ჯანო ბაგრატიონი

ირაკლი (ჯანო) კონსტანტინეს ძე ბაგრატიონი (დ. 15 სექტემბერი, 1909, სოფელ აბანო, ახლანდელი ქარელის რაიონი — გ. 15 მაისი, 1979,თბილისი) — ქართველი მოცეკვავე, ქორეოგრაფი, მუსიკალური მოღვაწე. საქართველოს სახალხო არტისტი (1967). 1933-1946 თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტი.

ასრულებდა ქართულ ცეკვებს ოპერებში „აბესალომ და ეთერი“, „დაისი“, „ქეთო და კოტე“ და სხვ. გამოდიოდა საბალეტო სპექტაკლებშიც (ზაალი - ანდრია ბალანჩივაძის „მთების გული“; დიტო - შ. თაქთაქიშვილის „მალთაყვა“). 1938-1945 და 1956-1970 იყო საქართველოს სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო დამსახურებული ანსამბლის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი, 1970-1979 კი საქართველოს სახელმწიფო ფილარმონიის მთავარი ქორეოგრაფი. დადგა ცეკვები „საქორწილო“, „ძველი თბილისის ფრესკები“, „ალვანური“ და სხვა. ბაგრატიონი იღვწოდა ქართული ხალხური ცეკვების უძველესი ტრადიციების შენარჩუნებისა და განმტკიცებისათვის. ერთდროულად (1934-1939) პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა კ. მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო თეატრის სტუდიაში. 1935-1945 ხელმძღვანელობდა თსუ-ისა და საქართველოს ინდუსტრიული ინსტიტუტის (ახლანდელი ტექნიკური უნივერსიტეტი) თვითმოქმედ ქორეოგრაფიულ წრეებს. მისი მოწაფეები იყვნენ ნ. გურია, ლ. თათეიშვილი, ე. კელაპტრიშვილი, ნ. ბაგრატიონი, გ. დარახველიძე, გ. სალუქვაძე, ა. თათარაძე, კ. მანჯგალაძე, მ. შუბაშიკელი, გ. ბახტაძე და სხვები.

აღსანიშნავია ბაგრატიონის მოღვაწეობა ქართულ ესტრადაზე. იგი ხელმძღვანელობდა საქართველოს ერთ-ერთ პირველ ჯაზურ კოლექტივს (1945-1950). აფხაზეთის ფილარმონიის საესტრადო ანსამბლს (1950-1953), საქართველოს ფილარმონიის საესტრადო კოლექტივს (1953-1956). ამ კოლექტივებში გემოვნებით ასრულებდა ქართული და ამიერკავკასიის ხალხთა სიმღერებს, განსაკუთრებით აღსანიშნავია მ. ჩირინაშვილის მიერ დამუშავებული ხალხური სიმღერა „ყვავილების ქვეყანა“ (ტექსტი ბ. ფერაძისა). ბაგრატიონმა დიდი ამაგი დასდო ქართული ხალხური ცეკვის საესტრადო სცენაზე შემოტნისა და დამკვიდრების საქმეს.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 131.
• თათარაძე ა., ენციკლოპედია "საქართველო", ტ. 1, გვ. 319-320, თბ., 1997