სემიუელ მორზე
სემიუელ ფინლი ბრიზ მორზე (Samuel Finley Breese Morse; დ. 27 აპრილი, 1791, ჩარლსტაუნი, მასაჩუსეტსი ― გ. 2 აპრილი, 1872, ნიუ-იორკი) — ამერიკელი გამომგონებელი და მხატვარი. მის განსაკუთრებით ცნობილ გამოგონებას წარმოადგენს — ელექტრომაგნიტური მბეჭდავი ტელეგრაფი („მორზეს აპარატი“, 1836) და მორზეს ანბანი.
| სემიუელ მორზე | |
|---|---|
 სემიუელ მორზე | |
| მშობლიური სახელი | Samuel Morse |
| დაბადების სახელი | სემიუელ ფინლი ბრიზ მორზე |
| დაბადების თარიღი |
27 აპრილი, 1791 ჩარლსტაუნი, მასაჩუსეტსი, აშშ |
| გარდაცვალების თარიღი |
2 აპრილი, 1872 (80 წლის) ნიუ-იორკი, აშშ |
| მოქალაქეობა |
 აშშ |
| ალმა-მატერი | იელის კოლეჯი |
| საქმიანობა | გამომგონებელი, მხატვარი |
| ცნობილია როგორც | მორზეს ანბანის შემქმნელი |
| მეუღლე(ები) | ლუკრეცია პიკერინგ უოკერი |
| შვილ(ებ)ი | ლეილა მორზე |
| ჯილდოები |
 საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი |
1844 წლის 24 მაისს ქალაქ ვაშინგტონსა და ბალტიმორს შორის გაიგზავნა პირველი დეპეშა, რომელიც იყენებდა მორზეს მეთოდს.
კოლეჯის დამთავრების შემდეგ 1810 წელს მორზე გახდა კლერკი ბოსტონში, მაგრამ ფერწერა მის მთავარ საქმიანობად რჩებოდა. 1811 წელს მშობლების დახმარებით მორზე ხატვის შესასწავლად გაემგზავრა ინგლისში. იქ მან შექმნა მრავალი ისტორიული ნახატი.
ინლისსა და აშშ-ს შორის 1812 წლის ომის დროს პროამერიკული პოზიცია დაიკავა.
1814 წელს სამშობლოში დაბრუნდა. მაგრამ ამერიკელებმა მისი ისტორიული ტილოები არ დაუფასეს. იმისათვის რომ თავი ერჩინა, იგი დაუბრუნდა პორტრეტებს და მუშაობა დაიწყო ახალ ინგლისში, ნიუ-იორკსა და სამხრეთ კაროლინაში.
1826 წელს მორზე გახდა ნაციონალური სამხატვრო აკადემიის ერთ-ერთი დამაარსებელი და მისი პირველი პრეზიდენტი იყო 1845 წლამდე. 1832 წელს ევროპიდან ამერიკამდე გემით მგზავრობის დროს, ელექტრომაგნიტის გამოგონების აზრის გავლენის ქვეშ ის ტელეგრაფის შექმნაზე დაფიქრდა.
1837 წლიდან მორზე მეტ დროს უთმობდა თავის გამოგონებას და 1838 წელს შექმნა კოდირებული შეტყობინებისთვის განკუთვნილი, წერტილების და ტირეების სისტემა, რომელიც მთელ მსოფლიოში ცნობილი გახდა, როგორც მორზეს ანბანი.
1843 წელს ჩრდილოეთ ამერიკის რესპუბლიკის მთავრობამ მორზეს 30 ათასი დოლარის გრანტი გამოუყო. 65 კილომეტრიანი ხაზი იყო ვაშინგტონსა და ბალტიმორში. 1844 წლის 24 მაისს, პირველი დეპეშა გაიგზავნა ამ ხაზის სიტყვებით: „რა შექმნა უფალმა?“. ეს ფრაზა მორზეს ურჩია მისი მეგობრის ახალგაზრდა ქალიშვილმა ანა ელისვორთმა.
სიცოცხლის ბოლო წლებში, ნორზე ეხმარებოდა კოლეჯებს, ეკლესიებს და ღარიბ მხატვრებს. გარდაიცვალა 1872 წლის 2 აპრილს ნიუ-იორკში.
ლიტერატურა
რედაქტირება- Bellion, Wendy (2011). Citizen Spectator: Art, Illusion, and Visual Perception in Early National America. Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-3388-9.
- Bellis, Mary. (2009)Timeline: Biography of Samuel Morse 1791–1872. The New York Times Company. ციტირების თარიღი: 2009-04-27.[მკვდარი ბმული]
- Bellis, Mary. (2009a)The Communication Revolution. The New York Times Company. ციტირების თარიღი: 2009-04-27.[მკვდარი ბმული]
- Carter, Samuel III (1968). Cyrus Field: Man of Two Worlds. New York: G.P. Putnam's Sons.
- Gleick, J. (2011). The Information: a History, a Theory, a Flood, London. Fourth Estate.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „სემიუელ მორზე“ ვიკისაწყობში.
