ლინკოლნის დედამიწისახლო ასტეროიდების კვლევის ლაბორატორია
ლინკოლნის დედამიწისახლო ასტეროიდების კვლევის ლაბორატორია (ინგლ. Lincoln Near-Earth Asteroid Research, LINEAR) — აშშ-ის საჰაერო ძალების, NASA-სა და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის ლინკოლნის ლაბორატორიის ერთობლივი პროექტი, რომელიც შექმნილია დედამიწისახლო ობიექტების სისტემატური გამოვლენისა და თვალყურის დევნისათვის.
| ლინკოლნის დედამიწისახლო ასტეროიდების კვლევის ლაბორატორია | |
|---|---|
| 33°49′05″ ჩ. გ. 106°39′33″ დ. გ. / 33.81806° ჩ. გ. 106.65917° დ. გ. | |
| კოდი | 704 |
| ქვეყანა |
 ამერიკის შეერთებული შტატები |
| ტიპი | ობსერვატორია |
| ოფიციალური საიტი | http://www.ll.mit.edu/impact/watch-potentially-hazardous-asteroids |
 | |
იგი პასუხისმგებელი იყო ასტეროიდების აღმოჩენების უმეტესობაზე 1998 წლიდან, სანამ 2005 წელს კატალინის ცის მკვლევარმა მას არგადაუსწრო კვლევაში.[1] 2011 წლის 15 სექტემბრის მდგომარეობით, LINEAR-მა აღმოაჩინა 231082 მზის სისტემის მცირე ობიექტი, რომელთაგან სულ მცირე 2423 იყო დედამიწისახლო ასტეროიდი და 279 კომეტა.[2] LINEAR პროგრამის მიერ გამოყენებული ინსტრუმენტები განთავსებულია ლინკოლნის ლაბორატორიის ექსპერიმენტულ საცდელ ბაზაზე ნიუ-მექსიკოში, სოკოროს მახლობლად.
ისტორია
რედაქტირება1970-იანი წლების ბოლოს, ლინკოლნის ლაბორატორიის ექსპერიმენტული საცდელი ობიექტი აშენდა უაით სენდს მისლ რეინჯზე.[3][4] პროექტის პროტოტიპში გამოყენებული იყო დაბალი განათების ვიდეოკამერები.[5] 1994 წელს შემუშავდა ახალი მიდგომა ასტეროიდების ავტომატური გამოვლენის შესახებ, ამჯერად უფრო ახალი ციფრული დეტექტორის ტექნოლოგიის გამოყენებით.[6] 1996 წელს LINEAR პროექტმა დაიწყო დედამიწისახლო ობიექტების აღმოჩენა1.0 მეტრი დიაფრაგმის ტელესკოპის გამოყენებით, რომელიც შექმნილია საჰაერო ძალების კოსმოსური სარდლობის სახმელეთო ელექტრო-ოპტიკური ღრმა კოსმოსური მეთვალყურეობისთვის. საჰაერო ძალების ფართო ველის ტელესკოპები განკუთვნილი იყო დედამიწის ორბიტაზე მოძრავ კოსმოსურ ხომალდებზე ოპტიკური დაკვირვებისთვის. თავდაპირველად გამოიყენეს 1024×1024 პიქსელიანი დეტექტორი, რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ ფარავდა ტელესკოპის ხედვის ველის მხოლოდ მეხუთედს, აღმოაჩენილ იქნა დედამიწისახლო ოთხი ობიექტი. შემდეგ დამონტაჟდა 1960×2560 პიქსელიანი დეტექტორი, რომელიც ფარავდა ტელესკოპის ორი კვადრატული გრადუსიანი ხედვის არეალს. შემდეგ ორივე დეტექტორი გამოიყენებოდა მოგვიანო ტესტებში.[7]
პირველი LINEAR ტელესკოპი სრულად ამოქმედდა 1998 წლის მარტში.[8] 1999 წლის ოქტომბრიდან დაწყებული, მეორე 1.0 მეტრიანი ტელესკოპი დაემატა საძიებო სამუშაოებს.[9] 2002 წელს, 0.5 მეტრიანი ტელესკოპი, რომელიც აღჭურვილი იყო ორიგინალური დეტექტორით, გამოტანილი იქნა ონლაინ რეჟიმში, რათა უზრუნველყოს შემდგომი დაკვირვებები ორი საძიებო ტელესკოპის მიერ გაკეთებული აღმოჩენებისთვის.[10] ეს საშუალებას იძლეოდა ცის დაახლოებით 20%-ზე მეტი სივრცის დაკვირვებას ყოველ ღამე. ტელესკოპების მიერ ჩაწერილი მონაცემები გადასამუშავებლად იგზავნება ლინკოლნის ლაბორატორიაში ჰანსკომის საჰაერო ძალების ბაზაზე, ლექსინგტონში. აღმოჩენები შემდეგ გადაეგზავნება მცირე პლანეტების ცენტრს.[2]
აღმოჩენები
რედაქტირება140000-ზე მეტი მცირე პლანეტის აღმოჩენის გარდა, LINEAR-ს ეკუთვის ასევე რამდენიმე პერიოდული კომეტის აღმოჩენა, ან თანამოპოვება ან ხელახალი აღმოჩენა, მათ შორის: 11P/Tempel–Swift–LINEAR, 158P/Kowal-LINEAR, 160P/LINEAR (LINEAR). 43), 165P/LINEAR (LINEAR 10) და 176P/LINEAR (LINEAR 52, 118401 LINEAR: მხოლოდ ხუთი ობიექტიდან ერთ-ერთი კლასიფიცირებულია, როგორც კომეტები, ასევე ასტეროიდები). აღმოჩენილი სხვა ობიექტებია (137108) 1999 AN10, (179806) 2002 TD66 და 2004 FH. LINEAR-ის ერთ-ერთი აღმოჩენა იყო (231937) 2001 FO32, რომელმაც დედამიწის მახლობლად ჩაიარა 2021 წლის 21 მარტს.[11]
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- LINEAR website.
- The Lincoln Near-Earth Asteroid Research (LINEAR) Program Grant H. Stokes, Frank Shelly, Herbert E.M. Viggh, Matthew S. Blythe, and Joseph S. Stuart
- Near Earth Object program – discovery statistics, Jet Propulsion Laboratory
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ NEO Discovery Statistics. NASA Near Earth Object Program. ციტირების თარიღი: 2012-01-19
- ↑ 2.0 2.1 MIT Lincoln Laboratory: LINEAR. MIT Lincoln Laboratory. ციტირების თარიღი: 2012-01-19
- ↑ Beatty, D. E.; Sorvari, J. M.; Taff, L. G. (1980). „Artificial satellites, minor planets, and the ETS“. NASA Sti/Recon Technical Report N. 81: 12143. Bibcode:1980STIN...8112143B.
- ↑ LINEAR – Experimental Test Site. Lincoln Laboratory, MIT. ციტირების თარიღი: 3 November 2016
- ↑ Taff, L. G. (1981). „A new asteroid observation and search technique“. Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 93: 658. Bibcode:1981PASP...93..658T. doi:10.1086/130905.
- ↑ Tennyson, Peter D.; Rork, Eugene W.; Kostishack, Daniel F. (1994). „Applying electro-optical space surveillance technology to the detection of near-Earth asteroids“. Proceedings of SPIE. Instrumentation in Astronomy VIII. 2198: 1286. Bibcode:1994SPIE.2198.1286T. doi:10.1117/12.176813. S2CID 129557577.
- ↑ Lincoln Near-Earth Asteroid Research (LINEAR). NASA Near Earth Object Program. ციტირების თარიღი: 2012-01-19
- ↑ Stokes, G. H.; Viggh, H. E. M.; Shelly, F. L.; Blythe, M. S.; Stuart, J. S. (1998). „Results from the Lincoln Near Earth Asteroid Research (LINEAR) Project“. American Astronomical Society. 30: 1042. Bibcode:1998DPS....30.1607S.
- ↑ Elowitz, R. M.; Stokes, G. H.; Bezpalko, M.; Blythe, M. S.; Evans, J. B.; Pearce, E. C.; Sayer, R. W.; Shelly, F. C.; Viggh, H. E. M. (1999). „A Progress Report on the Lincoln Near Earth Asteroid Research Project“. American Astronomical Society. 195: 1531. Bibcode:1999AAS...19510801E.
- ↑ Stokes, G. H.; Evans, J. B.; Shelly, F. C. (2002). „LINEAR Search and Operations Experience“. American Astronomical Society. 201: 1315. Bibcode:2002AAS...20113003S.
- ↑ February 2021, Patrick Pester-Staff Writer 22. Asteroid the size of the Golden Gate Bridge will whiz past Earth in March en (22 February 2021). ციტირების თარიღი: 2 March 2021