ივლისის კრიზისი1914 წლის ივლისში ევროპის მთავარ ძალებს შორის წარმოქმნილი დიპლომატიური კრიზისი, რომელიც გახდა პირველი მსოფლიო ომის დაწყების მთავარი მიზეზი. სერბი ნაციონალისტის გავრილო პრინციპის მიერ ავსტრია-უნგრეთის იმპერიის ტახტის მემკვიდრის ფრანც ფერდინანდის სარაევოში მკვლელობას დაუყოვნებლივ მოყვა დიპლომატიური მანევრები. ჯერ იყო ავსტრია-უნგრეთის მიერ სერბეთის სამეფოს მიმართ წაყენებული ულტიმატუმები, ხოლო შემდეგ ომი.

ითვლება, რომ ეს არის გავრილო პრინციპის დაკავების ამსახველი ფოტოსურათი. თუმცა ზოგიერთი მიიჩნევს,[1][2] რომ ამ სურათზე ერთ-ერთი თვითმხილველის ფერდინანდ ბერის დაკავების პროცესია ასახული.

ამ ულტიმატუმების მიზანი იყო სერბეთის სამეფოს დასუსტება, რათა ავსტრია-უნგრეთის იმპერიას ქონოდა ჩრდილოეთ ბალკანეთის კონტროლის საშუალება. ამის შესრულება იგეგმებოდა დიპლომატიური გზით, ან ლოკალური ომით თუკი მოხდებოდა ულტიმმატუმის უგულვებელყოფა. ავსტრია-უნგრეთი ომს ამჯობინებდა, თუმცა ავსტრია-უნგრეთის უნგრეთის ნაწილის პრემიერ-მინისტრი იშტვან ტისა იმედოვნებდა: რომ ულტიმატუმი იყო საკმაოდ გონივრული იმისთვის, რომ არ მომხდარიყო სერბების მხრიდან მისი პირდაპირი უარყოფა.[3]

ფრანც ფერდინანდის მკვლელობიდან ერთი თვის თავზე ავსტრია-უნგრეთმა სერბეთის სამეფოს გამოუცხადა ომი, რაც იყო პირველი მსოფლიო ომის დასაწყისი.

ლიტერატურა რედაქტირება

  • Lieven, D.C.B.: "Russia Accepts a General War", from The Outbreak of World War I, edited by Holger Herwig, Boston: Houghton Mifflin, 1997
  • Ludwig, Emil (1927), Wilhelm Hohenzollern: The Last of the Kaisers, New York: GP Putnam's Sons, ISBN 0-404-04067-5.
  • Magrini, Luciano: Il dramma di Seraievo. Origini e responsabilità della guerra europea, Milano, 1929 (in Italian; out of print)
  • Marks, Sally: The Ebbing of European Ascendancy: An International History of the World 1914-1945, Hodder Arnold, USA, 2002, ISBN 0-340-55566-1

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. (1981) The last courts of Europe. Dent, გვ. 247. 
  2. (2010) One Morning In Sarajevo. Hachette UK. „He was photographed on the way to the station and the photograph has been reproduced many times in books and articles, claiming to depict the arrest of Gavrilo Princip. But there is no photograph of Gavro's arrest - this photograph shows the arrest of Behr.“ 
  3. See diplomatic documents from http://home.wlu.edu/~patchw/His_223/July%201914.htm დაარქივებული 2014-07-28 საიტზე Wayback Machine.