ლიბანური გირვანქა
ლიბანური გირვანქა ( არაბ. ليرة لبنانية ; ფრანგული : livre libanaise ; ნიშანი: ل.ل. , ISO 4217 : LBP ) — ოფიციალური ვალუტა ლიბანში. იგი იყოფოდა 100 პიასტად (ან კირშად), მაგრამ ლიბანის სამოქალაქო ომის დროს (1975-1990) მაღალი ინფლაციის შედეგად მათ აღარ იყენებენ. ლიბანური გირვანქა ასევე ცნობილია როგორც ლიბანური ლირა. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე ქვედანაყოფის არაბული ორთოგრაფია იყო غرش ( გირშ ). ლიბანის ყველა მონეტა და ბანკნოტი ორენოვანია, მათზე წარწერებია არაბულ და ფრანგულ ენებზე.
| ლიბანური გირვანქა ليرة لبنانية livre libanaise | |||
|---|---|---|---|
| |||
| კოდი ISO 4217 | LBP | ||
| ქვეყანა | ლიბანი | ||
| ოფიციალური მომხმარებლები |
ლიბანი | ||
| შედგება | 100 100 პიასტრესგან | ||
| სიმბოლო | ل.ل.
| ||
| მონეტები | 250, 500 (ხშირად გამოყენებადი)
| ||
| ბანკნოტები | 1 000, 5 000, 10 000, 20 000, 50 000, 100 000 გირვანქა | ||
| ცენტრალური ბანკი | ბანქე დუ ლიბან | ||
| საიტი | [1] | ||
1997 წლის დეკემბრიდან გაცვლითი კურსი დადგენილია 1 507,5 ლიბანური ფუნტი ერთი აშშ დოლარისთვის.[1] ამასთან , ლიბანში 2020 წლის ეკონომიკური კრიზისის შემდეგ, ამ კურსით გაცვლა თითქმის შეუძლებელია და ბევრად მაღალი თანხაა საჭირო.[2]
ისტორია რედაქტირება
პირველ მსოფლიო ომამდე ლიბანში ოსმალეთის ლირას იყენებდნენ. 1918 წელს, ოსმალეთის იმპერიის დაცემის შემდეგ, ვალუტა გახდა ეგვიპტური გირვანქა . სირიასა და ლიბანზე კონტროლის მოპოვების შემდეგ, ფრანგებმა შეცვალეს ეგვიპტის ფუნტი სირიისა და ლიბანისთვის ახალი ვალუტით, სირიული გირვანქით, რომელიც უკავშირდებოდა ფრანგულ ფრანკს 1 გირვანქა = 20 ფრანკი. ლიბანმა გამოუშვა საკუთარი მონეტები 1924 წლიდან და ბანკნოტები 1925 წლიდან. 1939 წელს ლიბანის ვალუტა ოფიციალურად გამოეყო სირიისგან, თუმცა ის მაინც იყო დაკავშირებული ფრანგულ ფრანკთან და მასზე იყო დამოკიდებული. 1941 წელს, ნაცისტური გერმანიის მიერ საფრანგეთის დამარცხების შემდეგ, ლიბანელები ფრანგული ვალუტის ნაცვლად დაუკავშირდნენ ბრიტანულ გირვანქა სტერლინგს, რის შედეგადაც 8.83 ლიბანური გირვანქა = 1 ბრიტანულ გირვანქა სტერლინგს. [3] საფრანგეთის ფრანკთან კავშირი აღდგა ომის შემდეგ, მაგრამ 1949 წელს ისევ გაწყდა კავშირი.
ლიბანის სამოქალაქო ომამდე 1 აშშ დოლარი ღირდა 3 ლიბანური ფუნტი. ლიბანის სამოქალაქო ომის დროს ღირებულება სწრაფად შემცირდა 1992 წლამდე, როდესაც ერთი აშშ დოლარი 2500 ლიბანულ გირვანქაზე მეტს ღირდა. ამის შემდეგ ღირებულება კვლავ გაიზარდა და 1997 წლის დეკემბრიდან 1507.5 ლიბანური ფუნტი უდრიდა ერთ აშშ დოლარს. [4]
2020 წლის 1 ივლისის მონაცემებით ერთი ამერიკული დოლარი დაახლოებით 9000 ლიბანურ გირვანქას უდრიდა ბეირუთის შავ ბაზარზე.[5]
მონეტები რედაქტირება
ლიბანის პირველი მონეტები გაიცა 1924 წელს 2 და 5 გირუშიანი ნომინალით, რომლის ფრანგული დასახელებები იყო ,,piastres syriennes" (სირიის პიასტრები). მოგვიანებით გამოიცა ნახევარი, 1, 2, , 5, 10, 25 და 50 გირშის ღირებულების მონეტები.
ომის შემდეგ, არაბული ორთოგრაფია შეიცვალა გირშ (غرش) და ქირშ. 1952-დან 1986 წლებში გამოიცა 1, 2-ნახევარი, 5, 10, 25 და 50 ქირშის ღირებულების და ასევე 1 ლირის ღირებულების მონეტები.
ამჟამად იყენებენ შემდეგ მონეტებს:[6]
| ლიბანის ფუნტის მონეტები | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| სურათი | მნიშვნელობა | ტექნიკური პარამეტრები | ფერი | Თარიღი | ||||
| ავერსი | რევერსი | დიამეტრი | სისქე | მასა | ლითონი | |||
| მიმოქცევიდან ამოღებული მონეტები [7] | ||||||||
| 5 გირუში | 18 მმ | 2,2 გ | სპილენძი-ნიკელის-ალუმინის | ოქროსფერი ყვითელი | 1968 წ 1969 წ 1972 წ 1975 წ | |||
| 10 გირუში | 21 მმ | 3,2 გ | სპილენძი-ნიკელის-ალუმინის | ოქროსფერი ყვითელი | 1968 წ 1969 წ 1970 წ 1972 წ 1975 წ | |||
|
25 გირუში | 23,5 მმ | 4 გ | სპილენძი-ნიკელის-ალუმინის | ოქროსფერი ყვითელი | 1968 წ 1969 წ 1970 წ 1972 წ 1975 წ 1980 წ | ||
|
50 გირუში | 24 მმ | 6 გ | ნიკელი | თეთრი ნიკელის | 1968 წ 1969 წ 1970 წ 1971 წ 1975 წ 1978 წ 1980 წ | ||
| 1 ლირა | 27,5 მმ | 8 გ | ნიკელი | თეთრი ნიკელის | 1975 წ 1977 წ 1980 წ 1981 წ | |||
| 27 მმ | 7,22 გ | ნიკელის მოოქროვილი ფოლადი | თეთრი ნიკელის | 1986 წ | ||||
| მიმოქცევაში მონეტები [8] | ||||||||
| 25 ლირა | 20,5 მმ | 1,3 მმ | 2,8 გ | ნიკელის მოოქროვილი ფოლადი | თეთრი ნიკელის | 2002 წ | ||
|
50 ლირა | 19 მმ | 1,15 მმ | 2,25 გ | Უჟანგავი ფოლადი | თეთრი ნიკელის | 1996 წ | |
| 21,5 მმ | 1,67 მმ | 3 გ | ნიკელის მოოქროვილი ფოლადი | 2006 წ | ||||
|
|
100 ლირა | 22,5 მმ | 1,80 მმ | 4 გ | თუთია და სპილენძი | წითელი სპილენძი | 1995 წ 1996 წ 2000 წელი |
| 100 ლირა | 22,5 მმ | 1,83 მმ | 4 გ | ფოლადი და ნიკელი | თეთრი | 2003 წ | ||
| 100 ლირა | 22,5 მმ | 1,80 მმ 1,60 მმ |
4 გ | ფოლადი და სპილენძი | წითელი სპილენძი | 2006 წ 2009 წ | ||
|
|
250 ლირა | 23,5 მმ | 1,82 მმ | 5 გრ | სპილენძი და ალუმინის | ყვითელი ოქრო | 1995 წ 1996 წ 2000 წელი 2003 წ |
| 1,65 მმ | სკანდინავიური ოქრო | სკანდინავიური ოქრო | 2006 წ 2009 წ 2012 წ | |||||
|
|
500 ლირა | 24,5 მმ | 2.05 მმ | 6 გ | ნიკელის მოოქროვილი ფოლადი | თეთრი | 1995 წ 1996 წ 2000 წელი 2003 წ 2006 წ 2009 წ 2012 წ |
ბანკნოტები რედაქტირება
ლიბანის პირველი ბანკნოტები გამოიცა Banque du Syrie et Grand-Liban (სირიის ბანკი და დიდი ლიბანი) მიერ 1925 წელს. ნომინალები 25 გირშადან 100 ფუნტამდე იცვლებოდა. 1939 წელს ბანკის სახელი შეიცვალა და გახდა სირიისა და ლიბანის ბანკი. იმ წელს გამოჩნდა ლიბანური გირვანქის პირველი 250 ნომინალიანი ბანკნოტი. 1942 – დან 1950 წლამდე მთავრობამ გამოსცა ,,მცირე ტიაჟის" ქაღალდის ფული 5, 10, 25 და 50 გირშის ან კირშის ნომინალებში (დასახელება სწორედ ამ წლებშ შეიცვალა). 1945 წლის შემდეგ, სირიის ბანკმა და ლიბანმა განაგრძეს ლიბანისთვის ქაღალდის ფულის გამოცემა, მაგრამ ბანკნოტები კონკრეტულად ,,ლიბანის ფუნტებში" იყო წარმოდგენილი, რათა განესხვავებინათ ისინი სირიული ფულისაგან. გამოიცა 1, 5, 10, 25, 50 და 100 გირვანქის ღირებულების ბანკნოტები.
Banque du Liban (ლიბანის ბანკი) დაარსდა ფულისა და კრედიტის კოდექსით 1964 წლის 1 აპრილს. [9] 1963 წლის 1 აგვისტოს ,,ცნობარი კანონის: ბანკ დუ ლიბანის 23 ფული და კრედიტი" No13.513 ბრძანებულებით, ლიბანის ბანკს მიენიჭა ერთადერთი უფლება 1, 5, 10, 25, 50, 100 და 250 ლიბანური გირვანქის წარმოებაში, რომლის წინა მხარეზეც არაბულად იქნებოდა წარწერები ხოლო უკანა მხარეზე ფრანგულად. 1980 – იან და 90 – იან წლებში გამოუშვეს უმაღლესი ნომინალები, რადგან ინფლაციამ მკვეთრად შეამცირა ვალუტის ღირებულება.
მიმდინარე მოხმარების ბანკნოტებია :
| მოცირკულირე ბანკნოტები [10] | ||||
|---|---|---|---|---|
| სურათი | მნიშვნელობა | ზომები | მთავარი ფერი | Გაცემის თარიღი |
| 1 000 ل.ل. | 156 67 მმ | ჩალისფერი | 1988 წ </br> 1990 წ </br> 1991 წ </br> 1992 წ | |
|
115 × 60 მმ | 2004 წ </br> 2008 წ | ||
| 2011 წ </br> 2012 წ | ||||
| 5 000 ل.ل. | 156 67 მმ | ვარდისფერი | 1994 წ </br> 1995 წ | |
| 140 × 70 მმ | 1999 წ </br> 2001 წ | |||
| 120 × 62 მმ | 2004 წ </br> 2008 წ | |||
| 2012 წ | ||||
| 10 000 ل.ل. | 145 × 73 მმ | ყვითელი | 1998 წ | |
| 127 × 66 მმ | 2004 წ </br> 2008 წ | |||
| 2012 წ | ||||
| 20 000 ل.ل. | 150 × 80 მმ | წითელი | 1994 წ </br> 1995 წ </br> 2001 წ | |
| 130 × 72 მმ | 2004 წ | |||
| 2012 წ | ||||
| 50 000 ل.ل. | 150 × 80 მმ | ლურჯი | 1994 წ </br> 1995 წ </br> 1999 წ </br> 2001 წ | |
| 140 × 77 მმ | 2004 წ | |||
| 2011 წ </br> 2012 წ | ||||
| 100 000 ل.ل. | 161 × 90 მმ | მწვანე | 1994 წ </br> 1995 წ </br> 1999 წ </br> 2001 წ | |
| 147 82 მმ | 2004 წ | |||
| 2011 წ </br> 2012 წ | ||||
ყველა ახლანდელ კუპიურაზე არაბული მხარეა გამოსახული არაბული დამწერლობის ციფრები დიდი ზომის. მეორე მხარე ფრანგულ ენაზეა, სერიული ნომერი არაბული და ლათინური დამწერლობით და ამ უკანასკნელის ქვემოთ მოცემული შტრიხ-კოდებით.
დევალვაცია რედაქტირება
2019 წლის სექტემბრიდან გაცვლითი კურსი არამყარია ლიბანის საბანკო სექტორის დაშლის გამო. 6 თვის განმავლობაში, ლიბანის ფუნტის 6 განსხვავებული კურსი განისაზღვრა აშშ დოლარის მიმართ, ოფიციალურად და არაოფიციალურად. 2020 წლის 1 ოქტომბერს ისინი შეფასდა შემდეგნაირად:
ოფიციალური მთავრობის კურსი = 1 507,5
ოფიციალური სინდიკატის კურსი = 3 850-3 900
"Lollar" (ბანკის თანხის გატანა LBP– ით) = 3 900
პარალელური საბაზრო კურსი = 3 800
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
~
- ↑ "Economic & Financial Data "Economic & Financial Banque du Liban. Archived from the original on 2013-03-12. Retrieved 2013-02-10.
- ↑ "Lebanese banks raise USD withdrawal rate to 3,850 pounds/dollar". Reuters. 29 June 2020. Retrieved 1 July 2020.
- ↑ Payment Media, Banknotes and Coins – The Historical Development of the Lebanese Pound. Banque du Liban. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-12-26. ციტირების თარიღი: 2008-12-31.
- ↑ Economic & Financial Data. Banque du Liban. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-03-12. ციტირების თარიღი: 2013-02-10.
- ↑ Lebanese pound plummets to new low as airport reopens. The Daily Star (July 1, 2020). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-10-31. ციტირების თარიღი: 2020-11-25.
- ↑ "Coins in Circulation" დაარქივებული 2020-10-27 საიტზე Wayback Machine. . Banque du Liban. Retrieved 26 September 2020.
- ↑ Coins Out of Circulation. Banque du Liban. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 ოქტომბერი 2020. ციტირების თარიღი: 26 September 2020.
- ↑ Coins in Circulation. Banque du Liban. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 ოქტომბერი 2020. ციტირების თარიღი: 26 September 2020.
- ↑ Linzmayer, Owen (2012) „Lebanon“, The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
- ↑ Banknotes in Circulation. Banque du Liban. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 ოქტომბერი 2020. ციტირების თარიღი: 26 September 2020
- ↑ Daily (official and unofficial) exchange rate development between mid October 2019 and August 20 2020" (PDF)". WFP. 20 August 2020. Retrieved 1 October 2020.
- ↑ "Lebanese Lira Exchange Rates & Values against the US Dollar" დაარქივებული 2020-12-04 საიტზე Wayback Machine. . LebaneseLira.org. 1 October 2020. Retrieved 1 October 2020.