ლერმონტოვის ძეგლი (პიატიგორსკი)
ლერმონტოვის ძეგლი — პოეტ მიხეილ ლერმონტოვის სკულპტურული გამოსახულება პიატიგორსკის ცენტრში. ძეგლი გაიხსნა 1889 წლის 16 (28) აგვისტოს. ძეგლის ავტორები არიან მოქანდაკე ალექსანდრე ოპეკუშინი, ხოლო არქიტექტორი ნიკოზ დოროშენკო. ძეგლს ფედერალური მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აქვს [1][2]. ეს არის პოეტის პირველი ძეგლი რუსეთში და პიატიგორსკის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობა.
ისტორია რედაქტირება
მიხეილ ლერმონტოვი რამდენჯერმე იყო პიატიგორსკში. 1837 წელს ის კავკასიაში გადაასახლეს ლექსისთვის „პოეტის სიკვდილი“. ბოლოს ის ამ ქალაქში 1841 წლის გაზაფხულზე ჩამოვიდა. ივლისის შუა რიცხვებში შედგა მისი დუელი ნიკოლაი მარტინოვთან [3].
პიატიგორსკში პოეტის ძეგლის დადგმის იდეა 1870 წელს გაჩნდა. იგი ეკუთვნოდა ლერმონტოვის ერთ-ერთ პირველ ექსპერტს, ლეიტენანტ მარტიანოვს და კავკასიის მინერალური წყლების მთავარ მოიჯარეს, ანდრეი ბაიკოვს.
1871 წლის ივლისში იმპერატორმა ალექსანდრე II- მ მისცა ნებართვა ფართო მასშტაბის ხელმოწერის ჩატარების შესახებ ქალაქ პიატიგორსკში, მალე ტამბოვის პროვინციის ორი უცნობი გლეხისგან მიიღო პირველი შენატანები 2 მანეთის ოდენობით, სამწუხაროდ, მათი სახელები არ არის მითითებული. თანხა გადარიცხეს უსაფრთხოებისა და პიატიგორსკის ქალაქის საზოგადოებრივი ბანკისადმი ინტერესის გაზრდისთვის [4].
1883 წლის 12 აპრილს კომისიამ მიიღო გადაწყვეტილება მესამე ტურის დანიშვნის შესახებ, მაგრამ ახალი პირობებით: პროექტები წარმოდგენილი უნდა იყოს მხოლოდ სკულპტურული ესკიზების სახით (მინიმუმ ერთი ეზოს ზომით) და თავად ძეგლის სავარაუდო ღირებულება 25000 რუბლს არ აღემატება, ხოლო გამარჯვებული პროექტისთვის დაწესდა პრიზი 1000 რუბლი.
კონკურსის ვადა დასრულდა 1883 წლის 15 ოქტომბერს. პროექტები განიხილებოდა ხელოვნების წამახალისებელი საზოგადოების შენობაში, პეტერბურგში, სადაც მათ ორი კვირის განმავლობაში ამოწმებდნენ და აფასებდნენ.
მესამე ტურისთვის 15 პროექტი იქნა წარმოდგენილი. გამარჯვებული გახდა აკადემიკოსი ოპეკუშინი (იაროსლავის პროვინცია), რომელიც იმ დროისთვის უკვე ცნობილი იყო, როგორც ალექსანდრე პუშკინის ძეგლის ავტორი მოსკოვში.
ძეგლის გარშემო გაშენდა მწვანე პარკი, რომელსაც ერქვა ლერმონტოვსკი. პოეტის დაბადების დღეს აქ ტარდება პოეზიის დღესასწაულები [5].
1946 წლის აპრილში ძეგლისთვის გაიხსნა ქვის კიბე ოქტიაბრსკაიას ქუჩის მხრიდან, რომელიც მხატვარ-არქიტექტორმა პისარენკომ შექმნა [6] .
მრავალი შეფასებით, პიატიგორსკში ლერმონტოვის ძეგლი არა მხოლოდ ოპეკუშინის ერთ-ერთი საუკეთესო ნამუშევარია, არამედ ლერმონტოვის საუკეთესო ძეგლია რუსეთში [7].
აღწერა რედაქტირება
პოეტის ბრინჯაოს ქანდაკება დამონტაჟებულია გრანიტის კვარცხლბეკზე, რომელიც თავისი ფორმებით კლდეს ჰგავს. პოეტის ზურგს უკან მაშუკი დგას, რომლის ძირას დასრულდა ლერმონტოვის მიწიერი გზა. პოეტის მზერას კი - კავკასიონის ქედი და იალბუზი. ლერმონტოვი გამოსახულია შთაგონების მომენტებში. მის ფეხებთან ღია წიგნია, ხოლო კვარცხლბეკის წინა მხარეს არის ბრინჯაოს გვირგვინი, ლირა და ბუმბული. კვარცხლბეკის თავზე არის წარწერა: „მიხეილ ლერმონტოვი", ხოლო ბოლოში -„1889 წლის 16 აგვისტო" [8].
ლიტერატურა რედაქტირება
- Давыдова О. А. Академик из крепостных: Очерк об А. М. Опекушине. — Ярославль: Верхне-Волжское книжное изд-во, 1991. — 96 с.
- Суслов И. М. А. М. Опекушин. — Ярославль: Верхне-Волжское книжное изд-во, 1968. — 76 с.
- Новичихин Е. Г. Памятник М. Ю. Лермонтову в Пятигорске (рус.) // Роман-газета. — 2006. — № 15. — С. 2 обл.. — ISSN 0131-6044.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Единый государственный реестр объектов культурного наследия РФ. ФГУП ГИВЦ Минкульта. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-07-01. ციტირების თარიღი: 2014-09-24.
- ↑ Памятник М. Ю. Лермонтову в Пятигорске. Портал культурного наследия России Минкультуры РФ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-10-19. ციტირების თარიღი: 2014-09-26.
- ↑ Пятигорск в судьбе и творчестве М. Ю. Лермонтова. И. И. Рясова. Гос. музей-заповедник М. Ю. Лермонтова. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-05-12. ციტირების თარიღი: 2014-09-26.
- ↑ Памятник М.Ю.Лермонтову
- ↑ Памятник Лермонтову в городском сквере в Пятигорске. Российская музейная энциклопедия. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-08-29. ციტირების თარიღი: 2014-09-26.
- ↑ Газета «Пятигорская правда». 17 апреля 2015 года. № 48 [8269]
- ↑ Памятник Лермонтову в Пятигорске - лучший в России. ГТРК "Ставрополье". დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-24. ციტირების თარიღი: 2014-09-26.
- ↑ Памятник Лермонтову. Пятигорский информационно-туристский портал. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-09-25. ციტირების თარიღი: 2014-09-26.
