეობა. უმცროსთა შორის, ნადია იუგოსლავიელ ტანმოვარჯიშეს დაუპირისპირდა, „all-around“ ღონისძიებაში გაიმარჯვა და გუნდს ოქროს მედლის მოპოვებაში შეუწყო ხელი. მომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში, ნადია მრავალ ახალგაზრდულ შეჯიბრზე გამოდიოდა რუმინეთის მასშტაბით. ორმაგ შეხვედრებში ის ისეთი ქვეყნის ტანმოვაჯიშეებს ხვდებოდა, როგორიცა: უნგრეთი, იტალია და პოლონეთი.[16] 11 წლის ასაკში, მან ახალგაზრდა ტანმოვარჯიშეთა უმნიშვნელოვანეს საერთაშორისო შეჯიბრზე, უმცროსთა შორის მეგობრობის ტურნირზე „all-around“, „vault“ და „uneven bars“ ღონისძიებებში გაიმარჯვა.[16][17]
კომენეჩიმ საერთაშორისო აღიარება 13 წლისამ მოიპოვა, როდესაც 1975 წელს ქალთა სპორტული ტანვარჯიშის ევროპის ჩემპიონატზე (სკიენი, ნორვეგია) 5 ღონისძიებიდან 4-ში გაიმარჯვა. მხოლოდ „floor exercise“ ღონისძიებაში აჯობა მას ნელი ვლადიმიროვნა კიმმა. კომენეჩიმ ასეთივე წარმატებით გააგრძელა მოღვაწეობა: „ყველა ჩემპიონის“ შეჯიბრზე მან „all-around“ ღონისძიება მოიგო, პირველი ადგილი დაიკავა „all-around“, „vault“, „balance beam“ და „uneven bars“ ღონისძიებებში, რუმინეთის ეროვნულ ჩემპიონატზე. ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების წინა ღონისძიებაზე, მონრეალში, კომანეჩიმ „all-around“ და „balance beam“ ღონისძიებებში გაიმარჯვა, „vault“, „floor exercise“ და „uneven bars“ ღონისძიებებში კი მას საბჭოთა ტანმოვაჯიშემ, კიმმა აჯობდა და რუმინელმა ვერცხლის მედლებს დასჯერდა.[16]
ლიტერატურა
რედაქტირება- Comăneci, Nadia (2004). Letters to a Young Gymnast – The Art of Mentoring. Basic Books. ISBN 0-465-01276-0.
- Kerr, Roslyn. "The Impact of Nadia Comaneci on the Sport of Women's Artistic Gymnastics." Sporting Traditions, Australian Society for Sports History. November 2006:87–102.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
- ოფიციალური საიტი
- ნადია კომენეჩი კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზაში
- Voices of Oklahoma interview with Bart Conner. ინტერვიუ ბარტი კონერთან, ნადიას ქმართან.
ვიდეოკლიპები:
- Nadia Comăneci makes history at the Montreal 1976 Olympics – The Olympic Channel, 2010
- Nadia Comăneci – First Olympics Perfect 10 (Uneven Bars)- Montreal 1976 Olympics – The Olympic Channel, 2015
- Nadia Comăneci – Selections from all of her routines – Montreal 1976 Olympics (overview) – The Olympic Channel, 2012
- The Adorable Way This Olympic Couple First Met | Where Are They Now | Oprah Winfrey Network – Oprah Winfrey Network (U.S. TV channel), 2016
- Nadia Comaneci & Bart Conner Commentate on Their Perfect Olympic Routines | Take the Mic – The Olympic Channel, 2016
- Nadia Comaneci and Bart Conner, 11 Olympic Medals in this Olympic Family – The Olympic Channel, 2016.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Gymnast Nadia Comăneci Became the Queen of the 1976 Montreal Games when she was Awarded the First Perfect Score.
- ↑ The Columbia Electronic Encyclopedia, 6th ed.. (2007)Gymnastics. infoplease.com.
- ↑ „Nadia Comăneci“. CNN. July 7, 2008.
- ↑ Lafon, Lola. The Little Communist Who Never Smiled. Serpent's Tail/Profile Books. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-08-22. ციტირების თარიღი: 2018-04-06.
- ↑ Gymnastics legend Nadia Comaneci wants to remind everyone she's from Romania. New York Daily News (August 6, 2016).
- ↑ Olympic Champion Nadia Comaneci. ციტირების თარიღი: 9 თებერვალი, 2021
- ↑ Săvescu, Ionela. Nadia Comăneci despre moartea tatălui său: „Este un moment deosebit de greu Romanian (12 იანვარი, 2012). ციტირების თარიღი: 9 თებერვალი, 2021
- ↑ Comăneci, p. 5.
- ↑ Ştefania Comăneci, mama Nadiei: "Sunt mândră de ea!" ro (11 ნოემბერი, 2011). ციტირების თარიღი: 9 თებერვალი, 2021
- ↑ Comăneci, pp. 94 and 121.
- ↑ Whatever Happened to Nadia Comăneci? დაარქივებული May 28, 2010, საიტზე Wayback Machine. Barbara Fisher and Jennifer Isbister, 2003, Gymnastics Greats.com
- ↑ Comăneci
- ↑ Comăneci, pp. 17–19.
- ↑ Deford, Frank. "Nadia Awed Ya". Sports Illustrated. August 2, 1976.
- ↑ Comăneci, p. 19.
- ↑ 16.0 16.1 16.2 List of competitive results Gymn-Forum
- ↑ Comăneci, pp. 27–28.